Τα σενάρια για νέο lockdown έχουν επανέλθει τα τελευταία 24ωρα, με τις συζητήσεις να πραγματοποιούνται συνεχώς, ενώ και το ενδεχόμενο νέων μέτρων δεν θεωρείται απίθανο.
Σύμφωνα με τον Καθηγητή Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ, Άγγελο Χατζάκη είναι σημαντικό στη φάση που βρίσκεται η χώρα μας, οι αρχές να εγκαταλείψουν την ιδέα του lockdown και να δώσουν μεγαλύτερη βαρύτητα στο να πείσουν τον πληθυσμό για την εκτεταμένη χρήση της μάσκας.
“Το lockdown είναι τόσο απεχθές, που δεν πρέπει καν να λέγεται, γιατί είναι πάντα η λάθος λύση. Θα πρέπει να είναι στο τραπέζι για το 1%. Γιατί οι συνέπειες στην οικονομία είναι τραγικές. Υπάρχει κόσμος που χάνει τη δουλειά του, ο ένας μετά τον άλλο. Και επειδή είναι αδύνατον και πάλι η κυβέρνηση να πληρώσει τα μεροκάματα που θα χαθούν, μια λύση υπάρχει, αλλά δεν ακολουθείται: μάσκα, μάσκα, μάσκα! Αυτή τη στιγμή, οι αριθμοί που χρησιμοποιούν στην Ελλάδα μάσκα, είναι ακόμα απογοητευτικοί. ”, αναφέρει χαρακτηριστικά ο ειδικός.
Τα μέτρα στην Ελλάδα δεν έχουν αποδώσει γιατί δεν υπάρχει σωστή, αλλά και εκτεταμένη χρήση της μάσκας, υποστηρίζουν οι επιστήμονες. Το παραδέχθηκε στην πρόσφατη ενημερωτική συνέντευξη για τον κορονοϊό την περασμένη Τρίτη (15/9) και ο Αναπληρωτής Καθηγητής Επιδημιολογίας του ΕΚΠΑ, Γκίκας Μαγιορκίνης:
“Η μάσκα έχει αποδώσει σε ένα συγκεκριμένο ποσοστό. Τα μοντέλα προέβλεπαν πολύ μεγαλύτερους αριθμούς μέχρι τώρα. Αυτό που δεν βλέπουμε, είναι την κάμψη της επιδημίας που θα θέλαμε να τη δούμε”, ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η χρήση της μάσκας είναι “κουλτούρα” που καλλιεργείται με εκπαίδευση του πληθυσμού, τονίζει ο καθηγητής, Άγγελος Χατζάκης, και αναλύει τους επιστημονικούς λόγους για τους οποίους η μάσκα δεν έχει αποδώσει, με αποτέλεσμα να φτάνουμε σήμερα σε διλήμματα τύπου “lockdown”.
ΕΡ: Κύριε Καθηγητά, γιατί τα μέτρα δεν έχουν αποδώσει στην Ελλάδα μέχρι σήμερα;
Α.Χ: Γιατί δεν έχει αποδώσει το πιο βασικό μέτρο που έχουμε, η μάσκα. Στην Ελλάδα τη χρησιμοποιεί μόνο το 30% του πληθυσμού, ή τη χρησιμοποιούν λάθος. Για να αποδώσει χρειάζονται καθολική συμμετοχή των πολιτών. Οι υφασμάτινες μάσκες π.χ. έχουν αποτελεσματικότητα 50% και οι άλλες οι πιο ενισχυμένες, οι Ν95 έχουν προστασία 95%. Προστασία, όμως, πως; Σε συνθήκες ευρείας χρήσης, άνω του 80-90% του πληθυσμού. Αν λοιπόν τη χρησιμοποιεί το 50% των ανθρώπων τι σημαίνει; Ότι το 50% αποτελεσματικότητα της υφασμάτινης, στο 50% των ατόμων που τη χρησιμοποιούν, η προστασία που υπάρχει μειώνεται στο 25%. Άρα αμελητέα η επίδραση. Η μάσκα είναι αποτελεσματική, όταν χρησιμοποιείται από μεγάλους αριθμούς. Και αυτό συμβαίνει σε όλες τις θεραπείες. Αν έχεις μια θεραπεία που έχει αποτελεσματικότητα 100% και την παίρνουν το 5 έως 10% του πληθυσμού, θα έχεις αποτελεσματικότητα μόνο 5 έως 10%.
