Το ταξίδι σε διαφορετικές χρονικές ζώνες παίζει παιχνίδια με το βιολογικό μας ρολόι και τις ρυθμίσεις που αυτό έχει καθορίσει, π.χ. την αύξηση των επιπέδων ενεργητικότητας κατά τη διάρκεια της ημέρας, ή τον ύπνο τη νύχτα.
Ο κιρκαδικός ρυθμός, όπως ονομάζεται αλλιώς, είναι συγχρονισμένος με τις περιστροφές της γης και απορρυθμίζεται όταν μέσα σε λίγες ώρες ταξιδεύουμε σε διαφορετικές χρονικές ζώνες.
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν αϋπνία, εξάντληση, έλλειψη συγκέντρωσης, προβλήματα μνήμης, δυσπεψία ή διάρροια.
Αν αναρωτιέστε πόσος καιρός χρειάζεται για να ξεπεράσετε το τζετ λαγκ, δεν υπάρχει συγκεκριμένη απάντηση.
Επισήμως, για κάθε ώρα ταξιδιού θα χρειαστείτε περίπου μία ημέρα για να προσαρμοστείτε στις νέες συνθήκες, το τζετ λαγκ όμως επηρεάζει διαφορετικά τον κάθε οργανισμό, ανάλογα με παραμέτρους όπως η υγεία, τα επίπεδα στρες και η ηλικία του καθενός.
Δεν είναι τυχαίο που το Νόμπελ Φυσιολογίας ή Ιατρικής 2017 πήγε σε τρεις Αμερικανούς επιστήμονες που αποκωδικοποίησαν τα μυστικά του βιολογικού μας ρολογιού, αποδεικνύοντας περίτρανα τη σημαντικότητα των συγκεκριμένων ανακαλύψεων.
Δύση ή Ανατολή;
Γενικά οι παρανέργειες έπειτα από μια υπερατλαντική πτήση είναι πιο περιορισμένες όταν ταξιδεύουμε προς τη Δύση, μια και τα σώματά μας είναι καλύτερα εξοπλισμένα ν’ αντιμετωπίσουν μια ημέρα που κρατάει περισσότερο, αντί για μία που κρατάει λιγότερο.
Αντίθετα, όταν ταξιδεύουμε προς την Ανατολή, προσπαθούμε να πέσουμε για ύπνο ακριβώς τη στιγμή που το σώμα μας ξυπνά, και πιεζόμαστε να ξυπνήσουμε όταν το σώμα μας κανονικά θα βρισκόταν σε βαθύ ύπνο.
Δείτε 12 συμβουλές για το πώς ν’ αντιμετωπίσετε τα συμπτώματα του τζετ λαγκ πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από την πτήση.
1. Προσαρμοστείτε σταδιακά στο νέο σας πρόγραμμα
Αν ακολουθείτε μια αυστηρή ρουτίνα στον ύπνο, σκεφτείτε να χαλαρώσετε τα ωράριά σας λίγο καιρό πριν το μεγάλο ταξίδι.
Ξεκινήστε σιγά-σιγά να πηγαίνετε για ύπνο και να ξυπνάτε μία-δυο ώρες νωρίτερα ή αργότερα, ανάλογα με τη χρονική ζώνη του προορισμού σας, ώστε να συνηθίσει ο οργανισμός σας σταδιακά την αλλαγή.
2. Ρίξτε έναν καλόν ύπνο το βράδυ πριν την πτήση
Το να προσπαθείτε να μείνετε άυπνοι το βράδυ πριν από μια πολύωρη πτήση, με την ελπίδα ότι θα περάσετε 9 συνεχόμενες ώρες να κοιμάστε στο αεροπλάνο, είναι δοκιμασμένη συνταγή – και δεν έχει ποτέ καλά αποτελέσματα!
Με το ν’ αλλάζετε το πρόγραμμά σας τελευταία στιγμή κάθε άλλο παρά βοηθάτε τον οργανισμό σας να προσαρμοστεί.
