Η ανάγκη εφαρμογής μιας ολιστικής προσέγγισης από πλευράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν θα εστιάζει μόνο σε ρυθμιστικούς κανόνες, σε συνδυασμό με την άσκηση αναπτυξιακής βιομηχανικής πολιτικής που θα στηρίζεται σε κίνητρα για Καινοτομία, είναι κρίσιμες παράμετροι για την επίτευξη των στόχων της νέας στρατηγικής της ΕΕ για τη βιωσιμότητα των χημικών.
Η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση θα πρέπει να αποτελέσει μια δεύτερη «ευκαιρία» για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής χημικής βιομηχανίας αλλά και της οικονομίας των κρατών μελών της ΕΕ, στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας.
Ήταν τα βασικά συμπεράσματα της διαδικτυακής εκδήλωσης με θέμα «CSS– η νέα στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα χημικά και τη βιωσιμότητά τους, η υλοποίηση ενός φιλόδοξου στόχου» που πραγματοποίησαν σε συνεργασία, ο Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών (ΣΕΧΒ) και το Πανευρωπαϊκό Συμβούλιο Χημικής Βιομηχανίας (CEFIC).
Ο πρόεδρος του ΣΕΧΒ κ. Βασίλης Γούναρης μεταξύ άλλων, κατά την εναρκτήρια ομιλία του, τόνισε «Η συμβολή της χημικής βιομηχανίας, ενός από τους πιο καινοτόμους και με εξαγωγικό προσανατολισμό κλάδους της ελληνικής οικονομίας, στην επίτευξη των στόχων του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για τη μετάβαση στην πράσινη οικονομική ανάπτυξη, είναι σημαντική.
Τα χημικά προϊόντα έχουν καθοριστικό ρόλο στην ανθρώπινη ευημερία και στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση της οικονομίας και της κοινωνίας ενώ παράλληλα επηρεάζουν καθοριστικά τη δραστηριότητα πολλών άλλων τομέων της ελληνικής οικονομίας».
Το κλειδί για την επίτευξη των στόχων της νέας στρατηγικής για τη βιωσιμότητα της χημικής βιομηχανίας είναι η Καινοτομία, επισήμανε ο κ. Martin Brudermüller, Πρόεδρος του Πανευρωπαϊκού Συμβουλίου Χημικής Βιομηχανίας (CEFIC), «Η Χημική βιομηχανία είναι η 4η σημαντικότερη βιομηχανία στην Ευρώπη και συμβάλλει σημαντικά στην ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας. Για την επίτευξη των στόχων της νέας στρατηγικής, απαιτείται η δημιουργία ενός πλαισίου που δεν θα εστιάζει μόνο σε ρυθμιστικούς κανόνες αλλά ουσιαστικά θα παρέχει τα κίνητρα για την προώθηση της καινοτομίας και της ανάπτυξης προϊόντων, ακολουθώντας τις αρχές του αειφόρου σχεδιασμού και της ασφάλειας. Θα χαρακτηρίζεται από επενδυτική «ασφάλεια» και προβλεψιμότητα για τις επιχειρήσεις και κατ’ επέκταση για την οικονομία. Η πλήρης μετάβαση απαιτεί τη συνεργασία όλων των φορέων (ρυθμιστικών αρχών, βιομηχανίας,οργανισμών κ.α).
Η ΕΕ πρότεινε την υλοποίηση συζήτησης στρογγυλής τραπέζης με τη συμμετοχή των εμπλεκομένων, η οποία θα μπορούσε να αποτελέσει ένα σημαντικό πεδίο διαλόγου και ανταλλαγής θέσεων και όχι παράθεσης ομιλιών. Ωστόσο θα ήθελα να επισημάνω ότι θα πρέπει να επιταχύνουμε την υλοποίηση της καθώς αποτελεί σημαντική πρωτοβουλία για το σχεδιασμό και την εφαρμογή της νέας στρατηγικής».
