Η Πνευμονική Υπέρταση (Π.Α.Υ.) δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την αρτηριακή υπέρταση.
Αρτηριακή Υπέρταση είναι η αύξηση της πίεσης του αίματος μέσα στις αρτηρίες ολόκληρου του σώματος εκτός από τις αρτηρίες των πνευμόνων.
Αντίθετα, η Πνευμονική Υπέρταση αφορά μόνο τις αρτηρίες των πνευμόνων.
Η φυσιολογική πίεση του αίματος μέσα στις αρτηρίες των πνευμόνων δεν ξεπερνά τα 20-25 mmHg.
Σε ένα υγιές άτομο, η πίεση αυξάνεται περίπου σε 20 mm Hg (χιλιοστόμετρα στήλης υδραργύρου) και μειώνεται έως και σε 5 mm Hg.
Ως μέση πίεση των πνευμονικών αρτηριών (που συχνά αναγράφεται συντετμημένα ως mPAP [mean pulmonary artery pressure]) είναι ο μέσος όρος των υψηλότερων και των χαμηλότερων πιέσεων.
Η διάγνωση της Πνευμονικής Υπέρτασης τίθεται, εάν η μέση πίεση της πνευμονικής αρτηρίας ξεπερνά τα 25mmHg σε ηρεμία.
-Αίτια
Οι συνηθέστερες αιτίες που δημιουργούν Πνευμονική Υπέρταση είναι:
- Χρόνιες παθήσεις των πνευμόνων, όπως η χρόνια βρογχίτιδα που οδηγεί σε χρόνια αποφρακτική νόσο των πνευμόνων, καθώς και η ίνωση του πνεύμονα. Σημαντικοί παράγοντες στην επιδείνωση της κατάστασης του αρρώστου αποτελούν οι λοιμώξεις και το κάπνισμα.
- Η Χρόνια Θρομβοεμβολική Νόσος των Πνευμόνων κατά την οποία μικρά έμβολα αποφράσσουν τις μικρές αρτηρίες των πνευμόνων και τις καταστρέφουν με αποτέλεσμα να αυξάνεται η πίεση του αίματος μέσα στις αρτηρίες των πνευμόνων.
- Χρόνιες παθήσεις της καρδιάς, όπως η στένωση ή η ανεπάρκεια της μιτροειδούς, καθώς και η καρδιακή ανεπάρκεια. Οι παθήσεις αυτές προκαλούν αύξηση της πίεσης μέσα στην αριστερή κοιλία της καρδιάς που μεταδίδεται μέχρι τις φλέβες και τις αρτηρίες των πνευμόνων. Έτσι δημιουργείται η Πνευμονική Υπέρταση που έχει καρδιακή προέλευση.
- Ορισμένες συγγενείς καρδιοπάθειες, όπως π.χ. η μεσοκοιλιακή επικοινωνία και ο ανοικτός βοτάλειος πόρος όταν οι βλάβες είναι μεγάλες.
- Ζώντας σε υψόμετρο πάνω από 8.000 πόδια (2.438 μέτρα) ή και η ορειβασία ή πεζοπορία σε υψόμετρο πάνω από 8.000 πόδια (2.438 μέτρα )
- Οι παθήσεις του συνδετικού ιστού, όπως η σκληροδερμία και ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος.
- Η υπνική άπνοια και άλλες διαταραχές του ύπνου.
- Η Δρεπανοκυτταρική αναιμία, η Χρόνια ηπατική νόσο (κίρρωση), το AIDS.
- Πνευμονική Υπέρταση παρατηρείται σαν παρενέργεια ορισμένων ουσιών, όπως είναι τα ανορεξιογόνα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας καθώς και η κοκαΐνη.
- Τέλος, η Ιδιοπαθής Πνευμονική Υπέρταση η οποία ευθύνεται για το 40% των περιστατικών Π.Α.Υ. και είναι περισσότερο συχνή σε νεαρές γυναίκες (έως και 3,5:1 σε σχέση με τους άνδρες), με μέση ηλικία κατά τη διάγνωση τα 36 έτη. Η ιδιοπαθής αυτή κατάσταση δημιουργείται από άγνωστα κατά βάση αίτια, όπου παρατηρείται πάχυνση του τοιχώματος των πνευμονικών αρτηριών και ελάττωση μέχρι εξαφάνισης της εσωτερικής διαμέτρου τους.
-Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της Πνευμονικής Υπέρτασης στα αρχικά της στάδια μπορεί να μην είναι αντιληπτά για μήνες ή και χρόνια.
Ωστόσο, καθώς η νόσος εξελίσσεται, αυτά επιδεινώνονται.
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Δυσκολία στην αναπνοή (δύσπνοια), αρχικά κατά την άσκηση και τελικά και σε κατάσταση ηρεμίας
- Κόπωση
- Ζάλη ή λιποθυμία (συγκοπή)
- Πίεση στο στήθος ή πόνο
- Επίμονος ξηρός βήχας και βραχνάδα στη φωνή
- Πρήξιμο (οίδημα) στους αστραγάλους, στα πόδια σας, και τελικά στην κοιλιά (ασκίτης)
- Γαλαζωπό χρώμα στα χείλη και στο δέρμα (κυάνωση)
- Racing παλμών ή αίσθημα παλμών της καρδιάς
-Διάγνωση
Οι γιατροί θα πραγματοποιήσουν πολλές διαφορετικές εξετάσεις για τη διάγνωση της πνευμονικής αρτηριακής υπέρτασης, πολλές εκ των οποίων θα χρησιμοποιηθούν για να αποκλείσουν το ενδεχόμενο άλλων παθήσεων με παρόμοια συμπτώματα.
Στη συνέχεια, ενδέχεται να πραγματοποιηθούν περαιτέρω εξετάσεις, όπως εξετάσεις πνευμονικής λειτουργίας, δοκιμασίες κοπώσεως και εξετάσεις αίματος.
-ΗΚΓ (ηλεκτροκαρδιογράφημα): Μετρά τον καρδιακό παλμό σας και μπορεί να διαγνώσει για το αν πάσχετε από καρδιακές παθήσεις. Αν έχετε πνευμονική αρτηριακή υπέρταση, το ΗΚΓ θα παρουσιάσει προβλήματα στη δεξιά πλευρά της καρδιάς σας.
-Ακτινογραφία θώρακος : Μέσω ακτινογραφίας θώρακα, θα διαπιστωθεί αν η δεξιά πλευρά της καρδιάς σας ή οι πνευμονικές αρτηρίες σας είναι μεγαλύτερες από το σύνηθες. Μπορεί επίσης να αποκλείσει ορισμένες άλλες πνευμονικές και καρδιακές παθήσεις.
-Ηχοκαρδιογράφημα: Με την εξέταση αυτή, ο γιατρός μπορεί να δημιουργήσει μία κινούμενη εικόνα της καρδιάς σας από τα ηχητικά κύματα που κατευθύνονται σε αυτήν. Θα είναι δυνατό να καθοριστεί το μέγεθος και το σχήμα της καρδιάς σας, και να εκτιμηθεί πόσο καλά λειτουργεί, όπως επίσης να υπολογιστεί η αρτηριακή πίεση στις πνευμονικές αρτηρίες. Το ηχοκαρδιογράφημα αποτελεί σημαντική εξέταση «ελέγχου» όταν υπάρχουν υποψίες για ΠΑΥ και μπορεί να δώσει μία ιδέα για τη σοβαρότητα της κατάστασης.
-Καθετηριασμός δεξιάς Καρδιάς: Είναι απαραίτητο για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση της πνευμονικής αρτηριακής υπέρτασης. Παρέχει μέτρηση υψηλής ακριβείας για την αρτηριακή πίεση στη δεξιά πλευρά της Καρδιάς σας και στις πνευμονικές αρτηρίες. Δείχνει ακόμα στο γιατρό πόσο καλά αντλεί αίμα η δεξιά πλευρά της καρδιά σας. Η μέση τιμή αρτηριακής πίεσης στις πνευμονικές αρτηρίες ενός ατόμου σε ηρεμία είναι 14 mmHg. Ωστόσο, στην ΠΑΥ η τιμή αυτή υπερβαίνει τα 25 mmHg.
