Τι είναι η παχυσαρκία; Πως μπορείς να βρεις μόνος σου αν έχεις προδιάθεση ή είσαι παχύσαρκος; Ποιες είναι οι αιτίες;
Η παχυσαρκία αποτελεί ένα διεθνώς αναγνωρισμένο παράγοντα κινδύνου για τη δημόσια υγεία και έχει λάβει στις μέρες μας διαστάσεις παγκόσμιας επιδημίας. Η ”νόσος του πάχους” αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα λειτουργίας του οργανισμού, ενώ συνδέεται άμεσα με δεκάδες άλλες θανατηφόρες ασθένειες.
Τι ονομάζουμε παχυσαρκία;
Παχυσαρκία είναι η παθολογικά αυξημένη εναπόθεση λίπους στο ανθρώπινο σώμα. Αυτή η αύξηση της ποσότητας του σωματικούς λίπους, συνεπάγεται βέβαια και αύξηση του σωματικού βάρους. Αξίζει ωστόσο να αναφερθεί ότι οποιαδήποτε αύξηση του βάρους δεν είναι παχυσαρκία, αφού ακόμη και κάποιος που γυμνάζεται μπορεί να αυξήσει τα κιλά του, αυξάνοντας τον μυϊκό ιστό που διαθέτει.
Διάγνωση
Ένας διεθνώς αποδεκτός δείκτης που χρησιμοποιείται από τους ειδικούς για να καθοριστεί ποιος είναι και ποιος δεν είναι παχύσαρκος είναι ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΒMI). Οι φυσιολογικές τιμές του κυμαίνονται μεταξύ 18 και 25, και κάθε άτομο με τιμή πάνω από το ανώτατο όριο θεωρείτε παχύσαρκος. Όσο πιο παχύσαρκος είναι ένα άτομο, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχει να αναπτύξει προβλήματα υγείας.
Body Mass Index (BMI)
Για να υπολογιστεί ο δείκτης μάζας σώματος εφαρμόζουμε μια πολύ εύκολη διαδικασία. Ο μαθηματικός τύπος έχει ως μεταβλητές το βάρος και το ύψος.
BMI = βάρος(kg) / (ύψος)2 (m2). Έτσι ένας άνθρωπος με βάρος 80 κιλά και ύψος 1,80 έχει δείκτη μάζας σώματος 80/(1,80Χ1,80)=24,69.
Δημιουργώντας μια κλίμακα βάση αποτελέσματος έχουμε:
Κάτω απο 18.5 Λιποβαρής
Φυσιολογικό βάρος 18.5 – 24.9
Υπέρβαρος 25.0 – 29.9
Πάνω από 30.0 Παχύσαρκος
Κατηγορίες παχυσαρκίας
Υπάρχουν τρεις μεγάλες κατηγορίες παχυσαρκίας:
Κατηγορίας Ι – Δείκτης Μάζας Σώματος μεταξύ 30 και 34,9
Κατηγορίας ΙΙ – Δείκτης Μάζας Σώματος μεταξύ 35 και 39,9
Κατηγορία ΙΙΙ – Δείκτης Μάζας Σώματος πάνω από 40
Στην κατηγορία τύπου Ι ανήκει η πλειοψηφία των παχύσαρκων ανθρώπων. Στη κατηγορία τύπου ΙΙ έχουμε τη νοσογόνο παχυσαρκία, ενώ στη τρίτη κατηγορία θωρούμε την κατάσταση υπερνοσογόνο. Μια λιγότερο συνήθης κατάσταση αφορά τους ανθρώπους με δείκτη μάζας σώματος άνω του 50 και εκεί μιλούμε πλέον για κακοήθη παχυσαρκία.
Παθήσεις που συνδέονται με τη νόσο
Η παχυσαρκία αποτελεί από μόνη της μια πολύ σοβαρή ασθένεια με δεκάδες σωματικές και ψυχολογικές επιπτώσεις. Εάν εξετάσουμε τις παθήσεις που συνδέονται με τη νόσο μπορούμε να αναφέρουμε καρδιοπάθειες, διαβήτη τύπου ΙΙ, εγκεφαλικό, καρκίνο της χοληδόχου κύστης, καρκίνου του παχέος εντέρου, του ορθού έντερο, του προστάτη, αρτηριακή πίεση, οστεοαρθρίτιδα, αρθρίτιδα. Αλλά και μελαγχολία, κατάθλιψη και κοινωνική απομόνωση. Αμέτρητα είναι και τα μυοσκελετικά προβλήματα που προκύπτουν λόγο του βάρους, αφού η επιβάρυνση του σκελετού καταστρέφει κυριολεκτικά τη σωστή στάση σώματος.
Αίτια της νόσου
Γενετικός παράγοντας
Το γεγονός ότι τα μέλη μιας οικογένειας μοιράζονται κατά κανόνα κοινό τρόπο ζωής και διατροφικές συνήθειες καθιστά δύσκολη την αναγνώριση του βαθμού επίδρασης των γενετικών παραγόντων. Σε μια έρευνα, ενήλικες που υιοθετήθηκαν κατά την παιδική τους ηλικία, βρέθηκε να έχουν βάρος πιο σχετικό με αυτό των βιολογικών γονιών τους παρά με αυτό των γονιών με τους οποίους μεγάλωσαν .
