Τα εγκαύματα, είναι βλάβες του δέρματος, που προκαλούνται από θερμότητα, χημικές ουσίες, ηλεκτρισμό ή ακτινοβολία. Έτσι αντίστοιχα διακρίνονται σε θερμικά, χημικά, εγκαύματα από ηλεκτρισμό και ακτινικά. Ομότιμες δερματικές βλάβες μπορεί να προκληθούν και κατά την επαφή με υλικά πολύ χαμηλής θερμοκρασίας.
Η βαρύτητα ενός εγκαύματος, προσδιορίζεται:
• Από το βάθος της εγκαυματικής βλάβης
• Από την έκταση που καταλαμβάνει η βλάβη
Όσον αφορά το βάθος, τα εγκαύματα κατά μία παλαιότερη κατάταξη, διακρίνονται σε τρείς βαθμούς.
1ου βαθμού. Η βλάβη αφορά μόνο την επιδερμίδα. Εμφανίζονται ως επώδυνο ερύθημα. Ο πόνος είναι ήπιος και υποχωρεί σε διάστημα 2-3 ημερών. Είναι τα συχνότερα και τα ελαφρύτερης προγνώσεως εγκαύματα. Τα ηλιακά εγκαύματα του καλοκαιριού, που δεν συνοδεύονται από φυσαλίδες, αποτελούν το γνωστότερο παράδειγμα. Επουλώνονται χωρίς να εγκαταλείπουν ουλή («σημάδι»). Ο απαιτούμενος χρόνος ιάσεως, είναι περίπου μία εβδομάδα.
2ου βαθμού. Η βλάβη επεκτείνεται στο υποκείμενο χόριο. Προκαλούν έντονο και χαρακτηριστικό πόνο. Εμφανίζονται ως περιοχές έντονης ερυθρότητας, στις οποίες μπορεί να αναπτύσσονται φυσαλίδες, με διαυγές υγρό περιεχόμενο. Επουλώνονται σε διάστημα 10-15 ημερών. Εφ΄ όσον δεν μολυνθούν και εντοπίζονται στις ανώτερες στοιβάδες του χορίου, δεν εγκαταλείπουν ουλή («σημάδι»)
3ου βαθμού. Είναι τα βαθύτερα και χειρότερης προγνώσεως εγκαύματα. Η βλάβη επεκτείνεται στον υποδόριο ιστό και παρουσιάζεται ως καφεοειδής ή μελανή περιοχή. Είναι ανώδυνα, παρά τη βαρύτητά τους, λόγω της τοπικής καταστροφής των δερματικών νευρικών ινών. Επουλώνονται σε διάστημα 30-45 ημερών ή και περισσότερο. Εγκαταλείπουν δύσμορφες σκουρόχρωμες ουλές.
Νεότερες κατατάξεις, περιγράφουν τα εγκαύματα ως:
• Μερικού πάχους
• Ολικού πάχους
Η βαρύτητα ενός εγκαύματος και ο κίνδυνος που δημιουργείται για την ζωή του θύματος, αποτελούν συνδυασμό του βάθους και της έκτασης του εγκαύματος. Έτσι, διακρίνονται σε ήπια, μέτρια και βαριά εγκαύματα.
Η πρώτη ενέργεια που πρέπει να γίνει, εάν κάποιος βρίσκεται σε έναν φλεγόμενο χώρο και καίγονται τα ρούχα του, είναι να κατασβεσθεί η φωτιά από τα ρούχα. Εάν δεν υπάρχει διαθέσιμο νερό, καλύπτεται το θύμα με ένα σεντόνι ή με μια κουβέρτα για να σβήσει η φωτιά. Εάν ούτε αυτά είναι διαθέσιμα, το θύμα κυλίεται πάνω στο δάπεδο. Εν συνεχεία μεταφέρεται αμέσως στον καθαρό αέρα. Του αφαιρούνται δακτυλίδια, κοσμήματα, ρολόϊ και γενικά κάθε μεταλλικό αντικείμενο, που μπορεί να διατηρεί θερμότητα. Εάν ο εγκαυματίας δεν αναπνέει (λόγω εισπνοής καπνού, κ.λ.π.), θα πρέπει κάποιος γνώστης Α΄ βοηθειών να ξεκινήσει αναζωογόνηση («φιλί της ζωής»). Εάν αναπνέει, διαβρέχονται οι εγκαυματικές επιφάνειες με άφθονο δροσερό νερό. Αφαιρούνται τα ρούχα. Κατά την αφαίρεσή τους απαιτείται προσοχή, διότι υπάρχουν περιπτώσεις ενσωματώσεως του υφάσματος πάνω στην εγκαυματική επιφάνεια («κολλάνε τα ρούχα στο δέρμα»). Τότε σχίζεται με προσοχή ή κόβεται με ένα ψαλίδι το ύφασμα και εγκαταλείπεται το τμήμα του πάνω στην εγκαυματική επιφάνεια. Εφ΄ όσον το θύμα διατηρεί τις αισθήσεις του και καταπίνει ελεύθερα, μπορεί να του δοθεί νερό να πιεί και κάποιο διαθέσιμο παυσίπονο για την αντιμετώπιση του πόνου. Μεταφέρεται σε Θεραπευτήριο για περαιτέρω εκτίμηση της κατάστασής του και αντιμετώπιση.
Σε περίπτωση ηλιακών εγκαυμάτων, απαγορεύεται η επενέκθεση στη θερμική ηλιακή ακτινοβολία, μέχρι να υποχωρήσει η κατάσταση. Στην προσβεβλημένη περιοχή, γίνεται επάλειψη με ανακουφιστικές υδατικές κρέμες.
(από το βιβλίο του γεν. χειρουργού κ. Κων/νου Στρατή «Ιατρική Μέριμνα»)