Πολλοί άνδρες, κυρίως σε μεγάλη ηλικία, αντιμετωπίζουν προβλήματα με τη διόγκωση του προστάτη αδένα, τα οποία προκαλούν δυσκολίες κατά την ούρηση. Ποια είναι, όμως, τα συμπτώματα της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη και ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία;
Τι είναι ο προστάτης αδένας και γιατί προκαλεί τόσο πολλά προβλήματα στους άνδρες;
Ο προστάτης αδένας εκκρίνει διάφορες ουσίες που εμπλουτίζουν το σπέρμα και το καθιστούν γόνιμο και δεν επηρεάζει, όπως πολλοί πιστεύουν, τη σεξουαλική λειτουργία. Με την ηλικία ο αδένας αυτός σε πολλούς άνδρες, άγνωστο για ποιο λόγο, διογκώνεται με αποτέλεσμα να πιέζει την ουρήθρα και να δυσκολεύει την ούρηση.
Ποια είναι τα κύρια συμπτώματα της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη (ΚΥΠ);
Τα συμπτώματα χωρίζονται σε αποφρακτικά και ερεθιστικά. Τα αποφρακτικά οφείλονται κυρίως στο μηχανικό κώλυμα που προκαλεί η διόγκωση του αδένα και περιλαμβάνουν την καθυστέρηση στην έναρξη της ούρησης, την επιμήκυνση του χρόνου της ούρησης, την ελάττωση της ακτίνας των ούρων, τη διακεκομμένη ούρηση, τη στάγδην αποβολή ούρων, την ακράτεια από υπερπλήρωση και την επίσχεση. Τα ερεθιστικά συμπτώματα, που μπορεί να οφείλονται σε απόφραξη αλλά και σε διαταραχή της λειτουργίας της ουροδόχου κύστης, περιλαμβάνουν τη συχνουρία, την επιτακτική ούρηση, την επιτακτική ακράτεια, τη νυκτουρία, τον καύσο κατά την ούρηση και τον υπερηβικό πόνο.
Πώς γίνεται η διάγνωση της ΚΥΠ;
Στη διάγνωση της ΚΥΠ βοηθά κατ’ αρχάς ένα καλό ιστορικό, που θα καταγράψει και θα αξιολογήσει τη βαρύτητα όλων των συμπτωμάτων τα οποία αναφέρθηκαν. Η δακτυλική εξέταση του προστάτη βοηθά στον υπολογισμό του μεγέθους του αδένα και στη διερεύνηση τυχόν ύπαρξης σκληρού όζου ή υπόσκληρης υφής του αδένα, στοιχεία που θα αναγκάσουν τον ουρολόγο να ψάξει για τυχόν συνύπαρξη προστατικού καρκίνου. Ένα υπερηχογράφημα του ουροποιητικού θα δώσει πληροφορίες χρήσιμες για τον καθορισμό του είδους της θεραπείας και η μέτρηση του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) θα βοηθήσει στη διαδικασία ανίχνευσης προστατικού καρκίνου.
Όταν υπάρχει μεγάλος σε μέγεθος προστάτης πρέπει να γίνει αμέσως χειρουργική επέμβαση;
Ένας διογκωμένος προστάτης συνήθως προκαλεί περισσότερα συμπτώματα και προβλήματα στους ασθενείς από έναν μικρό προστάτη. Η διαπίστωση ύπαρξης όμως ενός μεγάλου αδενώματος μόνο δε συνεπάγεται άμεση χειρουργική επέμβαση. Η χειρουργική αφαίρεση του αδενώματος συνιστάται σε ασθενείς με υποτροπιάζουσα επίσχεση ούρων, με λιθίαση της ουροδόχου κύστης, με μεγάλο υπόλειμμα των ούρων στην κύστη μετά την ούρηση, με συχνές ουρολοιμώξεις και κυρίως σε ασθενείς με έντονα κλινικά και υποκειμενικά ενοχλήματα που δεν υποχωρούν με φαρμακευτική αγωγή και επηρεάζουν την ποιότητα ζωής.