Ψυχολογικός παράγοντας
Ο ψυχολογικός παράγοντας είναι ιδιαίτερα σημαντικός αφού το φαγητό αποτελεί μέσο αντίδρασης των ανθρώπων απέναντι στα προβλήματα του περιβάλλοντος. Ιδιαίτερα επικίνδυνη φαίνεται η σχέση του άγχους με τη παχυσαρκία. Μεγάλο μέρος των παχύσαρκων ανθρώπων χρησιμοποιεί το φαγητό ως αγχολυτικό.
Περιβαλλοντικός παράγοντας
Η έλλειψη σωματικής άσκησης κυριολεκτικά σκοτώνει. Εάν λάβουμε υπόψη μας και τις λάθος επιλογές τροφίμων τότε οδηγούμαστε μαθηματικά στη νόσο της παχυσαρκίας. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής είναι καταστρεπτικός αφού παραβιάζει όλους τους κανόνες σωστής ανθρώπινης λειτουργίας. Ο άνθρωπος δεν είναι φτιαγμένος για τη καθιστική ζωή αλλά ούτε για τα χημικά επεξεργασμένα τρόφιμα.
Η παχυσαρκία επίσης μπορεί να οφείλεται σε παθολογικούς παράγοντες όπως ο υποθυρεοειδισμός , το σύνδρομο Cushing, η κατάθλιψη και ορισμένα νευρολογικά προβλήματα. Ορισμένα φάρμακα επίσης όπως τα στεροειδή και μερικά αντικαταθλιπτικά χάπια μπορούν να προκαλέσουν αύξηση βάρους.
Τρόποι αντιμετώπισης παχυσαρκίας
Γεύμα ανά τρεις ώρες
Το κλειδί στο αδυνάτισμα είναι η ρύθμιση του μεταβολισμού. Δημιουργούμε αυστηρό πρόγραμμα γευμάτων το οποίο τηρούμε ‘’ευλαβικά’’.
Επιλογή ποιοτικών τροφών
Επιλέγουμε μόνο φυσικά τρόφιμα με βασικό κριτήριο την ενεργειακή τους αξία. Αποφεύγουμε το ΄΄γρήγορο φαγητό και τα τρανς λιπαρά.
Θρεπτικό πρωινό
Είναι αποδεδειγμένο ότι το πρωινό γεύμα παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη διατροφή. Οι άνθρωποι που τρώνε θρεπτικό πρωινό είναι, συνήθως, πιο αδύνατοι, ενώ έχουν πολύ περισσότερες δυνάμεις στη διάρκεια της ημέρας.
Σωματική άσκηση τρεις φορές την εβδομάδα
Η συστηματική άσκηση προφυλάσσει από δυσάρεστες καταστάσεις όπως η παχυσαρκία. Εφαρμόζουμε αερόβια και αναερόβια προπόνηση τρεις τουλάχιστον φορές την εβδομάδα, ενώ δεν αποφεύγουμε οποιαδήποτε κινητική δραστηριότητα στη διάρκεια της ημέρας.
Έλεγχος του άγχους
Το άγχος λειτουργεί υπέρ της παχυσαρκίας με ένα σύνθετο μηχανισμό. Οι άνθρωποι που αγχώνονται εύκολα, ξεσπούν στο φαγητό, ενώ οι προτιμήσεις τους συνήθως αφορούν λιπαρές τροφές και ζάχαρη. Μας απασχολεί μόνο οτιδήποτε σημαντικό, ενώ αντιμετωπίζουμε τη ζωή γεμάτοι θετική ενέργεια.
Επτά, τουλάχιστον, ώρες ύπνο
Οι άνθρωποι που κοιμούνται αρκετά λειτουργούν πιο σωστά. Ο μεταβολισμός στο ξεκούραστο σώμα γίνεται με ορθό τρόπο, ενώ το σώμα παράγει πολύ περισσότερη ενέργεια. Κακός πιστεύεται ότι η ταλαιπωρία της αϋπνίας μπορεί να οδηγήσει στην απώλεια βάρους.
Αυτοπειθαρχία
Οι παχύσαρκοι άνθρωποι εγκαταλείπουν σταδιακά το σώμα τους, ενώ δεν έχουν καμία πίστη στον εαυτό τους. Εάν δεν μπορούμε να τιθασεύσουμε τις επιθυμίες μας δεν πρόκειται ποτέ να φτάσουμε εκεί όπου θέλουμε. Το κομμάτι της εσωτερικής πειθαρχίας επηρεάζει άμεσα και την εκτίμηση που διατηρούμε οι ίδιοι για τον εαυτό μας..
Αντί επιλόγου
Η παχυσαρκία αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους κινδύνους για τη δημόσια υγεία. Εάν εξετάσουμε τον αριθμό των ανθρώπων που χάνουν τη ζωή τους από προβλήματα που συσχετίζονται με το πάχος θα καταλάβουμε ότι το ζήτημα είναι ιδιαίτερα σοβαρό. Στη χώρα μας η παχυσαρκία θεωρείται η τρίτη βασικότερη αιτία θανάτου, μετά τις καρδιαγγειακές παθήσεις και τον καρκίνο. Ενδεικτικά να σημειώσουμε ότι, στο σύνολο του πληθυσμού, σε ποσοστό 35,2% οι Έλληνες εμφανίζονται να είναι υπέρβαροι και σε 22,5% παχύσαρκοι. Από αυτούς αρκετοί αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα υγείας, όπως διαβήτη, καρδιαγγειακά νοσήματα, εγκεφαλικά επεισόδια, υπέρταση και καρκίνο.