Προετοιμαστείτε καλά για το ταξίδι σας ώστε ν’ αποφύγετε το άγχος της τελευταίας στιγμής, κάντε ένα ζεστό μπάνιο και κλείστε το κομπιούτερ.
Όσο πιο ξεκούραστοι νιώθετε στην αρχή του ταξιδιού σας, τόσο περισσότερο αυξάνετε τις άμυνες του οργανισμού σας τη δύσκολη στιγμή.
3. Αποφύγετε να προσγειωθείτε το βράδυ
Κλείνοντας μια πτήση που φτάνει το πρωί δίνετε στο σώμα σας μια έξτρα ώθηση να συνηθίσει το νέο πρόγραμμα.
Ο ενθουσιασμός της ανακάλυψης και η εξερεύνηση μιας νέας πόλης θα σας βοηθήσουν να μείνετε ξύπνιοι μέχρι να έρθει η ώρα να πάτε στο κρεβάτι σύμφωνα με τη νέα χρονική ζώνη.
Όσο πιο σύντομα ξεκινήσετε να ρυθμίζετε τον ύπνο σας σύμφωνα με τη νέα ζώνη ώρας, τόσο πιο γρήγορα θα ξεπεράσετε το τζετ λαγκ.
Για όσους επηρεάζονται αρκετά βαριά συνήθως, υπάρχει και η λύση του να ταξιδεύετε σε προορισμούς που βρίσκονται σε χρονικές ζώνες πιο κοντά σε αυτήν της Ελλάδας – π.χ. το ανερχόμενο Τζιμπουτί!
4. Μάθετε την επιστήμη πίσω από τα αεροσκάφη
Εταιρείες όπως οι Qatar Airways, Vietnam Airlines και Singapore Airlines χρησιμοποιούν αεροσκάφη Airbus A350 για κάποιες πτήσεις, ενώ θα τα δούμε σύντομα να χρησιμοποιούνται ακόμα πιο συχνά.
Ποια είναι τα αβαντάζ των συγκεκριμένων αεροσκαφών;
Είναι εξοπλισμένα με φώτα LED, που παράγουν 16.7 εκ. χρωματικές αποχρώσεις που μιμούνται το φυσικό φως τις διάφορες ώρες της ημέρας.
Κοντρολάροντας την έκθεση στο φως ανάλογα με τη χρονική ζώνη του τελικού προορισμού βοηθά τους επιβάτες να προσαρμόζονται ευκολότερα.
Σε αεροσκάφη όπως το Boeing 787 Dreamliner, επίσης, το προσωπικό έχει τη δυνατότητα να ελέγχει τα επίπεδα υγρασίας εντός του αεροσκάφους ανάλογα με το πόσο γεμάτη είναι η πτήση.
5. Moιράστε το ταξίδι σας στα δύο
Ακόμα κι αν μπορείτε να βρείτε απευθείας πτήση για τον προορισμό που σας ενδιαφέρει, σκεφτείτε να την «σπάσετε» στα δύο.
Αυτό θα σας βοηθήσει να συνηθίσετε τις συνθήκες σε μια νέα χρονική ζώνη – αλλά και συχνά να μειώσετε το κόστος της πτήσης σας.
Στο αεροδρόμιο Τσανγκί της Σιγκαπούρης θα βρείτε υπέροχους κήπους για να χαλαρώσετε μερικές ώρες μεταξύ ταξιδιών, όπως αυτός που περιλαμβάνει πάνω από 100 είδη κάκτων – κι είναι εξοπλισμένος και με μπαρ για ένα ποτό στη λιακάδα.
6. Προσοχή στο αλκοόλ
Το να γιορτάσετε το ξεκίνημα των διακοπών με κοκτέιλ στο μπαρ του αεροδρομίου θα σας βγει μάλλον ξινό.
