Η έκθεση στον καπνό από τις πυρκαγιές μπορεί να προκαλέσει μία σειρά αρνητικές επιδράσεις στην υγεία μας, επιδεινώνοντας παθήσεις όπως το άσθμα ή αυξάνοντας τον κίνδυνο μόλυνσης με επιβλαβή παθογόνα.
“Σε μία περίοδο όπου το στέλεχος Δέλτα του SARS-CoV-2 εξαπλώνεται παγκοσμίως, φαίνεται ότι η χρήση της μάσκας έχει πλέον διπλή χρησιμότητα”, αναφέρει ο κ. Αντώνης Δημητρακόπουλος, Διευθυντής Γ΄ Παθολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν Hospital.
Ποιες είναι, ωστόσο, οι μάσκες που μπορούν να μας προστατεύσουν καλύτερα τόσο από το στέλεχος Δέλτα όσο και από τις επιβλαβείς ουσίες στον καπνό από της πυρκαγιές;
Το καλύτερο είδος μάσκας
Η μάσκα που προσφέρει το υψηλότερο ποσοστό προστασίας τόσο για τον SARS-CoV-2 όσο και για τον καπνό της φωτιάς είναι η Ν95.
“Εφόσον εφαρμόζει σωστά στο πρόσωπο, η μάσκα Ν95 μπορεί να φιλτράρει το 95% των σωματιδίων που έχουν διάμετρο πάνω από 0.3 μικρόνια, επομένως μπορεί να μας προστατεύσει και από τα επιβλαβή PM 2.5 μικρόνια στον καπνό της φωτιάς.
Αναφορικά με τον SARS-CoV-2, ο ιός μεταφέρεται συνήθως μέσω ενός άλλου σωματιδίου και οι μάσκες Ν95 μπορούν να φιλτράρουν τα περισσότερα από τα παραπάνω σωματίδια“, εξηγεί ο κ. Δημητρακόπουλος.
Τα φίλτρα Ν100 και Ρ100 φιλτράρουν μέχρι και το 99.97% των παραπάνω σωματιδίων, ωστόσο μπορεί να καταστήσουν δυσκολότερη την αναπνοή.
Οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν σήμερα αρκετές πυρκαγιές σε μεγαλύτερη, ίσως, κλίμακα σε σχέση με την Ελλάδα.
Η οδηγία αυτή τη στιγμή από τους γιατρούς της χώρας είναι ότι: “Όποιος εκτίθεται στον καπνό από τις φωτιές θα πρέπει να φορά μάσκα Ν95 προκειμένου να προστατευτεί όσο το δυνατόν περισσότερο”.
Αν έχετε μάσκα Ν95 με βαλβίδα, τότε θα πρέπει να τοποθετήσετε ίσως μία 2η μάσκα, συνήθως χειρουργική, η οποία θα καλύπτει τη βαλβίδα προκειμένου να εξασφαλίσετε τη μέγιστη δυνατή προστασία.
Οι μάσκες Ν95 δεν είναι μίας χρήσης, ωστόσο είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι κάθε φορά που την ξαναφοράμε, η αποτελεσματικότητά της μάσκας μειώνεται.
“Ιδιαίτερα όταν εκτιθέμεθα σε πολύ χαμηλής ποιότητας αέρα, η αποτελεσματικότητα της μάσκας μειώνεται ταχύτερα.
Σε κάθε περίπτωση, αν διαπιστώσουμε ότι η μάσκα έχει φθαρεί ή φαίνεται σκισμένη, θα πρέπει να την αντικαταστήσουμε.
Αν δεν μπορείτε να βρείτε μάσκα Ν95, τότε η ΚΝ95 αποτελεί μία σχεδόν εξίσου αποτελεσματική εναλλακτική επιλογή“, σημειώνει ο κ. Δημητρακόπουλος.
Πειράματα έχουν διαπιστώσει ότι και τα δύο παραπάνω είδη μάσκας είναι συγκρίσιμα ως προς την ικανότητά τους να φιλτράρουν τα επιβλαβή σωματίδια.