–Θεραπεία
Πώς μπορεί να θεραπευτεί η πνευμονική αρτηριακή υπέρταση;
Παρά το γεγονός ότι η πνευμονική αρτηριακή υπέρταση δεν θεραπεύεται, την τελευταία δεκαετία συντελέσθηκαν σπουδαίες βελτιώσεις στην κατανόηση της πάθησης, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα σημαντικές βελτιώσεις στις θεραπευτικές αγωγές.
Σήμερα, η θεραπευτική αγωγή μπορεί να σας επιτρέψει να ασκείστε για περισσότερο χρόνο και να βελτιώσετε την ποιότητα της ζωής σας καθώς επίσης και την πρόγνωση της νόσου.
Οι περισσότερες φαρμακευτικές αγωγές επιδιώκουν διακοπή ή μείωση των διαδικασιών που αποφράσσουν τις πνευμονικές αρτηρίες και προκαλούν αύξηση της πίεσης.
Κάθε θεραπεία θα βοηθήσει διαφορετικά άτομα και συνεχώς αναπτύσσονται και δοκιμάζονται νέα φάρμακα.
Μερικές φορές, οι γιατροί χορηγούν δύο ή ακόμα και τρία φάρμακα εφόσον τα συμπτώματα δεν βελτιωθούν επαρκώς με τη λήψη μόνο ενός φαρμάκου.
-Μεταμόσχευση πνεύμονα: Αν η θεραπευτική αγωγή δεν είχε αποτέλεσμα, ορισμένοι ασθενείς μπορεί να ωφεληθούν με χειρουργική επέμβαση αντικατάστασης του ενός ή και των δύο πνευμόνων και ορισμένες φορές της καρδιάς, αν κριθεί σκόπιμο, με υγιή όργανα δωρητών.
– Η ζωή με Πνευμονική Υπέρταση
Η διάγνωση πνευμονικής αρτηριακής υπέρτασης δεν θα πρέπει να σας εμποδίσει να έχετε μία γεμάτη και δραστήρια ζωή, εφόσον αυτό δεν σας προκαλεί πόνο ή προβλήματα.
Ωστόσο, όσο πιο σοβαρά τα συμπτώματά σας, τόσο λιγότερα θα μπορείτε να κάνετε.
Υπάρχουν πολλά που μπορείτε να κάνετε για να ανακουφίσετε τα συμπτώματά σας χωρίς καν να πάρετε φάρμακα:
Προσπαθήστε
- Να παρασκευάζετε θρεπτικά γεύματα χωρίς πολύ αλάτι.
- Να ελέγχετε την κατανάλωση υγρών.
- Να καταναλώνετε 3 γεύματα ημερησίως.
- Να τρώτε καθιστοί και χωρίς να βιάζεστε.
- Να βουρτσίζετε τα δόντια σας τακτικά προς αποφυγή μολύνσεων.
- Να προγραμματίσετε διαλείμματα για ανάπαυση κατά τη διάρκεια της ημέρας.
- Να προετοιμάσετε και να οργανώσετε τη φαρμακευτική αγωγή σας.
- Να κρατάτε ημερολόγιο φαρμακευτικής αγωγής, ώστε να παίρνετε τα φάρμακά την ώρα που πρέπει.
- Να φροντίσετε να έχετε επιπλέον φάρμακα, καθώς δεν ξέρετε πότε μπορεί να σας χρειαστούν.
- Να κάνετε έρευνα και να ενημερωθείτε για νέες θεραπείες.
- Να ενημερωθείτε για τις παρενέργειες που ενδέχεται να προκαλέσουν οι νέες θεραπείες.
- Να έχετε μαζί σας τα τηλέφωνα επικοινωνίας των θεραπόντων ιατρών σας σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
- Να προετοιμάσετε τις προμήθειές σας εγκαίρως αν σκοπεύετε να ταξιδέψετε μακριά.
Αποφύγετε
- Το μεγάλο υψόμετρο.
- Τα προμαγειρεμένα γεύματα.
- Το κάπνισμα και το αλκοόλ.
- Την εγκυμοσύνη, καθώς επιφέρει μεγάλη καταπόνηση στην καρδιά σας.