Η αφυδάτωση που προκαλεί το αλκοόλ, σε συνδυασμό με την έξτρα κούραση απ’ την αλλαγή στο υψόμετρο αποτελούν μια καλή συνταγή για ενισχυμένο τζετ λαγκ.
7. Περιορίστε την καφεϊνη
Από γνωστά αναψυκτικά και ενεργειακά ποτά, μέχρι τον καφέ και το τσάι, οτιδήποτε περιέχει καφεΐνη είναι καλός σύμμαχος του τζετ λαγκ.
Πέρα απ’ την αφυδάτωση που προκαλεί, η διεγερτική αυτή ουσία θα βοηθήσει στην απορρύθμιση του συστήματος και θα σας εμποδίσει ακόμα περισσότερο να συνέλθετε.
Η διαρκής ενυδάτωση, απ’ την άλλη, βοηθά το σώμα σας να λειτουργεί καλύτερα, γι’ αυτό κάντε υπομονή, και ρίξτε το στο νερό!
8. Ξεχάστε τα υπνωτικά χάπια
Εκτός απ’ το ότι δεν βοηθάνε ιδιαίτερα με το τζετ λαγκ, κανείς δεν θέλει να προσγειωθεί μισοζαλισμένος.
Αν είναι ώρα για ύπνο στον τελικό προορισμό σας βοηθάει να προσπαθήσετε να ρίξετε έναν υπνάκο από μόνοι σας στο αεροπλάνο – γι’ αυτό φροντίστε να μην ξεχάσετε τις ωτοασπίδες και τη μάσκα ύπνου.
Το ζεστό νερό στην πτήση, επίσης, είναι δωρεάν, οπότε γιατί να μην πάρετε μαζί σας και μερικά φακελάκια χαμομήλι, ή βαλεριάνα που βοηθάνε στη φυσική χαλάρωση;
9. Συγχρονίστε το ρολόι σας με τη νέα ώρα
Πέρα απ’ το σωματικό, υπάρχει και το ψυχολογικό.
Με το να γυρίστε το ρολόι σας πίσω, ή μπροστά, ανάλογα με τη χρονική ζώνη στον προορισμό σας θα σας βοηθήσει να προετοιμαστείτε ανάλογα.
Απλά φροντίστε να μην το κάνετε πριν την επιβίβαση – δεν έχει πλάκα να κάνετε σπριντ προς την πύλη και να την βρείτε κλειστή.
10. Παραμείνετε εν κινήσει
Βολτάρετε τουλάχιστον κάθε δυο ώρες στον διάδρομο της καμπίνας και κάνετε λίγο στρέτσινγκ ακόμα και στο κάθισμά σας.
Πέρα απ’ το ότι αυτό σας προστατεύει απ’ την φλεβική θρόμβωση, η καλή κυκλοφορία του αίματος σας βοηθά να διατηρήσετε την ευεξία σας και να κρατήσετε το τζετ λαγκ σε απόσταση.
11. Ρυθμίστε ανάλογα το ρολόι των γευμάτων σας
Όπως με τη σταδιακή ρύθμιση του ύπνου, έτσι και με το φαγητό.
Θα βοηθήσει αν προσαρμόσετε ελαφρά τις ώρες των γευμάτων σας στο νέο σας πρόγραμμα.
Αν ταξιδεύετε π.χ. προς Ιαπωνία, δοκιμάστε να τσιμπήσετε ένα ελαφρύ βραδινό σνακ γύρω στις 11 μ.μ.
12. Επενδύστε στο φυσικό φως
Το φυσικό φως βοηθά στη ρύθμιση του βιολογικού μας ρολογιού.
Βάλτε ξυπνητήρι για να είστε σίγουροι ότι δεν θα παρακοιμηθείτε το πρωί στον νέο σας προορισμό.
Έτσι θα έχετε αρκετές ώρες μπροστά σας να τριγυρίσετε κατά τη διάρκεια της ημέρας, και να βρείτε σιγά-σιγά τον παλιό καλό σας εαυτό!