Διαβήτης, υπέρταση, κληρονομικά νοσήματα, κατάχρηση αναλγητικών φαρμάκων και ουσιών είναι οι παράγοντες κινδύνου.
«Μου είπαν ότι χρειάζεται να κάνω αιμοκάθαρση. Είμαι πενήντα πέντε ετών. Χρόνιος καπνιστής και κάποτε χρήστης ουσιών. Δεν κατάλαβα το πώς έφτασα έως εδώ. Μπορείτε να με βοηθήσετε να μάθω για την πάθησή μου για να μπορέσω να την αντιμετωπίσω καλύτερα;» γράφει ο κ. Ανδρέας Καπετάνιος.
Ως γνωστόν, ο διαβήτης, η υπέρταση και τα κληρονομικά νοσήματα είναι οι βασικότεροι παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση νεφρικής ανεπάρκειας. Επίσης, μεγάλο κίνδυνο διατρέχουν τα άτομα που κάνουν κατάχρηση αναλγητικών φαρμάκων και ουσιών. Η προοδευτική επιδείνωση της νόσου καταλήγει σε νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου. Η μεταμόσχευση νεφρού είναι για τη συγκεκριμένη ομάδα ασθενών η μόνη ελπίδα σωτηρίας. Ομως, επειδή αυτό δεν είναι πάντα εφικτό, οι νεφροπαθείς υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση.
ΑΓΝΟΙΑ
Η δυσλειτουργία των νεφρών συνήθως δεν εμφανίζει συμπτώματα, γι’ αυτό και οι περισσότεροι ασθενείς που πάσχουν από ήπια νεφρική ανεπάρκεια δεν το γνωρίζουν. Πρόκειται για μια νοσηρή κατάσταση που εξελίσσεται σιωπηρά. Αυτό δεν επιτρέπει στους πάσχοντες να ανακαλύψουν ότι αντιμετωπίζουν πρόβλημα και να λάβουν έγκαιρα μέτρα προστασίας, ώστε να επιβραδύνουν την εξέλιξη της ασθένειας. Ο μόνος τρόπος για να ενημερωθεί κάποιος για την καλή ή την κακή λειτουργία των νεφρών του είναι να ζητήσει ιατρική συμβουλή και να υποβληθεί σε εξετάσεις αίματος, ούρων και υπερηχογράφημα νεφρών.
Σε νεφρική ανεπάρκεια μπορούν να οδηγήσουν και ορισμένα κληρονομικά νοσήματα, όπως τα πολυκυστικά νεφρά και η κυστική μυελική νόσος. Τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό νεφρικής ανεπάρκειας θα πρέπει να εξετάζονται συστηματικά από τον γιατρό τους.
ΠΩΣ ΔΟΥΛΕΥΟΥΝ ΤΑ ΝΕΦΡΑ
Για να κατανοήσουμε τα παραπάνω είναι χρήσιμο να ξέρουμε πώς λειτουργούν τα νεφρά: ο ρόλος των νεφρών στη λειτουργία του οργανισμού είναι η απομάκρυνση των άχρηστων ουσιών και υγρών μέσω των ούρων, αλλά και η ρύθμιση των σωματικών υγρών και της αρτηριακής πίεσης, μέσω της ορμόνης ερυθροποιητίνης που παράγουν. Επίσης, βοηθούν στον σχηματισμό ερυθρών αιμοσφαιρίων, δηλαδή προφυλάσσουν από αναιμία και παίζουν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση σε φυσιολογικά επίπεδα ορισμένων ουσιών όπως το νάτριο, το κάλιο, το ασβέστιο και ο φώσφορος.
«Οταν είναι κανείς σε τελικό στάδιο νεφρικής ανεπάρκειας, στο αίμα μαζεύονται καθημερινά άχρηστες και βλαβερές ουσίες (ουρία, κρεατινίνη, κ.ά) και νερό, τις οποίες οι νεφροί πλέον δεν μπορούν να απομακρύνουν από τον οργανισμό, ενώ παράλληλα δεν παράγονται από αυτούς χρήσιμες ουσίες που παίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή μας, όπως η ερυθροποιητίνη (βοηθά στην παραγωγή αίματος), η βιταμίνη D (βοηθά στα κόκαλα να ασβεστοποιούνται και να είναι ανθεκτικά στα κατάγματα) κ.ά.» σημειώνει ο κ. Κώστας Μαυροματίδης, διευθυντής Νεφρολογικού Τμήματος Κομοτηνής.
Σύμφωνα με την Ελληνική Νεφρολογική Εταιρεία, η διαδικασία της αιμοκάθαρσης είναι αρκετά κουραστική για τους ασθενείς, αφού αναγκάζονται να μεταβαίνουν στο νοσοκομείο τρεις φορές την εβδομάδα για τέσσερις και πλέον ώρες. Ομως όταν η λειτουργία των νεφρών περιορίζεται στο 10% -νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου- τότε απαιτείται υποκατάσταση της νεφρικής λειτουργίας.
Με την αιμοκάθαρση μεταφέρονται άχρηστες ουσίες που παράγονται καθημερινά στον οργανισμό των νεφροπαθών διαμέσου φίλτρων και φεύγουν από το σώμα, ενώ παράλληλα χρήσιμες ουσίες περνούν από το διάλυμα της κάθαρσης προς τον νεφροπαθή.
