Όσο τα φώτα της δημοσιότητας πέφτουν πάνω στη συνεχιζόμενη πανδημία του νέου κορωνοϊού SARS-CoV-2, χρόνιες ασθένειες όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα και ο διαβήτης συνεχίζουν την αρνητική πορεία τους παγκοσμίως, δυσχεραίνοντας περαιτέρω την εξέλιξη της Δημόσιας Υγείας αλλά και της πανδημίας αυτής καθαυτής, αφού αποτελούν ανοσολογικό μειονέκτημα ως υποκείμενα νοσήματα.
Η διατήρηση μιας κάποιας κανονικότητας είναι απαραίτητη, έστω και σε συνθήκες lockdown, όπως αυτή μεταφράζεται στην ατομική διατροφική και τυχόν φαρμακευτική φροντίδα της υγείας καθημερινά, και στην απαραίτητη πρόσβαση σε διαγνωστικές και ιατρικές υπηρεσίες ως check-up ή αμέσως μόλις εμφανιστούν συμπτώματα.
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) μάλιστα προλαβαίνει να κάνει ζημιά στα αγγεία προτού καν γίνουν αισθητά τα συμπτώματα, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που το αυξημένο σάκχαρο ερμηνεύεται λανθασμένα από το άτομο ως «τυχαίο γεγονός».
Η διάγνωση προσφέρει δύναμη, τη δύναμη της πρόληψης και της δυνατότητας που έχει ο εξεταζόμενος να αναγνωρίσει και να αναστρέψει την κατάσταση της υγείας του πρωταρχικά με διατροφή και αυξημένη κινητικότητα.
Και αυτό γιατί ο διαβήτης είναι μια μεταβολική πάθηση που σχετίζεται άμεσα με τις καθημερινές διατροφικές συνήθειες, καθώς αφορά την προβληματική παραγωγή ινσουλίνης (ορμόνης) και την αδυναμία τροφοδότησης της γλυκόζης (από την τροφή) στα κύτταρα του οργανισμού για ενέργεια, με αποτέλεσμα τη συσσώρευση γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα (υπεργλυκαιμία).
Γνωρίζετε ότι:
-Ένας στους δέκα ανθρώπους στον κόσμο ζει με διαβήτη
-Έχει σημειωθεί ραγδαία αύξηση της επίπτωσης της νόσου σε παγκόσμιο επίπεδο τα τελευταία 30 χρόνια
-Το 38% των ανθρώπων που έχουν διαβήτη δεν έχουν διαγνωσθεί ακόμη
-Η νόσος αποτελεί τη βασική αιτία θανάτου για 7.000.000 άτομα ετησίως σε όλο τον κόσμο και συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών επεισοδίων, νεφρικής ανεπάρκειας, μόνιμων βλαβών του αμφιβληστροειδούς και άλλων σοβαρών επιπλοκών
-Στην Ελλάδα, από διαβήτη πάσχει περίπου το 12% του γενικού πληθυσμού (1.200.000 άτομα)
Από τη διάγνωση του σακχάρου στην επίτευξη γλυκαιμικού ελέγχου
Υπάρχουν δύο βασικά είδη διαβήτη:
-Ο ΣΔ τύπου Ι (νεανικός ή ινσουλινοεξαρτώμενος), και,
-ο ΣΔ τύπου ΙΙ (ως απόρροια παχυσαρκίας).
Στον ΣΔ τύπου Ι, υφίσταται καταστροφή των παγκρεατικών κυττάρων που παράγουν ινσουλίνη και ο ασθενής υποχρεούται να κάνει ενέσεις ινσουλίνης διά βίου, βάσει των διατροφικών του συνηθειών.
Στον ΣΔ τύπου ΙΙ, όπου ανήκει το 95% του συνόλου των διαβητικών, υπάρχει αυξημένη αντίσταση του οργανισμού στην ινσουλίνη και αυτή που παράγεται δεν μπορεί να καλύψει επαρκώς τις μεταβολικές ανάγκες του οργανισμού, συμβάν που μπορεί να παραμείνει αδιάγνωστο για πολλά χρόνια.
