Ποιες καταστάσεις προκαλούν αίμα στα ούρα (Aιματουρία)

Η παρουσία αίματος (αιματουρία) στα ούρα διακρίνεται σε δυο μεγάλες κατηγορίες: την μακροσκοπική αιματουρία, όταν δηλαδή το κόκκινο χρώμα του αίματος είναι ορατό κατά την ούρηση και την μικροσκοπική αιματουρία, όταν δηλαδή το αίμα στα ούρα δεν είναι ορατό δια γυμνού οφθαλμού.

Στη μικροσκοπική αιματουρία, υπάρχουν λίγα έως αρκετά ερυθρά αιμοσφαίρια που είναι ορατά μόνο κάτω από το μικροσκόπιο και συνήθως είναι τυχαίο εύρημα που προκύπτει κατά την εξέταση των ούρων για κάποιον άλλον λόγο.

Η μακροσκοπική αιματουρία μπορεί να είναι θορυβώδης, αλλά τις περισσότερες φορές οι αιτίες δεν είναι σοβαρές.

Σε ορισμένες όμως περιπτώσεις μπορεί να υποδεικνύει κάποιο σημαντικό πρόβλημα υγείας.

Ουρολοίμωξη

Η ουρολοίμωξη (λοίμωξη των ουροφόρων οδών) συμβαίνει όταν μικρόβια μολύνουν όργανα όπως η ουροδόχος κύστη ή η ουρήθρα.

Μαζί με την παρουσία αίματος, μπορεί να υπάρχει συχνουρία (ή η συνεχής ανάγκη για ούρηση) καθώς και αίσθημα καύσου κατά την ούρηση.

Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να υπάρχει πόνος στην κοιλιά ή τη βουβωνική χώρα.

Άλλες φορές, ειδικά στις μεγαλύτερες ηλικίες, μπορεί να μην υπάρχουν καθόλου συμπτώματα.

Οι ουρολοιμώξεις είναι πολύ συνηθισμένες καταστάσεις και τα κατάλληλα αντιβιοτικά μπορούν να τις αντιμετωπίσουν.

Πυελονεφρίτιδα

Μια ουρολοίμωξη μπορεί να επεκταθεί προς τα νεφρά μέσω των σωληναρίων της ουροφόρου οδού.

Τα συμπτώματα είναι συχνά παρόμοια με της ουρολοίμωξης, αλλά η πυελονεφρίτιδα συνοδεύεται τις περισσότερες φορές με:

-πυρετό και,

-πόνο στην περιοχή των νεφρών.

Επιπλέον, η πυελονεφρίτιδα μπορεί να γίνει πολύ σοβαρή, ειδικά αν η λοίμωξη εξαπλωθεί και σε άλλα μέρη του σώματος.

Πέτρες στα νεφρά

Οι πέτρες στα νεφρά (ουρόλιθοι) αρχίζουν να σχηματίζονται στα νεφρά όταν στον οργανισμό υπάρχει πάρα πολύ ασβέστιο ή ορισμένα άλλα στοιχεία.

Οι πέτρες στα νεφρά μπορούν να προξενήσουν:

-έντονο πόνο,

-συνήθως στην πλάτη κοντά στους γοφούς και στα πλευρά, αν μεγαλώσουν αρκετά.

Η αιματουρία μπορεί να είναι έντονη και ακόμα να βρεθούν τμήματα του ουρόλιθου στα ούρα.

Οι μικρότεροι ουρόλιθοι αρκετές φορές αποβάλλονται από μόνοι τους στα ούρα, ενώ σπανιότερα μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για την απομάκρυνση των μεγαλύτερων.

Διόγκωση του προστάτη

Οι λοιμώξεις, οι χειρουργικές επεμβάσεις και οι τραυματισμοί σε αυτόν τον μικρό αδένα κοντά στην ουροδόχο κύστη των ανδρών, μπορούν να του προκαλέσουν φλεγμονή.

Εκτός από την παρουσία αίματος στα ούρα, μπορεί να συνυπάρχει δυσκολία ή πόνος κατά την ούρηση.

Μπορεί επίσης να υπάρχει πόνος στη βουβωνική περιοχή και το κάτω μέρος της κοιλιάς κατά την αφόδευση ή την εκσπερμάτιση.

Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία, αλλά μπορεί να χρειαστούν αντιβιοτικά και αναλγητικά.

Σπειραματονεφρίτιδα

Η σπειραματονεφρίτιδα, είναι η φλεγμονή των μικροσκοπικών φίλτρων που υπάρχουν στα νεφρά με αποτέλεσμα τη δυσκολία των νεφρών να απομακρύνουν τα απόβλητα παραπροϊόντα του μεταβολισμού.

Η σπειραματονεφρίτιδα μπορεί να μην έχει εμφανή συμπτώματα και να χρειάζονται εργαστηριακές εξετάσεις για να τεθεί η διάγνωση.

Άλλες φορές μπορεί να υπάρχει αίμα στα ούρα ή τα ούρα να φαίνονται αφρώδη και καφέ, ενώ μπορεί να συνυπάρχουν οιδήματα στο πρόσωπο, τα πόδια και την κοιλιά.

