H δυσανεξία στη γλουτένη, είναι μία χρόνια νόσος του λεπτού εντέρου, η οποία χαρακτηρίζεται από τη μη ανοχή του οργανισμού στη γλουτένη, με συνέπεια τη παραγωγή κάποιων αντισωμάτων και τελικά την καταστροφή των κυττάρων του τοιχώματος του λεπτού εντέρου.
Είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα. Είναι μία κληρονομική πάθηση. Για να παρουσιάσει ένας ασθενής τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης θα πρέπει να έχει τη γεννητική προδιάθεση αλλά και να καταναλώνει τροφές με γλουτένη. Οι τροφές που περιέχουν σιτάρι, κριθάρι, βρώμη και σίκαλη είναι πλούσιες σε γλουτένη. Συνήθως η κοιλιοκάκη εκδηλώνεται στα βρέφη όταν στη διατροφή του μπαίνουν τα δημητριακά, υπάρχουν και περιπτώσεις όπου ενήλικες δεν παρουσιάζουν συμπτώματα αλλά εκδηλώνουν τη νόσο πολύ αργότερα.
Συμπτώματα
Έχει παρατηρηθεί ότι τα συμπτώματα και οι εκδηλώσεις της κοιλιοκάκη διαφέρουν συχνά κατά πολύ, ανάλογα με την ηλικία και διακρίνονται σε γαστρεντερικές και άλλες. Έτσι η διαταραχή μπορεί να έχει ήπια συμπτώματα, να είναι ασυμπτωματική ή τα συμπτώματα μπορεί να είναι άτυπα. Στα βρέφη παρατηρούνται γαστρεντερικές ενοχλήσεις, διάρροια, συχνές ογκώδεις και ιδιαίτερα δύσοσμες κενώσεις και, στασιμότητα ή απώλεια βάρους. Στα παιδιά, εκτός από τα παραπάνω, μπορεί επίσης να εκδηλωθεί ναυτία, εμετοί, ανορεξία, αναιμία-οφειλόμενη σε έλλειψη σιδήρου ή και φολικού οξέος-, δερματίτιδα και στοματικές άφθες. Είναι πιθανό να παρατηρείται και οξυθυμία.
Γενικά τα συμπτώματα που είναι κοινά και στις τρείς χρονικές περιόδους της ηλικίας ενός ανθρώπου, είναι διάρροια, μετεωρισμός και πόνοι στην κοιλιά λόγω φλεγμονής στο έντερο του πάσχοντος.
Διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται ύστερα από εξέταση αίματος για την ανίχνευση ειδικών αντισωμάτων (αντισώματα έναντι της τρανσγλουταμινάσης ιστού – tΤG και του ενδομυσίου- ΕΜΑ). Ωστόσο από μόνη της η συγκεκριμένη εξέταση δεν αρκεί για επιβεβαίωση και συχνά απαιτούνται και άλλες εξετάσεις όπως γαστροσκόπηση και βιοψίες εντέρου, προκειμένου να εντοπιστούν τυχόν χαρακτηριστικές αλλοιώσεις στον βλεννογόνο του λεπτού εντέρου, μεταξύ των οποίων είναι η μερική ή ολική ατροφία (επιπέδωση) των λαχνών.
Θεραπεία
Στα αρχικά στάδια τουλάχιστο χρειάζεται και να αποφεύγεται και η λακτόζη επειδή ο ασθενής δεν έχει λακτάση.
Η δίαιτα πρέπει να είναι αυστηρή γιατί μπορεί μεν ο ασθενής να μη έχει συμπτώματα, όπως διάρροια, κοιλιακό πόνο, κλπ, αλλά θα υπολείπεται η θρέψη του, θα έχει χρόνια κόπωση και αναιμία, καταθλιπτικές ενδεχομένως αντιδράσεις, οστικά άλγη από οστεοπόρρωση, χρόνια κακή υγεία, και, το πιο ανησυχητικό, κινδυνεύει από την εμφάνιση πολύ επιθετικού λεμφώματος του λεπτού εντέρου.
Το μυστικό είναι ο ασθενής να μη τρώει ό,τι περιέχει γλουτένη και να αποφεύγει τρόφιμα αν δεν είναι σίγουρος ότι δεν περιέχουν γλουτένη. Στην αγορά κυκλοφορούν ταχείες δοκιμασίες ανίχνευσης γλουτένης στην τροφή ώστε ο ασθενής να είναι βέβαιος ότι δεν θα καταναλώσει γλουτένη αλλά στερούνται πρακτικότητας για καθημερινή χρήση.