Απώλεια σωματικού βάρους – καθημερινή άσκηση
“Η μεταβολική αυτή δυσλειτουργία μπορεί αφενός να προληφθεί με απώλεια σωματικού βάρους, τακτικά γεύματα με ελεγχόμενους υδατάνθρακες και καθημερινή σωματική άσκηση, και αφετέρου να αντιμετωπισθεί με αντιδιαβητικά δισκία ή και ινσουλίνη σπανιότερα εφόσον χρειαστεί“, επισημαίνει η Ιωάννα Αδαμίδου MS, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος & Βιολόγος Υπεύθυνη Διατροφολογικού Κέντρου Όμιλος ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ – ΒιοΚλινική Θεσσαλονίκης, προσθέτοντας:
Διάγνωση του διαβήτη
“Η διάγνωση του διαβήτη γίνεται με τη μέτρηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c) και της γλυκόζης (σακχάρου) νηστείας έπειτα από αιμοληψία, ενώ η τακτική παρακολούθηση του σακχάρου είναι υψίστης σημασίας για τη μείωση των επιπλοκών στην πορεία της ζωής”.
Συν τοις άλλοις, ο διαβήτης αποτελεί ψυχολογική επιβάρυνση τόσο για τους ασθενείς όσο και για τα οικεία τους πρόσωπα, συνεπώς στόχος είναι η πρόληψη αυτού, ο καλός γλυκαιμικός έλεγχος και η αποφυγή των καρδιαγγειακών ή άλλων επιπλοκών.
Πώς επηρεάζει η τροφή τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα;
Οι τροφές που αυξάνουν τη γλυκόζη (σάκχαρο) του αίματος είναι κατά βάση εκείνες που έχουν μεγάλη περιεκτικότητα υδατανθράκων.
Οι υδατάνθρακες δεν είναι όλοι ίδιοι:
–Όσοι έχουν υψηλό Γλυκαιμικό Δείκτη (Glycemic Index – GI) ανεβάζουν το σάκχαρο πολύ περισσότερο και συνεπώς πρέπει να καταναλώνονται περιορισμένα και σε ελεγχόμενη ποσότητα:
-λευκό ψωμί και προϊόντα ζύμης,
-ζυμαρικά,
-πατάτες,
-ζάχαρη,
-μέλι,
-δημητριακά με ζάχαρη,
-γλυκά,
-σοκολάτες και μπισκότα,
-μαρμελάδες, χυμοί, ποτά και αναψυκτικά.
σακχαρώδης διαβήτης Φιρούζα Κουρτίδου Παθολόγος Διαβητολόγος
“Αντιθέτως, πρέπει να προτιμώνται ως επί το πλείστον οι υδατάνθρακες με χαμηλό Γλυκαιμικό Δείκτη (φρούτα και λαχανικά, νιφάδες βρώμης, προϊόντα ολικής αλέσεως), και φυσικά καλές πηγές πρωτεϊνών και ακόρεστων λιπαρών οξέων, στο πλαίσιο ενός ισορροπημένου διαιτολογίου”, επισημαίνει η κ. Αδαμίδου, τονίζοντας το εξής:
“Ο διαιτολόγος-διατροφολόγος δεν επικεντρώνεται στο τι να μη φάει ο διαβητικός ασθενής, αλλά:
–θέτει πρωταρχικά το χρονικό πλαίσιο των γευμάτων και σνακ,
–ρυθμίζει την ποσότητα και την ποιότητα των υδατανθράκων και λιπαρών που υπάρχουν στο πιάτο ή το σνακ, και,
–παρέχει διατροφική εκπαίδευση και βολικές διατροφικές λύσεις στους καθημερινούς προβληματισμούς
Όλα αυτά, βάσει των διατροφικών προτιμήσεων του ατόμου και με στόχο την πρόληψη ή τη βελτίωση του σακχάρου, την καλή ποιότητα ζωής, και αν είναι δυνατόν την αποφυγή αναγκαιότητας της φαρμακευτικής αγωγής”.
