Ο Διαβήτης κατατάσσεται στα νοσήματα διαταραχής του μεταβολισμού. Ο μεταβολισμός είναι ο μηχανισμός με τον οποίο το σώμα μας χρησιμοποιεί τις τροφές για να δώσει ενέργεια στον οργανισμό μας. Οι περισσότερες τροφές που τρώμε διασπώνται κυρίως σε γλυκόζη. Η γλυκόζη είναι μια μορφή «ζάχαρης» στο αίμα μας και αποτελεί την κύρια πηγή «καυσίμου» για το σώμα μας
Ο Διαβήτης τύπου 1 είναι αυτοάνοσο νόσημα. Το σώμα καταστρέφει από μόνο του τα κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη. Με αποτέλεσμα να μην μπορεί να παραχθεί η ινσουλίνη που έχει ανάγκη ο οργανισμός για να χρησιμοποιήσει τη γλυκόζη. Σχεδόν το 15% των ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη πάσχουν από Διαβήτη τύπου 1.
Είναι επίσης γνωστός και ως νεανικός Διαβήτης, καθώς οι περισσότεροι ασθενείς εμφανίζουν τη νόσο σε μικρή ηλικία. Σε αρκετές περιπτώσεις εμφανίζεται και μετά τα 18 έτη, αλλά απαντάται εξαιρετικά σπάνια μετά τα 40 έτη. Ονομάζεται επίσης και Ινσουλινοεξαρτώμενος Σακχαρώδης Διαβήτης, καθώς η λειτουργία του οργανισμού των πασχόντων απαιτεί την τακτική και σωστή λήψη της ινσουλίνης τους. Ενδιαφέρουσα εναλλακτική ή συμπληρωματική θεραπεία αποτελεί η μεταμόσχευση παγκρεατικών κυττάρων με ελπιδοφόρα αποτελέσματα, αφού στην ουσία ο οργανισμός αρχίζει εκ νέου να παράγει ινσουλίνη.
Ο τύπος 1, σε αντίθεση με τον τύπο 2, δεν μπορεί να προληφθεί. Η πλειονότητα των ατόμων είναι κανονικού βάρους και δεν παρουσιάζουν κανένα σύμπτωμα μέχρι την εκδήλωση του Διαβήτη. Ούτε η άσκηση αλλά ούτε και η διατροφή μπορούν να το αποτρέψουν. Μέχρι στιγμής παρ’ όλες τις προσπάθειες δεν έχει βρεθεί τρόπος πρόβλεψης ή καθυστέρησης εκδήλωσης του Διαβήτη τύπου 1.
Η δοκιμασία του C-πεπτιδίου είναι μια εργαστηριακή εξέταση με την οποία διαπιστώνεται αν κάποιος έχει Διαβήτη τύπου 1 ή 2.
Δίαιτα Διαβήτη Τύπου 1
Ο ασθενής με Διαβήτη τύπου 1 πρέπει να προσέχει ιδιαίτερα τι τρώει. Τροφές χαμηλές σε λιπαρά, αλάτι και σχεδόν καθόλου ζάχαρη είναι ιδανικές. Τροφές με σύνθετους υδατάνθρακες προτιμούνται. Αν πάσχετε από Διαβήτη τύπου 1 καλό θα ήταν να ζητήσετε βοήθεια ειδικού για τη ρύθμιση της διατροφής σας.
Η Άσκηση βοηθά στη ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.
Πριν αρχίσετε να ασκείστε συμβουλευτείτε το γιατρό σας. Κάντε την άσκηση μέρος της καθημερινότητάς σας. Ασκηθείτε για τουλάχιστον 30 λεπτά προτιμώντας αερόβια άσκηση.
Επιπλοκές
Κάποιος με Διαβήτη τύπου 1 έχει διπλάσιες πιθανότητες εκδήλωσης καρδιακής νόσου, εγκεφαλικού, υπέρτασης, τύφλωσης, νεφρικής ανεπάρκειας και νευροπάθειας σε σύγκριση με κάποιον που δεν πάσχει από Διαβήτη. Το άτομο με Διαβήτη τύπου 1 είναι πιθανόν να παρουσιάσει προβλήματα στο κυκλοφορικό σύστημα και ειδικά στα άκρα του. Αν δεν λαμβάνει σωστά ή καθόλου θεραπεία μπορεί να καταλήξει ακόμα και σε διαβητικό κώμα.
Πως προλαμβάνουμε τις επιπλοκές
- Διατηρείτε την αρτηριακή σας πίεση κάτω από 130/85 mmHg
- Διατηρείτε τη χοληστερόλη σας κάτω από 200 mg
- Ελέγχετε τα πόδια σας καθημερινά για σημάδια λοιμώξεων
- Κάντε οφθαλμολογική εξέταση κάθε χρόνο
- Κάντε οδοντιατρική εξέταση 2 φορές το χρόνο
Διαβήτης Τύπου 2
Ο οργανισμός ενός ανθρώπου με Διαβήτη Τύπου 2 είτε δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη ή εμφανίζει αντίσταση στην ινσουλίνη που παράγει (μια κατάσταση που ονομάζεται «ινσουλινοαντίσταση» και κατά την οποία ενώ υπάρχει ινσουλίνη, αυτή δεν μπορεί να εισάγει τη γλυκόζη στα κύτταρα).
Ο Διαβήτης τύπου 2 εμφανίζεται πολύ αργότερα ηλιακά σε σχέση με το Διαβήτη Τύπου 1 και είναι ο πιο κοινός τύπος Διαβήτη. Ονομάζεται και μη ινσουλινοεξαρτώμενος, αφού δεν αντιμετωπίζεται αποκλειστικά με τη χρήση ινσουλίνης, αλλά κυρίως με χάπια.