ΕΡ: Τι φταίει και οι πολίτες δεν χρησιμοποιούν τη μάσκα, ενώ υπάρχει αυστηρή επιβολή της σε κλειστούς χώρους και ισχυρή σύσταση σε εξωτερικούς;
Α.Χ: Ο κόσμος είναι ανεκπαίδευτος και αντιδρά στη μάσκα επηρεασμένος από τα fake news. Αν κοιτάξετε τις επιδημίες στην Ασία, μόλις πάνε να ξεφύγουν τις “μαζεύουν” μέσα σε 10 – 15 μέρες. Γιατί; Γιατί έχουν testing και χρήση μάσκας. Παρ’ ότι γίνονται πάρα πολλά τεστ κι εδώ στη χώρα μας, θα μπορούσε κι άλλο να βελτιωθεί η κατάσταση, ώστε να “μαζεύεις” γρήγορα τους θετικούς, να τους βάζεις σε περιορισμό, αλλά το βασικό είναι η μάσκα! Δεν υπάρχει τίποτε άλλο. Αλλά βέβαια, αν οι μισοί φοράνε και οι άλλοι μισοί αντιδρούν ιδεολογικά, ή την ξεχνάν ή δεν ξέρουν να τη βάλουν, δεν λειτουργεί.
ΕΡ: Πιστεύετε ότι θα βοηθούσε να επιβληθεί η χρήση της μάσκας και στους εξωτερικούς χώρους, ως επιπλέον μέτρο;
Α.Χ: Ναι, αλλά για έναν και μόνο λόγο. Όχι γιατί στους ανοιχτούς χώρους κολλάς κορονοϊό, αλλά γιατί εάν δεν τη φοράς στο ένα μέρος και τη φοράς στο άλλο, θα ξεχαστείς και δεν θα τη φοράς εκεί που πρέπει. Θέλουμε να διαμορφώσουμε την “κουλτούρα της μάσκας”, για να μην την ξεχνάς να τη φοράς.
ΕΡ: Πώς αλλιώς χρειάζεται να εκπαιδευτούν οι πολίτες;
Α.Χ: Δεν χρειάζεται μόνο εκπαίδευση, χρειαζόμαστε και πειθώ. Πρέπει να πάρουμε τους πολίτες “με το καλό”. Χρειάζεται το παράδειγμα, να παρουσιαστούν τα δεδομένα, “γιατί οι μάσκες προστατεύουν”, τα οποία δεν έχουν παρουσιαστεί. Υπάρχουν μελέτες και πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία. Πρέπει να βγουν στους δρόμους να χαρίζουν την πρώτη μέρα τα πρόστιμα, αλλά την άλλη όχι όμως. Να εφαρμοστεί μια πολιτική, χωρίς απειλές “αν δεν φορέσεις μάσκα, τις επόμενες 10 μέρες θα έχεις lockdown”. Αυτά είναι φρικτά πράγματα που λέγονται. Τον κόσμο δεν πρέπει να τον απειλείς, πρέπει να τον πείσεις. Αλλά για να τον πείσεις χρειάζεται τρόπος, χρειάζονται στοιχεία και ελκυστικά και επικοινωνιακά πρόσωπα. Ο κόσμος πλέον μας έχει βαρεθεί…
ΕΡ: Γιατί πιστεύετε ότι αντιδρά μερίδα των Ελλήνων στη χρήση της μάσκας;
Α.Χ: Ο Έλληνας άμα τον πείσεις θα ακολουθήσει. Φάνηκε αυτό στην πρώτη φάση της πανδημίας. Χρειάζεται ή εκπαίδευση ή παράδοση. Θυμάμαι όταν ταξίδευα στη Σιγκαπούρη πριν από 30 χρόνια δεν πίστευα στα μάτια μου που έβλεπα στο αεροδρόμιο να φορούν όλοι μάσκες. Πίστευα ότι κάτι συνέβαινε κι ότι κάτι είχαν στο μυαλό τους. Εδώ δεν είναι κάτι συνηθισμένο, δεν είναι κάτι εμπεδωμένο. Κι όχι μόνο στην Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες συμβαίνει αυτό. Είμαστε απείθαρχοι ως προς τα φαινόμενα, τα οποία δεν τα έχουμε συνηθίσει.