Tips για να βελτιώσετε το σάκχαρό σας:
–Ελέγξτε τον γλυκαιμικό δείκτη των τροφών και προτιμήστε την κατανάλωση αυτών με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη
–Προτιμήστε φρέσκα φρούτα και γλυκιές γεύσεις χωρίς ζάχαρη αλλά με κάποιο υπακατάστατο αυτής, αφού προκαλούν ελάχιστη ή μηδαμινή αύξηση της γλυκόζης στο αίμα.
Καλό είναι να γνωρίζετε το είδος της γλυκαντικής ύλης που χρησιμοποιείται σε κάθε τρόφιμο και φροντίστε να καταναλώνετε με μέτρο
–Εντάξτε φυτικές ίνες στην καθημερινή σας διατροφή: νιφάδες βρώμης, όσπρια, φρούτα και λαχανικά
–Καταναλώστε λιπαρά ψάρια (π.χ. σαρδέλα, σολομό, σκουμπρί, μπακαλιάρο, πέστροφα) 1-2 φορές την εβδομάδα, αλλά και φυτικές πηγές ω-3 λιπαρών οξέων (π.χ. καρύδια, λιναρόσπορο) καθημερινά
–Καταναλώστε στερόλες και στανόλες ημερησίως, καθώς συμβάλλουν στη μείωση της ολικής και LDL-χοληστερόλης και ως ένα βαθμό και στην έκκριση της ινσουλίνης: πίτουρο ρυζιού, φύτρο σιταριού, ορισμένοι τύποι αραβοσιτελαίων, σόγια και ένα ευρύ φάσμα εμπλουτισμένων τροφίμων όπως η μαργαρίνη
–Αποφύγετε την κατανάλωση trans λιπαρών οξέων που βρίσκονται σε τηγανητά τρόφιμα, πατατάκια, σοκολάτες, μπισκότα κ.α.
–Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ.
Υπολογίστε 1 μερίδα για τις γυναίκες και έως 2 μερίδες για τους άντρες, πάντα με νερό για καλύτερη πέψη και ιδανικά με τη συνοδεία φαγητού για να αποφευχθεί η νυχτερινή υπογλυκαιμία.
Αποφύγετε το γλυκό κρασί καθώς έχει αυξημένα σάκχαρα, οποιαδήποτε μορφή μαύρης μπύρας, κοκτέιλ, λικέρ, ποτά με αναψυκτικά.
Σε άτομα με αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων συστήνεται ολική αποχή από το αλκοόλ
–Εισάγετε τροφές με αντιοξειδωτικές ουσίες στη διατροφή σας, όπως βιταμίνες C και E, σελήνιο, χρώμιο, μαγνήσιο και ψευδάργυρο, καθώς φαίνεται πως έχουν θετική επίδραση στον γλυκαιμικό έλεγχο
–Συμβουλευθείτε διαιτολόγο-διατροφολόγο για άμεση εξατομικευμένη διατροφική παρέμβαση, ιδίως σε περίπτωση που υπάρχουν αρρύθμιστο σάκχαρο, υπο- και υπερ-γλυκαιμικά επεισόδια, διάγνωση σακχάρου ή και διαβήτη/προ-διαβήτη, παχυσαρκία
–Ασκηθείτε καθημερινά.
Η φυσική δραστηριότητα βοηθάει στη μείωση του σακχάρου, ο δε συνδυασμός σωματικής άσκησης και διατροφής είναι απαραίτητος και σημαντικός τόσο για τη διατήρηση ενός υγιούς βάρους όσο και για τον καλό γλυκαιμικό έλεγχο,