Από την πλευρά της Ε.Ε ο κ. Marius Vaščega, Επικεφαλής του Γραφείου του Επιτρόπου για το Περιβάλλον, τους Ωκεανούς και την Αλιεία, Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέφερε ότι στόχος της ΕΕ με τη νέα στρατηγική είναι η αύξηση του επιπέδου προστασίας της υγείας και του περιβάλλοντος. «Η νέα στρατηγική σχεδιάστηκε βάσει δύο σημαντικών πυλώνων:
a).Την ενίσχυση της καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας για την επίτευξη βιωσιμότητας σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας χημικών προϊόντων και
β). στη δημιουργία ενός προληπτικού πλαισίου για τη μείωση της έκθεσης των ανθρώπων σε επικίνδυνες χημικές ουσίες και την εκπομπή τους στο περιβάλλον. Για να το επιτύχουμε αυτό, θα συνεργαστούμε στενά με τα ενδιαφερόμενα μέρη, τη βιομηχανία, τους επιστήμονες και την κοινωνία των πολιτών».
Από την πλευρά της ελληνικής Κυβέρνησης, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κώστας Σκρέκας ανέφερε ότι στόχος της χώρας μας είναι να πρωταγωνιστήσει στη διαδικασία μετάβασης προς μια πιο βιώσιμη, ανθεκτική και χωρίς αποκλεισμούς Ελλάδα και Ευρώπη ενώ παράλληλα επεσήμανε ότι αποτελεί σημαντική ευκαιρία, για εκσυγχρονισμό των παραδοσιακών βιομηχανικών μοντέλων, με επενδύσεις σε καινοτόμες πράσινες τεχνολογίες. «Αναγνωρίζουμε ότι η διαδικασία μετάβασης απαιτεί μετασχηματισμό του κλάδου της βιομηχανίας γενικότερα, και της χημικής βιομηχανίας ειδικότερα, για το λόγο αυτό διαμορφώσαμε μια εθνική στρατηγική η οποία αποτελεί ένα συνεκτικό εθνικό σχέδιο, όπου όλοι οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, δηλαδή ο δημόσιος τομέας, το βιομηχανικό οικοσύστημα στο σύνολό του και οι φορείς έρευνας και καινοτομίας θα κληθούν να συμπράξουν έτσι ώστε να επιτευχθεί ο ολιστικός ψηφιακός μετασχηματισμός της Ελληνικής βιομηχανίας. Ο μετασχηματισμός αυτός θα βασιστεί σε τρεις τομείς υψηλής προτεραιότητας: Έξυπνες τεχνολογίες μεταποίησης, Δομικά Υλικά και Κυκλική οικονομία».
Στα κριτήρια στα οποία θα πρέπει να ανταποκρίνεται η νέα στρατηγική αναφέρθηκε η Ελληνίδα ευρωβουλευτής και εισηγήτρια της έκθεσης στην ΕΕ κ. Μαρία Σπυράκη« η αναβάθμιση του επιπέδου της προστασίας των καταναλωτών και του περιβάλλοντος αλλά παράλληλα η επίτευξη ανταγωνισμού με ίσους όρους στην αγορά των χημικών, η διασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης για την καινοτομία και την έρευνα και την παροχή κινήτρων προς τις επιχειρήσεις για την υιοθέτησή τους καθώς και η αξιοποίηση δεδομένων και στοιχείων για τον κύκλο ζωής των προϊόντων με την χρήση των νέων τεχνολογιών είναι σημαντικά κριτήρια ώστε η νέα στρατηγική της ΕΕ να εφαρμοστεί με επιτυχία και να μην αποτελέσει έναν φιλόδοξο στόχο».