Στην περίπτωση της ινσουλινοαντίστασης, το σώμα παράγει μεν ινσουλίνη, άλλη δράση της είναι μειωμένη. Έτσι, η γλυκόζη δεν εισχωρεί στα κύτταρα και αυτό προκαλεί δύο κύρια προβλήματα:
– Συσσώρευση της γλυκόζης στο αίμα.
– Τα κύτταρα δεν λαμβάνουν τη γλυκόζη που χρειάζονται για την ενέργεια και την ανάπτυξη του οργανισμού.
Στα αρχικά στάδια του τύπου 2, η κύρια διαταραχή είναι η ινσουλινοαντίσταση και τα αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα. Υπάρχουν φάρμακα που βοηθούν στην αύξηση δράσης της ινσουλίνης και μειώνουν την παραγωγή γλυκόζης από το ήπαρ. Καθώς η ασθένεια προχωρά, σε κάποιες περιπτώσεις η παραγωγή ινσουλίνης μειώνεται και ο ασθενής χρειάζεται να παίρνει υποκατάστατα ινσουλίνης.
Η πλειοψηφία των ανθρώπων που παρουσιάζουν Διαβήτη τύπου 2 ήταν υπέρβαροι όταν εμφανίστηκε η νόσος, ενώ το 55% των ασθενών ήταν παχύσαρκοι. Πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν πως η ύπαρξη λίπους στην περιοχή της κοιλιάς και ταυτόχρονα στα κοιλιακά-σπλαχνικά όργανα κάνει τα άτομα αυτά πιο ευάλωτα στην ανάπτυξη Διαβήτη τύπου 2.
Είναι πολύ πιθανόν τα άτομα να μπορούν να ρυθμίσουν την γλυκόζη που παράγεται κάνοντας περισσότερη άσκηση, μειώνοντας το βάρος τους και αποφεύγοντας τροφές με υψηλό ποσοστό υδατανθράκων. Ωστόσο, η ινσουλινοαντίσταση μπορεί να συνεχιστεί και οι ασθενείς θα πρέπει να συνεχίσουν και να ρυθμίσουν σωστά με τη βοήθεια ειδικού τη σωματική άσκηση, τη δίαιτα, τον έλεγχο του σωματικού τους βάρους, αλλά και την προσθήκη φαρμακευτικής αγωγής (αν απαιτείται).
Εάν ο διαβήτης επιμένει οι ασθενείς συνήθως λαμβάνουν αντιδιαβητικά χάπια. Εφόσον τα άτομα με Διαβήτη τύπου 2 παράγουν ινσουλίνη, η λήψη τέτοιων φαρμάκων συνήθως βελτιώνει την παραγωγή της, ρυθμίζει την απελευθέρωση της γλυκόζης από το ήπαρ και ως ένα βαθμό θεραπεύει την ινσουλινοαντίσταση. Εάν τα κύτταρα του παγκρέατος γίνονται όλο και περισσότερο ανενεργά, τότε ο ασθενής σύντομα θα χρειαστεί θεραπεία με ινσουλίνη για να ρυθμίσει τα επίπεδα της γλυκόζης και ινσουλίνης.
Προδιαθεσικοί Παράγοντες Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 2
Ηλικία και Φυλή. Όσο αυξάνεται η ηλικία τόσο αυξάνεται και ο κίνδυνος ανάπτυξης Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2. Ειδικά οι ηλικίες άνω των 40 (για λευκούς) και άνω των 25 (για έγχρωμους, ασιάτες και κάποιες μειονότητες) έχουν μεγαλύτερη επίπτωση.
Οικογενειακό Ιστορικό Διαβήτη. Εάν υπάρχει ιστορικό διαβήτη στην οικογένεια (κάποιος συγγενής είχε ή έχει διαβήτη) ο κίνδυνος εμφάνισης είναι μεγαλύτερος. Ο βαθμός συγγένειας παίζει ρόλο στην εκτίμηση του κινδύνου.
Σωματικό Βάρος και έλλειψη δραστηριότητας. Τα 4/5 των ανθρώπων που εκδήλωσαν Διαβήτη τύπου 2 ήταν υπέρβαροι. Όσο περισσότερο υπέρβαρος είναι κάποιος τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος. Ο κίνδυνος αυξάνεται περεταίρω αν το υπέρβαρο άτομο δεν επιδίδεται σε κανενός είδους φυσική δραστηριότητα.
Καρδιαγγειακά προβλήματα και εγκεφαλικά επεισόδια. Άτομα που έχουν εκδηλώσει εγκεφαλικό ή καρδιακό επεισόδιο έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης Διαβήτη τύπου 2. Το ίδιο και άτομα που έχουν υπέρταση ή άλλους προδιαθεσικούς παράγοντες.
Διαβήτης της Κύησης. Οι γυναίκες που γίνονται προσωρινά διαβητικές κατά τη διάρκεια της κύησης έχουν μεγάλο κίνδυνο εμφάνισης Διαβήτη τύπου 2 στο μέλλον. Ιδιαίτερα οι γυναίκες που κυοφορούν παιδιά με μεγάλο σωματικό βάρος.
Ψυχικές Διαταραχές. Έχει διαπιστωθεί πως άτομα με ψυχικές διαταραχές έχουν μεγάλες πιθανότητες εκδήλωσης Διαβήτη τύπου 2.
Γκογκόσης Κωνσταντίνος, R.N., M.Sc, Καραγιώργος Γεώργιος, Ενδοκρινολόγος, Βιλαέτη Αγάπη, Ιατρός