Χατζάκης: “Η επιδημία ακόμη ελέγχεται – Είμαι αισιόδοξος!”
ΕΡ: Την μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων στην Ελλάδα, αλλά και την Αττική πως τη σχολιάζετε; Είναι εκθετική, κατ’ αρχήν;
Α.Χ: Εκθετική αύξηση κρουσμάτων δεν έχουμε. Τα κρούσματα μέχρι τώρα συγκρατούνται. Εκθετική αύξηση σημαίνει να έχεις σήμερα 100, αύριο 200 μεθαύριο 400 και την άλλη 800. Δεν συμβαίνει τέτοιο πράγμα. Ο αριθμός των κρουσμάτων συγκρατείται κυρίως με το εκτεταμένο testing που γίνεται και τις προσπάθειες που γίνονται. Μπορεί να ξεφύγει σε λίγες μέρες και να μην μαζεύεται, ή να μαζεύεται πολύ δύσκολα. Δεν μου αρέσει να είμαι απαισιόδοξος. Σας λέω ότι η κατάσταση με λίγη συμμόρφωση στο θέμα της μάσκας θα βελτιωθεί. Έχει περιθώριο να βελτιωθεί.
ΕΡ: Που εντοπίζεται το πρόβλημα στην Αττική κατά τη γνώμη σας;
Α.Χ: Το δυσάρεστο είναι, ότι εδώ στην Αθήνα τα κρούσματα είναι τελείως μέσα στην κοινότητα. Δεν είναι από συρροές, από δω κι από κει. Αυτό είναι το δύσκολο και γι’ αυτό χρειάζεται το μήνυμα της μάσκας να είναι πολύ επίμονο. Μπορούμε να το “σώσουμε”. Εδώ έχουμε χώρες με τεράστιους πληθυσμούς που αντιμετωπίζουν τον κορονοϊό μια χαρά -κυρίως στην Ασία- χωρίς lockdown. Αυτά τα παραδείγματα να κοιτάμε. Και βεβαίως με εργαλείο, τη μάσκα”.
ΕΡ: Σας ανησυχούν οι αντοχές του συστήματος Υγείας; Ο υπουργός Υγείας Β. Κικίλιας και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Σ. Πέτσας παρουσίασαν στοιχεία, στα οποία εμφανίζεται χαμηλή η διαθεσιμότητα σε ΜΕΘ Covid-19. Θα έχουμε πρόβλημα σε λίγο καιρό πιστεύετε;
Α.Χ: Έχουν υπολογίσει 230 ΜΕΘ Covid. Mπορούν -και έχουν πει- ότι θα τις αυξήσουν, ακόμη 50 τουλάχιστον. Εμένα δεν με ανησυχεί τόσο πολύ ότι θα ξεπεράσουμε το όριο στις ΜΕΘ ώστε να μην επαρκούν. Θα ξεπεράσουμε το όριο να μην επαρκούν όταν ξεφύγει τελείως η επιδημία. Κι έτσι όπως πάει τώρα, μέρα με την ημέρα, μέσα σε 2 μήνες το όριο των 230 κλινών μπορεί και να ξεπεραστεί. Και καλά κάνουν και το λένε, γιατί ο κόσμος θα πρέπει να ξέρει τα στοιχεία και να ξέρει τι πάει καλά και τι δεν πάει καλά. Στο κομμάτι των ΜΕΘ εγώ έχω την αίσθηση ότι τα πράγματα πάνε καλά. Υπάρχουν και πολλές δωρεές, έχουν φτιαχτεί νέες κλίνες, υπάρχει πρόοδος στην οργάνωση του Συστήματος Υγείας. Θα αντέξει!