Ο Διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) κ. Γεώργιος Πιτσιλής, αναφέρθηκε στη σημασία της καινοτομίας της χημικής βιομηχανίας «Η καινοτομία της χημικής βιομηχανίας αποτελεί ζωτικής σημασίας παράγοντα για τη στήριξη της πράσινης όσο και της ψηφιακής μετάβασης της οικονομίας και της κοινωνίας μας. Δεν αποτελεί μόνο επείγουσα κοινωνική ανάγκη αλλά και μεγάλη οικονομική ευκαιρία καθώς και βασική συνιστώσα ανάκαμψης της ευρωπαϊκής ένωσης από την κρίση της πανδημίας ώστε να ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά της. Σημαντική προϋπόθεση για τη μετάβαση είναι να δοθούν κίνητρα στην βιομηχανία ώστε να δώσει προτεραιότητα στην ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων υποκατάστασης των χημικών ουσιών που σήμερα προκαλούν ανησυχία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει ένα ισχυρό νομοθετικό πλαίσιο. Οι κανονισμοί REACH και CLP για την εφαρμογή και τον έλεγχο εφαρμογής από τις αρμόδιες αρχές αποτελούν τα σημαντικότερα ρυθμιστικά εργαλεία για την υλοποίηση της στρατηγικής ».
Η Εκτελεστική Διευθύντρια του Πανευρωπαϊκού Συμβουλίου Χημικής Βιομηχανίας (CEFIC)κ. SylvieLemoine τόνισε ότι «απαιτείται ολιστική προσέγγιση για την εναρμόνιση των διαφορετικών πτυχών της αειφορίας και για την επίτευξη των στόχων της ευρωπαϊκής στρατηγικής για τα βιώσιμα χημικά. Κρίσιμη παράμετρος είναι η συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
Οι στόχοι με την ΕΕ είναι κοινοί αναφορικά με το υψηλό επίπεδο προστασίας των καταναλωτών και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της χημικής βιομηχανίας, μέσω της καινοτομίας. Η στρατηγική περιλαμβάνει 16 άξονες ρυθμιστικού χαρακτήρα, οι οποίοι στηρίζονται σε υφιστάμενους κανόνες.
Ταυτόχρονα όμως πρέπει να καταλάβουμε ότι πρόκειται για μια σημαντική μετάβαση, η οποία έχει πολλούς και διαφορετικούς στόχους όπως π.χ. τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, τη βελτίωση των πρώτων υλών, την εισαγωγή νέων εννοιών, σε όλη την διάρκεια ζωής ενός προϊόντος. Για το λόγο αυτό, απαιτείται ολιστική προσέγγιση και συνεργασία όλων των ενδιαφερόμενων πλευρών για την τελική διαμόρφωση της στρατηγικής».
Την ανάγκη θέσπισης κριτηρίων για τα «βιώσιμα εκ σχεδιασμού» χημικά και δίκτυο υποστήριξης της βιομηχανίας αλλά και την ενίσχυση της υφιστάμενης νομοθεσίας τόνισε η κ. Σοφία Ζήση Γενική Διευθύντρια, Γενικό Χημείο του Κράτους «στηρίζουμε την πρόθεση της Επιτροπής να διασφαλίσει την ανάπτυξη ασφαλών και βιώσιμων εκ σχεδιασμού ουσιών με την χρηματοδότηση – ιδίως προς τις ΜΜΕ -μέσω επενδυτικών μέσων της ΕΕ. Οι συνεχιζόμενες και αναδυόμενες ανησυχίες για την υγεία και το περιβάλλον απαιτούν ενίσχυση του του υφιστάμενου νομικού πλαισίου (κανονισμοί REACH και CLP), ώστε να καταστεί πιο απλό, συνεκτικό για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς».
Η δυναμική της Ελληνικής Χημικής Βιομηχανίας:
To 2019, τα χημικά αντιπροσώπευαν το 5,5% των ελληνικών εξαγωγών, φτάνοντας τα 1,7 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η ακαθάριστη αξία παραγωγής της ελληνικής χημικής βιομηχανίας το 2019 ήταν 2,4 δισεκατομμύρια ευρώ ενώ η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία της χημικής βιομηχανίας στην Ελλάδα αντιστοιχεί στο 5,5% της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας στη μεταποίηση.
Η άμεση απασχόληση στην ελληνική χημική βιομηχανία είναι περίπου 16000 εργαζόμενοι.
