Ο «πόλεμος κατά του καρκίνου» δεν έχει κερδηθεί ακόμη

Το 1970, σύμβουλοι της Γερουσίας των ΗΠΑ προσπάθησαν να προβλέψουν την εξέλιξη της θεραπείας του καρκίνου. 

«Το μακροπρόθεσμο μέλλον μπορεί να ανήκει στον ανοσολόγο και τον γενετιστή, το ενδιάμεσο μέλλον στον χημειοθεραπευτή», έγραψαν, «αλλά το παρόν και το άμεσο μέλλον ανήκουν κυρίως στον χειρουργό και σε κάποιο βαθμό στον ακτινολόγο».

Περισσότερα από 50 χρόνια αργότερα – και στο «μακροπρόθεσμο μέλλον» της γενετικής και της ανοσολογίας – οι προβλέψεις τους έχουν αποδειχθεί εξαιρετικά προφητικές.

Οι σύμβουλοι είχαν κληθεί να διαβουλευθούν σχετικά με το τι θα γινόταν ο Εθνικός Νόμος για τον Καρκίνο του 1971, ο εναρκτήριος «πόλεμος κατά του καρκίνου» του τότε προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον.

Ο καρκίνος ήταν η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου στις Ηνωμένες Πολιτείες και η πράξη —που εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 1971— απαιτούσε να διατεθούν 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια στην έρευνα για τον καρκίνο σε διάστημα τριών ετών, που ισοδυναμεί με περισσότερα από 10 δισεκατομμύρια δολάρια σήμερα.

Η πράξη ενίσχυσε την υποδομή έρευνας για τον καρκίνο του έθνους, δημιουργώντας ένα εθνικό δίκτυο κλινικών δοκιμών, καθώς και μια σειρά από εξειδικευμένα ερευνητικά κέντρα για τον καρκίνο.

Όμως, από την αρχή, η εστίαση του Νίξον στην εύρεση μιας γρήγορης θεραπείας για τον καρκίνο επικρίθηκε ως αφελής. 

Ορισμένοι ερευνητές προειδοποίησαν ότι ο καρκίνος είναι μια πολύπλοκη ασθένεια και ότι η πρόοδος ήταν πιθανό να επιτευχθεί με μικρά, σκληρά κερδισμένα βήματα και όχι με μια ενιαία, αποφασιστική θεραπεία. 

Αυτή η πρόβλεψη αποδείχθηκε επίσης σωστή.

Μισό αιώνα αφότου ο Εθνικός Νόμος για τον Καρκίνο έγινε νόμος, ο καρκίνος εξακολουθεί να είναι η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου στις Ηνωμένες Πολιτείες. 

Η πράξη έχει προωθήσει τεράστιες προόδους, σε μεγάλο βαθμό μέσω της μεγαλύτερης κατανόησης της βιολογίας που βρίσκεται πίσω από την ασθένεια.

Αλλά η έρευνα για τον καρκίνο εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις, όχι όλες επιστημονικές.

Πολλές θεραπείες είναι πολύ ακριβές για τα άτομα, ή τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης:

–στις Ηνωμένες Πολιτείες, το 42% των ατόμων με καρκίνο αντιμετώπισαν σοβαρές οικονομικές δυσκολίες μέσα σε δύο χρόνια από τη διάγνωση και, σε πολλές χώρες, οι καινοτόμες θεραπείες καρκίνου, όπως οι ανοσοθεραπείες είναι απρόσιτες για την πλειοψηφία.

Το 1971, υπήρχαν ήδη πινακίδες που έδειχναν τις κατευθύνσεις προς τις οποίες θα μπορούσε να οδηγήσει η έρευνα για τον καρκίνο. 

Ήταν η χρονιά κατά την οποία οι ερευνητές δημοσίευσαν τα αποτελέσματα της πρώτης κλινικής δοκιμής της ταμοξιφαίνης, μιας ορμονικής θεραπείας για τον καρκίνο του μαστού.

Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) ενέκρινε το φάρμακο, το 1978, για τη θεραπεία προχωρημένων καρκίνων και η ταμοξιφαίνη έχει γίνει από τότε βασικός πυλώνας της θεραπείας του καρκίνου του μαστού.

Όταν ψηφίστηκε η πράξη, οι ερευνητές γνώριζαν ήδη ότι τα γονιδιώματα των καρκινικών κυττάρων ήταν χαοτικά και ασταθή. 

Μέχρι το 1976, ο κυτταρογενετιστής του καρκίνου Peter Nowell είχε συνειδητοποιήσει ότι μια τέτοια γενετική μεταβλητότητα , θα έκανε το έργο της εύρεσης θεραπειών πολύ πιο δύσκολο και πιο περίπλοκο. 

Σήμερα, γνωρίζουμε ότι ο καρκίνος δεν είναι μία αλλά πολλές διαφορετικές ασθένειες. 

Οι πολυπλοκότητες είναι συγκλονιστικές – αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους ο καρκίνος είναι τόσο δύσκολο να θεραπευθεί. 

Τα έργα προσδιορισμού αλληλουχίας όγκων μεγάλης κλίμακας μάς έχουν διδάξει περισσότερα για το πώς κάθε τύπος καρκίνου μπορεί να αναλυθεί σε υποτύπους υποτύπων και ότι κάθε μεμονωμένος όγκος έχει μια μοναδική μοριακή σύνθεση.

Επιπλέον, αυτή η μοριακή υπογραφή μετατοπίζεται καθώς ο καρκίνος εξελίσσεται και ανταποκρίνεται στη θεραπεία.

