Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι ορισμένα μικρόβια του εντέρου είναι πιο κοινά σε άτομα με πολύ πρώιμα σημάδια Αλτσχάιμερ, υποδεικνύοντας μια πιθανή νέα μέθοδο διάγνωσης.
Το μικροβίωμα του εντέρου είναι η συλλογή μικροβίων, τα οποία περιλαμβάνουν βακτήρια, ιούς και μύκητες, στο έντερο. Η ποικιλία μικροβίων στο έντερο θεωρείται σημαντική για τη συνολική μας υγεία. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, το μικροβίωμα του εντέρου μπορεί επίσης να περιέχει μικρόβια που είναι επιβλαβή.
Στη νόσο του Αλτσχάιμερ, δύο πρωτεΐνες, γνωστές ως αμυλοειδές-βήτα και τ-πρωτεΐνη (ταυ), συσσωρεύονται ανώμαλα στον εγκέφαλο.
Η παρουσία τους έχει ως αποτέλεσμα τη χαρακτηριστική απώλεια μνήμης και τη γνωστική έκπτωση που σχετίζεται με τη νόσο, με τα συμπτώματα να γίνονται προοδευτικά χειρότερα με την πάροδο του χρόνου.
Είναι γνωστό ότι το αμυλοειδές-βήτα και το ταυ αρχίζουν να συσσωρεύονται πολύ πριν από την εμφάνιση των συμπτωμάτων του Alzheimer. Σε αυτό το στάδιο (γνωστό ως “προκλινικό στάδιο”) είναι που εντόπισαν οι ερευνητές αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου.
Οι ερευνητές βρήκαν διακριτές διαφορές στα προφίλ μικροβιώματος του εντέρου ηλικιωμένων ατόμων με και χωρίς σημάδια προκλινικής νόσου Αλτσχάιμερ.
Σε εκείνους με σημεία προκλινικής νόσου Alzheimer, οι διαφορές στο μικροβίωμα του εντέρου φάνηκε να συνδέονται με τη συσσώρευση αμυλοειδών-βήτα και ταυ πρωτεϊνών στον εγκέφαλο.
Οι γιατροί επί του παρόντος βασίζονται στα αποτελέσματα διαφόρων διαγνωστικών εξετάσεων για να εκτιμήσουν εάν κάποιος μπορεί να έχει προκλινική νόσο Αλτσχάιμερ. Στην προκειμένη περίπτωση οι ερευνητές συνδύασαν αυτά τα αποτελέσματα με δεδομένα μικροβιώματος του εντέρου των συμμετεχόντων και τα έβαλαν σε έναν αλγόριθμο μηχανικής μάθησης (ένα πρόγραμμα υπολογιστή που μπορεί να κάνει προβλέψεις με βάση τα δεδομένα που του δίνεις).
Διαπίστωσαν ότι η συμπερίληψη των δεδομένων μικροβιώματος του εντέρου βελτίωσε την ικανότητα του αλγορίθμου να διαγνώσει με ακρίβεια την προκλινική νόσο Αλτσχάιμερ. Αυτό εξακολουθούσε να ισχύει ακόμη και όταν δεν συμπεριλήφθηκαν όλα τα δεδομένα των διαγνωστικών εξετάσεων.
Ορισμένες από τις διαγνωστικές εξετάσεις για το προκλινικό Alzheimer μπορεί να είναι δυσάρεστες, όπως η οσφυϊκή παρακέντηση ή να βασίζονται σε ακριβές τεχνολογίες απεικόνισης, όπως μαγνητική τομογραφία (MRI).
Η ιδέα της ανάλυσης του μικροβιώματος του εντέρου ενός ατόμου -κάτι που απαιτεί μόνο δείγμα κοπράνων- για να εκτιμηθεί ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου, είναι ελκυστική. Θα αποτελούσε έναν μη επεμβατικό, πιο προσιτό τρόπο εντοπισμού εκείνων που κινδυνεύουν να αναπτύξουν Alzheimer σε πρώιμο στάδιο, δίνοντάς τους περισσότερο χρόνο για να προγραμματίσουν και να προετοιμαστούν για το μέλλον.
Θα πρέπει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι η βελτίωση που βρέθηκε στην πρόβλεψη του προκλινικού Alzheimer με τη συμπερίληψη των δεδομένων μικροβιώματος του εντέρου ήταν αρκετά μέτρια. Έτσι, αν και η ανάλυση δεδομένων μικροβιώματος του εντέρου μπορεί πράγματι να συμπληρώσει τις υπάρχουσες μεθόδους για τη διάγνωση της προκλινικής νόσου Αλτσχάιμερ, δεν μπορεί να τις αντικαταστήσει ακόμα.
Περιορισμένη αισιοδοξία λόγω απρόσμενων ευρημάτων
Απροσδόκητα, ορισμένα από τα είδη που βρέθηκαν να συσχετίζονται με σημάδια προκλινικής νόσου Alzheimer είχαν προηγουμένως θεωρηθεί ότι είναι ευεργετικά για την ανθρώπινη υγεία.
Ένα από αυτά που εντοπίστηκαν είναι ένα βακτήριο γνωστό ως Faecalibacterium prausnitzii (F. prausnitzii), το οποίο, σε προηγούμενη μελέτη, βρέθηκε ότι είναι πιο κοινό στο μικροβίωμα του εντέρου των ατόμων χωρίς Αλτσχάιμερ σε σύγκριση με εκείνα με τη νόσο.
Δεν είναι σαφές το γιατί αυτά που θεωρούνται δυνητικώς ευεργετικά μικρόβια συσχετίστηκαν με άτομα με συμπτώματα προκλινικής νόσου Αλτσχάιμερ, σε αντίθεση με αυτά που ήταν γνωστικά υγιή.
Μια εξήγηση μπορεί να είναι το στάδιο της νόσου. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι το να έχει κανείς σημάδια προκλινικής νόσου Αλτσχάιμερ δεν συνεπάγεται ότι θα αναπτύξει σίγουρα το ίδιο το Alzheimer. Μπορεί να υπάρξουν αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου που συμβαίνουν σε μεταγενέστερα στάδια της νόσου, όπως η απώλεια του F. prausnitzii.
Αν και μπορεί να είναι δελεαστικό να συμπεράνουμε ότι τα μικρόβια του εντέρου -τα οποία συσχετίζονται με σημεία προκλινικής νόσου Alzheimer- συμβάλλουν στην ανάπτυξη της νόσου, η εν λόγω μελέτη δεν παρέχει καμία απόδειξη σχέσης αιτίας-αποτελέσματος.
Ωστόσο, εάν όντως επιβεβαιωθεί μια τέτοια σύνδεση, τότε ανοίγει μια συναρπαστική πιθανότητα οι μελλοντικές θεραπείες για τη νόσο του Αλτσχάιμερ να στοχεύουν τα μικρόβια στο έντερο μας.