Η νόσος του Πάρκινσον είναι ασθένεια του νευρικού συστήματος που προκαλεί διαταραχές στον τρόπο, με τον οποίο ο εγκέφαλος ελέγχει τις κινήσεις του σώματος.
Υπάρχει μια περιοχή στον εγκέφαλο (μέλαινα ουσία) η οποία ελέγχει τις κινήσεις των μυών. Στη νόσο του Πάρκινσον η περιοχή αυτή εκφυλίζεται. Ο εκφυλισμός της εν λόγω περιοχής συνοδεύεται με μείωση της παραγωγής της ντοπαμίνης.
Η ντοπαμίνη είναι χημική ουσία που ανήκει στην ευρύτερη οικογένεια των νευροδιαβιβαστών. Οι νευροδιαβιβαστές είναι ουσίες που συμβάλλουν στην επικοινωνία μεταξύ των νευρώνων του νευρικού συστήματος. Η έλλειψη ντοπαμίνης καθιστά δύσκολο τον έλεγχο των μυών και την κίνηση των ασθενών με νόσο Πάρκινσον.
Η νόσος Πάρκινσον περιγράφηκε για πρώτη φορά στην Αγγλία το 1817. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η αιτία που προκαλεί τη νόσο είναι άγνωστη.
Άτομα που έχουν οικογενειακό ιστορικό νόσου Πάρκινσον, δηλαδή εάν ο πατέρας ή ή μητέρα ή κάποιος από τα αδέλφια τους έχει παρουσιάσει τη νόσο, τότε υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες προσβολής τους από την πάθηση.
Παρά το γεγονός ότι έχει διαπιστωθεί μια οικογενειακή προδιάθεση, εντούτοις μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί κάποιο κληρονομικό γονίδιο που προκαλεί τη νόσο. Σε μερικές περιπτώσεις ενοχοποιήθηκαν ορισμένες χημικές ουσίες αλλά δεν έχει αναγνωρισθεί μέχρι σήμερα ειδικός περιβαλλοντικός παράγοντας που προκαλεί τη νόσο.
Συνοπτικά οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η νόσος Πάρκινσον προκαλείται από ένα συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.
Τα πιο κάτω σημεία και συμπτώματα είναι χαρακτηριστικά των ασθενών με νόσο Πάρκινσον. Πρέπει να σημειώσουμε ότι δεν είναι όλα τα πιο κάτω σημεία ή συμπτώματα που εκδηλώνονται σε κάθε ασθενή.
- Τρεμούλιασμα: Το τρεμούλιασμα εντοπίζεται κυρίως στα χέρια και στα πόδια. Συνοδεύεται συχνά από αλλαγές στη γραφή του ασθενούς και δυσκολίες στο χειρισμό μικρών αντικειμένων. Επίσης δημιουργούνται δυσκολίες σε καθημερινές δραστηριότητες. Για παράδειγμα ο ασθενής δυσκολεύεται να κουμπώνει τα ρούχα του. Το τρεμούλιασμα μπορεί να διαφοροποιείται όσον αφορά τη σοβαρότητά του και να εξαφανίζεται κατά περιόδους
- Ακαμψία: Οι κινήσεις των ασθενών γίνονται δύσκολες λόγω δυσκαμψίας των μυών. Η ακαμψία δεν οφείλεται σε απώλεια δύναμης των μυών αλλά σε απώλεια ελέγχου τους
- Βραδυκινησία: Οι ασθενείς κινούνται αργά. Χάνουν την ικανότητα να κινούνται απότομα ή ζωηρά και αυτόματα
- Αστάθεια: Οι ασθενείς έχουν απώλεια στην ισορροπία και στο συντονισμό τους
Με το πέρασμα του χρόνου, η εξέλιξη της νόσου χαρακτηρίζεται από επιδείνωση. Συνήθως η επιδείνωση γίνεται με αργό ρυθμό.
Τα στάδια της εξέλιξης της νόσου του Πάρκινσον, που δείχνουν τον τρόπο με τον οποίο η νόσος επιδεινώνεται προοδευτικά (Hoehn and Yahr scale), είναι τα ακόλουθα πέντε:
- Στάδιο 1: Τα συμπτώματα εμφανίζονται μόνο στη μια μεριά του σώματος
- Στάδιο 2: Τα συμπτώματα εκδηλώνονται και στις δύο μεριές του σώματος
- Στάδιο 3: Οι ασθενείς αρχίζουν να χάνουν την αίσθηση της ισορροπίας τους
- Στάδιο 4: Οι ασθενείς χρειάζονται βοήθεια για να περπατήσουν ενώ τα υπόλοιπα συμπτώματα επιδεινώνονται
- Στάδιο 5: Οι ασθενείς χρειάζονται αναπηρικό καροτσάκι
Σήμερα δεν υπάρχει θεραπεία, για την πρόληψη ή την αποτροπή της προοδευτικής επιδείνωσης της νόσου του Πάρκινσον.
Υπάρχουν φάρμακα που μειώνουν αισθητά τη σοβαρότητα των σημείων και συμπτωμάτων.
Η λεβοντόπα είναι το πλέον αποτελεσματικό φάρμακο για τη θεραπεία της νόσου του Πάρκινσον.
Σε ορισμένες χώρες συνδυάζεται με την καρβιντόπα που μειώνει τις παρενέργειες της λεβοντόπας όπως η ναυτία και οι εμετοί. Άλλες παρενέργειες της λεβοντόπας είναι ανώμαλες κινήσεις που ονομάζονται δυσκινησίες.
Επίσης ακόμη ένα σημαντικό πρόβλημα που μπορεί να προκύψει, είναι η μείωση της αποτελεσματικότητας της λεβοντόπας μετά από μερικά χρόνια χορήγησης της.
Φάρμακα, όπως βρωμοκρυπτίνη (Parlodel), περγολίδη (Permax), πραμιπεξόλη (Mirapex) και ροπινιρόλη (Requip) δρουν στους ίδιους υποδοχείς της ντοπαμίνης (ντοπαμινεργικοί αγωνιστές ή διεγέρτες) και βοηθούν στη μεταφορά μηνυμάτων μεταξύ του εγκεφάλου και του σώματος. Οι κυριότερες παρενέργειες τους είναι η υπνηλία, η σύγχυση και η πρόκληση παραισθήσεων.
Άλλα χρήσιμα φάρμακα είναι: Σελεγιλίνη (Eldepryl),αμανταδίνη (Symmetrel) και τα αντιχοληνεργικά.
Η χειρουργική επέμβαση για τη θεραπεία της νόσου Πάρκινσον (τοποθέτηση ηλεκτρικών διεγερτών σε επιλεγμένες περιοχές του εγκεφάλου) είναι χρήσιμη και αποτελεσματική μόνο για ένα μικρό αριθμό ασθενών.
