Το άρωμα πτου πρώτου μεγάλου μας έρωτα ή η ευωδιά του αντηλιακού που μας «ταξιδεύει» στο καλοκαίρι δε μας ενεργοποιούν μόνο στις αναμνήσεις του παρελθόντος αλλά και «ξυπνούν» τον εγκέφαλο, διεγείροντας τη λειτουργία του, σύμφωνα με επιστημονικά δεδομένα.
Πού όμως οφείλεται αυτή η ιδιότητα των αρωμάτων; Νευρολογικά, οι μυρωδιές έχουν πιθανώς τέτοια δύναμη στη μνήμη επειδή ο ανθρώπινος εγκέφαλος επεξεργάζεται τις πληροφορίες του αρώματος στην αμυγδαλή και τον ιππόκαμπο, περιοχές στις οποίες κωδικοποιούνται επίσης συναισθηματικές και επεισοδιακές αναμνήσεις.
Με τη διαδικασία της γήρανσης, η ευαισθησία στις μυρωδιές χάνεται, με την απώλεια αυτή να έχει συσχετιστεί με την άνοια και τη γνωστική εξασθένιση ακόμη και την κατάθλιψη. Αποδεικνύεται όμως ότι η συστηματική έκθεση σε διαφορετικά αρώματα θα μπορούσε όχι μόνο να ανακαλέσει μεμονωμένες αναμνήσεις σε ηλικιωμένους ενήλικες, αλλά και να ενισχύσει την εγκεφαλική τους λειτουργία.
Όπως αποκάλυψε μια πρόσφατη μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, που δημοσιεύθηκε στο στο Frontiers in Neuroscience, όταν οι ηλικιωμένοι χρησιμοποίησαν αρωματικές συσκευές στα υπνοδωμάτιά τους για δύο ώρες κάθε βράδυ επί έξι μήνες, οι γνωστικές τους επιδόσεις αυξήθηκαν κατά 226%! Κάθε συσκευή περιείχε επτά διαφορετικά αρώματα σε μορφή αιθέριων ελαίων -τριαντάφυλλο, πορτοκάλι, ευκάλυπτος, λεμόνι, μέντα, δενδρολίβανο και λεβάντα – έτσι ώστε να χρησιμοποιηθούν διαδοχικά από τους 43 ενήλικες ηλικίας 60 έως 85 ετών, οι οποίοι δεν είχαν προηγούμενη διάγνωση γνωστικής εξασθένησης ή άνοιας.
Είκοσι από τους συμμετέχοντες στη δοκιμή έλαβαν τις αρωματικές ουσίες πλήρους ισχύος, ενώ 23 έλαβαν ανταλλακτικά των αρωμάτων με μόνο ίχνη αρωματικών ουσιών, για να χρησιμοποιηθούν ως ομάδα ελέγχου. Κάθε βράδυ πριν από τον ύπνο, έβαζαν ένα από τα ανταλλακτικά στη συσκευή τους, έτσι ώστε το άρωμα να διαχυθεί ενώ κοιμούνται.
Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι η έκθεση ασθενών με άνοια σε 40 διαφορετικές μυρωδιές δύο φορές την ημέρα βελτιώνει τόσο τη μνήμη όσο και τις γλωσσικές τους δεξιότητες, αλλά η ερευνητική ομάδα θεώρησε ότι δεν ήταν ρεαλιστικό να περιμένει από τους ηλικιωμένους να ανοίγουν, να μυρίζουν και να κλείνουν μπουκάλια 80 φορές κάθε μέρα.
«Αυτός είναι και ο λόγος που μειώσαμε τον αριθμό των αρωμάτων σε μόλις επτά, εκθέτοντας τους συμμετέχοντες σε ένα μόνο άρωμα κάθε φορά, αντί για τα πολλαπλά αρώματα που χρησιμοποιούνταν ταυτόχρονα σε προηγούμενα ερευνητικά προγράμματα» εξηγεί η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Cynthia Woo. «Δίνοντας τη δυνατότητα στους ανθρώπους να βιώσουν τις μυρωδιές ενώ κοιμούνται, εξαλείψαμε την ανάγκη να διαθέσουν χρόνο γι’ αυτό κάθε μέρα» συμπληρώνει.
Ως αποτέλεσμα, όσοι ακολούθησαν την πλήρη αρωματοθεραπεία παρουσίασαν καλύτερες επιδόσεις σε ένα τεστ λέξεων, το οποίο αξιολογεί τη λεκτική μάθηση, τη διατήρηση και τη μνήμη αναγνώρισης, ενώ ανέφεραν επίσης ότι κοιμόντουσαν πιο ήσυχα. Αντίστοιχα, οι μαγνητικές τομογραφίες αποκάλυψαν ότι είχαν καλύτερη συνοχή σε ένα μονοπάτι του εγκεφάλου που ονομάζεται αριστερή ακανθώδης περιτονία, μια οδός που συνδέει τμήματα του μεταιχμιακού συστήματος και εξασθενεί με την ηλικία.
Τελικά, η μελέτη αποδεικνύει ότι η καθιερωμένη σχέση μεταξύ αρώματος και μνήμης μπορεί να αξιοποιηθεί ως μια εύκολη, μη επεμβατική παρέμβαση για τη βελτίωση της λειτουργίας της μνήμης -και ενδεχομένως την αποτροπή της άνοιας- στους ηλικιωμένους.