Πάνινες μάσκες και καπνός της φωτιάς
Είναι προφανές ότι οποιαδήποτε μάσκα είναι προτιμότερη από το να μην φοράμε καθόλου μάσκα.
Γνωρίζουμε σήμερα ότι οι πάνινες μάσκες προσφέρουν περιορισμένη προστασία από την COVID-19.
Η χρήση των παραπάνω μασκών μπορεί να σταματήσει ορισμένα σταγονίδια που περιέχουν τον SARS-CoV-2, επομένως αν αυτό το μέτρο εφαρμόζεται σε μεγάλη κλίμακα θα μπορεί να περιορίσει την κυκλοφορία του ιού.
Ωστόσο, οι πάνινες μάσκες δεν προσφέρουν σημαντικά οφέλη στην προστασία από τον καπνό της πυρκαγιάς.
“Αυτό συμβαίνει γιατί τα επιβλαβή σωματίδια στον καπνό είναι πολύ μικρότερα σε μέγεθος συγκριτικά με τα σταγονίδια που μεταφέρουν τον SARS-CoV-2.
Αρκετές από τις παραπάνω μάσκες έχουν επίσης ατέλειες ως προς την εφαρμογή στους στο πρόσωπο, επομένως να επιβλαβή σωματίδια μπορεί να εισέλθουν στους πνεύμονες και από αυτά τα κενά.
Καταλαβαίνουμε, επομένως ότι, αν και προσφέρουν ορισμένα οφέλη, δεν αποτελούν ιδανική λύση“, επισημαίνει ο κ. Δημητρακόπουλος.
Πώς προσδιορίζουμε την ποιότητα του αέρα;
Η ποιότητα του αέρα βασίζεται στα επίπεδα ορισμένων σωματιδίων που βρίσκονται στην ατμόσφαιρα, μεταξύ των οποίων:
-το όζον,
-το διοξείδιο του αζώτου,
-το διοξείδιο του θείου και,
-το μονοξείδιο του άνθρακα.
Η ποιότητα του αέρα υπολογίζεται σε μία κλίματα από το 0 μέχρι το 500.
Στην παραπάνω κλίμακα το 0 αντιστοιχεί στην ιδανική ποιότητα του αέρα, ενώ το 500 στη χειρότερη δυνατή.
Ωστόσο, οι αρνητικές επιδράσεις στην υγεία εμφανίζονται σε τιμές πολύ χαμηλότερες από το 500.
Τυπικά,
-στις τιμές 0-50 θεωρούμε ότι η ποιότητα του αέρα είναι καλή,
-στις τιμές 50-100 είναι μέτρια, ενώ,
-σε τιμές πάνω από το 150 είναι κακή.
Οποιαδήποτε τιμή στο εύρος 151-300 μπορεί να προκαλέσει βλάβες στην υγεία οποιουδήποτε, ανεξαρτήτως συνοδών νοσημάτων.
Το πρωί της Τετάρτης, σε αρκετές περιοχές της Αθήνας, η ποιότητα του αέρα είναι ξεπεράσει το 300 στην παραπάνω κλίμακα.
Η ουσία που βρίσκεται στον καπνό και μπορεί να προκαλέσει βλάβες στην υγεία μας είναι η σωματιδιακή ύλη, η οποία αναφέρεται συχνά ως PM 2.5.
–Η κακή ποιότητα του αέρα και COVID-19
Τα PM 2.5 είναι μικροσκοπικά σωματίδια που βρίσκονται στον αέρα και σε υψηλές συγκεντρώσεις μπορεί να περιορίσουν την ορατότητα.
“Γνωρίζουμε σήμερα ότι τα σωματίδια του PM 2.5 είναι μικρότερα από 2.5 μικρόνια, επομένως μπορεί να εισέλθουν στους πνεύμονες και να προκαλέσουν επιδείνωση σε διάφορες παθήσεις του αναπνευστικού.