Τα τελευταία 50 χρόνια, οι επιστήμονες έχουν σημειώσει αξιοσημείωτη πρόοδο στην κατανόηση αυτής της πολυπλοκότητας μέσω έργων που εκτελούνται από βασικούς και κλινικούς ερευνητές που εργάζονται όλο και πιο στενά. 

Τα έργα Cancer Genome Atlas και Pan-Cancer Analysis of Whole Genomes έχουν αποκαλύψει τόσο την πολυπλοκότητα του καρκίνου όσο και σημαντικές ενδείξεις για νέες θεραπείες. 

Οι ανακαλύψεις που έγιναν κατά τη διάρκεια της βασικής έρευνας για τον κυτταρικό κύκλο οδήγησαν στην ανάπτυξη αντικαρκινικών φαρμάκων, που στοχεύουν ορισμένες πρωτεΐνες του κυτταρικού κύκλου.

Πέρυσι, η FDA ενέκρινε ένα φάρμακο για ορισμένους μη μικροκυτταρικούς καρκίνους του πνεύμονα που απενεργοποιεί μια μεταλλαγμένη μορφή της πρωτεΐνης KRAS. 

Το γονίδιο KRAS σχετίζεται στενά με το πρώτο ανθρώπινο ογκογονίδιο – ένα γονίδιο με τη δυνατότητα να προκαλέσει καρκίνο – που ανακαλύφθηκε, μια δεκαετία περίπου μετά την ψήφιση της πράξης.

Και οι θεραπείες που στοχεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα έχουν ανοίξει νέους δρόμους θεραπείας για αρκετούς καρκίνους.

Μια τέτοια πρόοδος έχει σώσει ζωές.

Το 1971, μόνο οι μισοί από τους ανθρώπους στις Ηνωμένες Πολιτείες που είχαν διαγνωστεί με καρκίνο θα ζούσαν για περισσότερα από πέντε χρόνια μετά τη διάγνωση, τώρα το κλάσμα είναι γύρω στα δύο τρίτα.

Οι επιστήμονες αναγνώρισαν έκτοτε την αξία της έγκαιρης ανίχνευσης και σε πολλές χώρες υπάρχουν προγράμματα έγκαιρης ανίχνευσης για μερικούς από τους πιο κοινούς καρκίνους, συμπεριλαμβανομένων:

-των καρκίνων του μαστού και του παχέος εντέρου.

Οι πρόοδοι που τροφοδοτούνται από τον Εθνικό Νόμο για τον Καρκίνο έχουν επίσης διαχυθεί σε άλλους τομείς. 

Η μελέτη του τρόπου με τον οποίο τα καρκινικά κύτταρα αλληλεπιδρούν μεταξύ τους σε όγκους έχει τροφοδοτήσει μια ευρύτερη κατανόηση των αλληλεπιδράσεων κυττάρου-κυττάρου. 

Τα συνθετικά ανοσοκύτταρα που έχουν σχεδιαστεί για την καταπολέμηση του καρκίνου μελετώνται τώρα ως πιθανές θεραπείες για καταστάσεις όπως:

-η ίνωση της καρδιάς και,

-των πνευμόνων.

Και μεγάλες κλινικές δοκιμές που σχεδιάστηκαν για να δοκιμάσουν πολλαπλές παρεμβάσεις και να προσαρμοστούν σε ενδιάμεσα δεδομένα – ένας νέος σχεδιασμός μελέτης που πρωτοστάτησε στην έρευνα για τον καρκίνο – ήταν καθοριστικής σημασίας για την ανακάλυψη τρόπων θεραπείας του COVID-19.

Σήμερα, οι επιστήμονες σπάνια μιλούν για μια ευρεία θεραπεία για τον καρκίνο.

Αντίθετα, όπως λέει ο Norman Sharpless, διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Καρκίνου των ΗΠΑ, ο στόχος είναι να τερματιστεί ο καρκίνος «όπως τον ξέρουμε».

“Κάποιος καρκίνος μπορεί να είναι μια αναπόφευκτη συνέπεια της γήρανσης”, λέει, αλλά οι ερευνητές μπορούν να σημειώσουν πρόοδο ενάντια στις ανεπάρκειες των τρεχουσών θεραπειών για τον καρκίνο, για παράδειγμα:

– αντιμετωπίζοντας τους καρκίνους για τους οποίους υπάρχουν πολλά να προσφέρουν στους ασθενείς,

-εύρεση τρόπων για τη μείωση των παρενεργειών των σκληρών θεραπειών για τον καρκίνο·

-και αντιμετώπιση των φυλετικών και κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων που επηρεάζουν την πρόσβαση σε κλινικές δοκιμές και θεραπείες.

Το μεγαλύτερο μέρος των δεδομένων που συγκεντρώθηκαν με κόπο τον τελευταίο μισό αιώνα συλλέχθηκαν από λευκούς ανθρώπους – μια προκατάληψη που πρέπει να διορθωθεί.

Ο συνδυασμός της τεχνολογικής προόδου με τη συνεχή συνεργασία μεταξύ βασικών και κλινικών ερευνητών θα μπορούσε να διατηρήσει τη δυναμική που δημιουργείται από την πράξη στα επόμενα 50 χρόνια – και να πάει το πεδίο όλο και πιο μακριά από τις ημέρες που η χειρουργική επέμβαση και η ακτινοθεραπεία ήταν οι μόνες θεραπείες.