Ο προστάτης έχει μεγαλώσει σε μέγεθος, πρέπει να τον χειρουργήσουμε για να μην εμφανίσουμε καρκίνο στο μέλλον;
Σίγουρα όχι! Πρώτον, διότι το μέγεθος του προστάτη δεν έχει καμία σχέση με την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου. Δεύτερον, διότι στις επεμβάσεις που γίνονται για την αντιμετώπιση της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη (διουρηθρική ή διακυστική προστατεκτομή, εξάχνωση του προστάτη) αφαιρείται το αδένωμα (το εσωτερικό) του προστάτη. Η κάψα, απ’ όπου συνήθως προέρχεται ο καρκίνος, με τις επεμβάσεις αυτές της ΚΥΠ μένει ανέπαφη, άρα, ακόμα και αν υποβληθούμε σε κάποια επέμβαση για την αντιμετώπιση απόφραξης οφειλόμενης σε καλοήθη υπερπλασία, πάλι κινδυνεύουμε να εμφανίσουμε προστατικό καρκίνο στο μέλλον, επομένως πάλι πρέπει να επισκεφθούμε τον ουρολόγο μας.
Υπάρχουν φάρμακα για τη θεραπεία της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη;
Υπάρχουν κυρίως τρεις κατηγορίες φαρμάκων που έχουν χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη. Οι αναστολείς της 5α-ρεδουκτάσης, οι α-ανταγωνιστές και τα φυτικά εκχυλίσματα. Οι αναστολείς της 5α-ρεδουκτάσης (φιναστερίδη, ντουταστερίδη) έχουν καλύτερα αποτελέσματα σε προστάτες άνω των 40 g και οι ασθενείς αρχίζουν να βλέπουν τα ευεργετικά αποτελέσματα έπειτα από μερικούς μήνες. Μειώνουν το μέγεθος του αδένα κατά 20% και βελτιώνουν τη ροή των ούρων και την ένταση των συμπτωμάτων κατά 15% – 20%. Η βασική παρενέργεια αυτών των φαρμάκων είναι ότι επηρεάζουν τη στυτική λειτουργία σε ποσοστό 7% – 10%. Οι α-ανταγωνιστές μειώνουν τον τόνο των λείων μυϊκών ινών του προστάτη και του αυχένα της κύστης, έχουν παρόμοια αποτελεσματικότητα με τους αναστολείς της 5α-ρεδουκτάσης, αλλά η δράση τους εμφανίζεται αμέσως. Η κύρια παρενέργεια είναι ότι προκαλούν υπόταση στο 10% των ασθενών. Τα φυτικά εκχυλίσματα είναι φάρμακα χωρίς παρενέργειες, δεν υπάρχουν όμως πολλές μελέτες που να αποδεικνύουν τη χρησιμότητά τους.
Ποια είναι τα νεότερα δεδομένα στη χειρουργική αντιμετώπιση της ΚΥΠ;
Η διουρηθρική προστατεκτομή είναι η πλέον καθιερωμένη χειρουργική επέμβαση για την αντιμετώπιση της ΚΥΠ. Η επέμβαση αυτή όμως δεν παύει να έχει περιορισμούς και κάποιες επιπλοκές. Δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μεγάλους σε όγκο προστάτες και ενίοτε κατά τη διάρκεια της επέμβασης παρατηρείται απορρόφηση υγρών ή και αιμορραγία. Σήμερα υπάρχει η εξάχνωση του προστατικού αδένα, η οποία μπορεί να επιτευχθεί είτε με ένα laser (greenlight laser) είτε με διπολική διαθερμία (ΤURIS). Με την εξάχνωση αποφεύγεται η αιμορραγία και η νοσηλεία και ο καθετηριασμός της κύστης διαρκούν μόνο μία μέρα.
Γεράσιμος Αλιβιζάτος, Ουρολόγος