Συνήθως η έγκαιρη θεραπεία της σπειραματονεφρίτιδας μπορεί να αποτρέψει τη βλάβη των νεφρών.

Πολυκυστική νόσος των νεφρών

Η πολυκυστική νόσος των νεφρών (PKD) είναι μια κληρονομική νόσος που δημιουργεί στα νεφρά μικρές κύστες, γεμάτες με υγρό.

Οι κύστες αυτές μπορούν να δημιουργήσουν βλάβες στους νεφρούς και να προκαλέσουν την εμφάνιση αίματος στα ούρα.

Οι περισσότεροι ασθενείς δεν εμφανίζουν συμπτώματα μέχρι την ηλικία των 30-40 ετών, αλλά τα πρώτα σημεία μπορεί να είναι:

-η διόγκωση της κοιλιάς,

-πολλές ουρολοιμώξεις και,

-πόνος στην πλάτη και στα πλευρά.

Η πολυκυστική νόσος των νεφρών είναι πολύ πιθανό να συνυπάρχει με υψηλή αρτηριακή πίεση.

Δεν υπάρχει αιτιολογική θεραπεία, αλλά οι ασθενείς με τη βοήθεια του γιατρού τους, μπορεί να διαχειριστούν τα εμφανιζόμενα συμπτώματα.

Κληρονομικές ασθένειες

Η πολυκυστική νόσος των νεφρών δεν είναι η μόνη γενετική ασθένεια που μπορεί προκαλέσει την εμφάνιση αίματος στα ούρα.

Το αίμα στα ούρα μπορεί να είναι επίσης ένα σύμπτωμα και άλλων παθολογικών καταστάσεων όπως:

-η δρεπανοκυτταρική αναιμία,

-η αιμορροφιλία ή,

-το σύνδρομο Alport, το οποίο επηρεάζει τα μάτια, τα αυτιά και τα νεφρά.

Έντονη προπόνηση

Συνήθως επηρεάζει τους δρομείς περισσότερο από άλλους αθλητές.

Δεν είναι πολύ συνηθισμένη κατάσταση και δεν γνωρίσουμε ακριβώς γιατί συμβαίνει.

Μπορεί να οφείλεται:

-στην αφυδάτωση,

-σε μικρο-τραυματισμούς της ουροδόχου κύστης ή,

-στην καταστροφή περισσότερων ερυθρών αιμοσφαιρίων κατά τη διάρκεια της αερόβιας άσκησης.

Φάρμακα

Μερικά φάρμακα, όπως το αντιβιοτικό πενικιλίνη ή το αντικαρκινικό φάρμακο κυκλοφωσφαμίδιο, μπορεί να αποτελούν την αιτία για το αίμα στα ούρα.

Αίμα στα ούρα μπορεί επίσης να παρατηρηθεί σε ασθενείς που λαμβάνουν συστηματικά φάρμακα όπως η ασπιρίνη ή αντιπηκτικά όπως η ηπαρίνη, ειδικά στην περίπτωση που υπάρχει και λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος, γεγονός που κάνει την ουροδόχο κύστη πιο ευαίσθητη.

Τραύμα

Ένα χτύπημα, συνήθως στο κάτω μέρος της πλάτης, μπορεί να είναι η αιτία για το αίμα στα ούρα.

Μπορεί να συμβεί σε:

-πτώσεις,

-σε αυτοκινητιστικά ατυχήματα ή,

-σε καταπλακώσεις από βαριά αντικείμενα.

Συνήθως η αιματουρία εξαιτίας τραυματισμών βελτιώνεται με την ανάπαυση, αν και σε σοβαρούς τραυματισμούς μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση.

Καρκίνος

Το αίμα στα ούρα αποτελεί βασικό κλινικό σημείο του καρκίνου της ουροδόχου κύστης. Μπορεί επίσης να είναι κλινικό σημείο του καρκίνου του νεφρού ή του προστάτη. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να μην υπάρχουν άλλα συμπτώματα. Αυτός είναι ένας ακόμη λόγος για τον οποίο είναι σημαντικό να ενημερώνετε το γιατρό σας όταν βλέπετε αίμα στα ούρα σας και να γίνονται όλες οι απαραίτητες εργαστηριακές εξετάσεις.

Διάγνωση της αιματουρίας

Η διάγνωση γίνεται μετά από μια σειρά εργαστηριακών εξετάσεων,  και στον εντοπισμό των πιθανών αιτιών της παρουσίας αίματος στα ούρα, όπως:

-Γενική εξέταση ούρων,

-Καλλιέργεια ούρων,

-Ανάλυση ουρολίθων,

-Μοριακό έλεγχο πολυκυστικής νόσου των νεφρών,

-Γενική εξέταση ούρων με αντίθεση φάσης (Phase contrast), και άλλες.

Θεραπευτική αντιμετώπιση

Η σωστή θεραπευτική αντιμετώπιση εξαρτάται από την αιτία που προκάλεσε την εμφάνιση του αίματος στα ούρα.

Μια ουρολοίμωξη μπορεί να αντιμετωπισθεί με αντιβιοτικά.

Οι διαφορετικοί τύποι καρκίνου απαιτούν διαφορετικές προσεγγίσεις και οι γενετικές ασθένειες μπορεί να χρειάζονται μακροχρόνια διαχείριση.