Οι φλέβες του αρρώστου που έχει τελικό στάδιο νεφρικής ανεπάρκειας είναι πολύ μεγάλης σημασίας για την επιβίωσή του. Θα μπορούσε να λεχθεί ότι αυτές είναι ισάξιες με τα μάτια του, αφού από την ύπαρξή τους θα εξαρτηθεί το πόσο θα ζήσει με τεχνητό νεφρό. Αρα θα πρέπει οι ίδιοι, αλλά και όλοι όσοι ασχολούνται με τους νεφροπαθείς να σέβονται τις φλέβες τους, να τις προσέχουν και να τις προφυλάσσουν από κάθε περιττό τσίμπημα ή άλλου είδους βλάβη.
Υπάρχουν δύο ειδών νεφρικές ανεπάρκειες. Στην οξεία νεφρική ανεπάρκεια, που μπορεί να συμβεί από κάποιο τραυματισμό, τα νεφρά μπορεί να σταματήσουν να δουλεύουν για λίγο και μετά να επανέλθουν μερικώς ή ολικώς. Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια είναι μια αναπτυσσόμενη κατάσταση κατά την οποία τα νεφρά καταστρέφονται ανεπανόρθωτα μέσα σε μια μακρά χρονική περίοδο.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΤΕ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Πολλά μπορούν να προληφθούν αν δώσουμε σημασία στα πρώτα συμπτώματα:
– Αδυναμία, υπνηλία, εύκολη κούραση.
– Μειωμένη όρεξη και περίεργη γεύση του φαγητού.
– Φαγούρα.
– Μείωση της ποσότητας των ούρων ή ανάγκη για ούρηση τη νύχτα.
– Ναυτία και εμετοί.
– Χρωμάτωση και ευκολότερη δημιουργία μωλώπων.
– Μειωμένη σεξουαλική λειτουργία.
– Ανώμαλη συσσώρευση υγρών στα πόδια και στους αστραγάλους.
– Δυσκολία στην αναπνοή.
– Πόνοι στο στήθος.
– Κράμπες και σπασμοί.
ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ
Οπως εξηγούν οι νεφρολόγοι, η μη καλή ρύθμιση του σακχάρου μακροχρόνια επηρεάζει τη δομή όλων των αγγείων του σώματος, περιλαμβανομένων και των αγγείων των νεφρών. Επίσης, όταν η πίεση δεν είναι καλά ρυθμισμένη για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να προκαλέσει σοβαρή βλάβη στα νεφρά, όπως και σε άλλα ζωτικά όργανα. Γι’ αυτό λάβετε μέτρα προφύλαξης:
– Τακτικός έλεγχος -τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο- των ούρων για λεύκωμα.
– Τακτικός έλεγχος για ουρία και κρεατινίνη αίματος
– Αποφυγή λήψης αναλγητικών και άλλων φαρμάκων χωρίς ιατρική συνταγή.
– Διακοπή καπνίσματος.
– Περιορισμός κατανάλωσης αλατιού (2-3 κουταλάκια του καφέ ημερησίως).
– Ιδανικό σωματικό βάρος.
– Υγιεινή διατροφή.
– Συχνή άσκηση.
ΑΙΜΟΚΑΘΑΡΣΗ: Δοκιμάζονται φορητή συσκευή και νέο φάρμακο
Λύτρωση για εκατοντάδες χιλιάδες νεφροπαθείς σε όλον τον κόσμο αναμένεται να αποτελέσει η υπόσχεση της νανοτεχνολογίας ότι τα επόμενα χρόνια μια συσκευή, που ήδη δοκιμάζεται σε ασθενείς, σε μέγεθος μικρής τσάντας θα επιτρέπει αιμοκάθαρση, ενώ ο ασθενής εκτελεί τις καθημερινές δραστηριότητές του.
Η μέθοδος ξεκίνησε από τη γειτονική Ιταλία και ήδη δοκιμάζεται σε διάφορα κέντρα της Ευρώπης και των ΗΠΑ. «Δεν είμαστε ίσως πολύ μακριά από τη στιγμή που οι νεφροπαθείς θα κάνουν αιμοκάθαρση, ενώ θα βαδίζουν ή θα ασκούν το επάγγελμά τους χάρη σε μικροσκοπικές, βιοσυμβατές, φορητές, συνεχούς λειτουργίας συσκευές που θα προσομοιάζουν σε φυσιολογικό νεφρό» δηλώνει ο δρ. Χρήστος Ιατρού.
Τέρμα στην ανάγκη για αιμοκάθαρση αναμένεται να βάλει και ένα νέο φάρμακο που θα περιορίσει την ανάγκη μεταμόσχευσης. Το νέο φάρμακο, που παρασκευάστηκε από επιστήμονες του πανεπιστημίου της Μελβούρνης, του νοσοκομείου St Vincents και του Ινστιτούτου Bio21, έχει τη δυνατότητα, όπως ανακοινώθηκε, να εμποδίζει την ανάπτυξης της ίνωσης (fibrosis) που πλήττει ανεπανόρθωτα ανθρώπινα όργανα με αποτέλεσμα να προκαλούνται θάνατοι από καρδιακές παθήσεις, ανεπάρκεια νεφρών, πνευμονικά προβλήματα και προβλήματα στο συκώτι.
Η νέα ανακάλυψη, η οποία ονομάστηκε FT-11, ουσιαστικά αποτελεί παγκοσμίως το πρώτο φάρμακο κατά της ίνωσης και έχει προκαλέσει μεγάλο ενδιαφέρον. Σύμφωνα με το σχετικό δημοσίευμα, το νέο φάρμακο εκτός του ότι έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα, δεν έχει και παρενέργειες. Οι επιστήμονες εκτιμούν πως αυτό το φάρμακο, μόνο στον πρώτο χρόνο της κυκλοφορίας του θα κάνει πωλήσεις άνω των δύο δισεκατομμυρίων δολαρίων παγκοσμίως.