Στις παθήσεις αυτές περιλαμβάνονται το άσθμα, το εμφύσημα, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια ή ακόμα και η COVID-19“, σημειώνει ο κ. Δημητρακόπουλος.
Σε χώρες με συχνές πυρκαγιές, όπως οι ΗΠΑ, έχει παρατηρηθεί αύξηση στα περιστατικά ασθενών που πάσχουν αναπνευστικά νοσήματα μετά από μία φωτιά, γεγονός που πρακτικά υποστηρίζει την παραπάνω θεωρία.
Σύμφωνα με μία νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature, ο καπνός από τις φωτιές μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο μόλυνσης με τον SARS-CoV-2.
Οι επιστήμονες της μελέτης παρατήρησαν αύξηση των περιστατικών COVID-19 κατά σχεδόν 18% μετά από μία πυρκαγιά που κράτησε αρκετές ημέρες στην πολιτεία της Νεβάδα των ΗΠΑ.
Η επιστημονική ομάδα χρησιμοποίησε διάφορα μοντέλα για να εξετάσει τη σύνδεση ανάμεσα στα PM 2.5 του καπνού και τα ποσοστά θετικών εξετάσεων για την COVID-19 στο Renown Health, ένα δίκτυο νοσοκομείων στην Νεβάδα και τη Βορειοανατολική Καλιφόρνια.
Όπως διαπίστωσαν, το PM 2.5 του καπνού ευθύνεται για μία αύξηση της τάξης του 17.7% στα περιστατικά COVID-19.
«Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι τα περιστατικά COVID-19 αυξήθηκαν εξ’ αιτίας της έκθεσης στον καπνό από τις φωτιές της Καλιφόρνια», υποστήριξε ο Daniel Kiser, επικεφαλής της παραπάνω μελέτης.
Ο καπνός από τις πυρκαγιές μπορεί να περιέχει τοξικές ουσίες, όπως ο Μόλυβδος
Έρευνες από το Air Resources Board (CARB) στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ, έδειξαν ότι ο αέρας που προέρχεται από τις πυρκαγιές συχνά περιέχει επιβλαβή μέταλλα, όπως:
-ο μόλυβδος,
-ο ψευδάργυρος και,
-το μαγγάνιο.
Τα παραπάνω μέταλλα προέρχονται από τα κτίρια που φλέγονται.
“Τα τελευταία μπορεί να απελευθερώσουν στην ατμόσφαιρα μία σειρά άλλες επιβλαβείς ουσίες.
Η ανάλυση του CARB διαπίστωσε ότι μέταλλα όπως ο μόλυβδος, ο ψευδάργυρος, το ασβέστιο, ο σίδηρος και το μαγγάνιο μπορεί να φτάσουν σε αποστάσεις μέχρι και 150 χιλιόμετρα μακριά από τη φωτιά ταξιδεύοντας με τον καπνό”, εξηγεί ο κ. Δημητρακόπουλος.
– Πως να προστατευτείτε όταν η ποιότητα του αέρα είναι χαμηλή
Μία προσέγγιση που μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα του αέρα είναι η χρήση φίλτρων στους εσωτερικούς χώρους του σπιτιού μας.
Ένα παράδειγμα είναι τα φίλτρα HEPA (high efficiency particulate air filter), τα οποία μπορούν να απομακρύνουν μέχρι και το 99.97% των επιβλαβών σωματιδίων από τον αέρα.
Τα περισσότερα κλιματιστικά τελευταίας τεχνολογίας έχουν ήδη εγκατεστημένα τα παραπάνω φίλτρα και επομένως κατά τη διάρκεια της λειτουργίας τους βελτιώνουν την ποιότητα του αέρα.
“Κατά συνέπεια, όταν ο αέρας της ατμόσφαιρας έχει κακή ποιότητα θα πρέπει να παραμείνουμε στο σπίτι μας προκειμένου να προστατευτούμε από τα επιβλαβή σωματίδια“, καταλήγει ο κ. Δημητρακόπουλος.
