Ο πιο απλός ορισμός του διαβήτη είναι: υψηλή τιμή σακχάρου στο αίμα. Με άλλα λόγια ο οργανισμός είτε δεν μπορεί να παράγει ινσουλίνη ή παράγει ινσουλίνη μεν, αλλά δεν μπορεί να την αξιοποιήσει σωστά.
Ο Σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια πάθηση που εμφανίζεται όταν το πάγκρεας δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη (τύπου 1) ή όταν ο οργανισμός δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά την παραγόμενη ινσουλίνη (τύπου 2).Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που επιτρέπει στα κύτταρα να πάρουν το σάκχαρο από το αίμα και να το χρησιμοποιήσουν ως πηγή ενέργειας.
Διαστάσεις επιδημίας λαμβάνει ο σακχαρώδης διαβήτης στην Ελλάδα, λόγω της παχυσαρκίας και της έλλειψης σωματικής άσκησης, με σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις στην κοινωνία και τα υγειονομικά συστήματα.
Η ασθένεια σε αριθμούς
- Σήμερα 300.000.000 παγκοσμίως έχουν διαβήτη και το 2030 υπολογίζεται θα φτάνουν τα 600.000.000
- Περίπου 1.200.000 Έλληνες έχουν διαβήτη
- Αποτελεί τη βασική αιτία θανάτου για περίπου 7.000.000 άτομα ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο
- Το 8,5% – 17,5% του συνόλου των θανάτων στον ελληνικό πληθυσμό σχετίζεται με έλλειψη σωστού έλεγχου του διαβήτη.
- Σχεδόν 634.000 Έλληνες έχουν διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη (στάδιο προ-διαβήτη).
- Ο διαβήτης τύπου ΙΙ αποτελεί το 80%- 90% των συνολικών περιπτώσεων διαβήτη στην Ελλάδα και μειώνει το προσδόκιμο ζωής κατά 8 – 10 χρόνια.
- Το 24%-30% των ατόμων με διαβήτη τύπου ΙΙ δεν έχουν επίγνωση της ασθένειάς τους και παραμένουν αδιάγνωστοι.
- Ο διαβήτης κοστίζει στο υγειονομικό σύστημα της χώρας μας περίπου 12% επί των συνολικών δαπανών για την υγεία.
- Το 25% του κόστους του διαβήτη αφορά στην αντιμετώπισή του, ενώ το 75% στις χρόνιες επιπλοκές του.
- Μόνο 7% του κόστους αφορά στην αντιδιαβητική αγωγή, ενώ το 55% του κόστους του διαβήτη είναι το νοσοκομειακό κόστος.
- Το ετήσιο κόστος της θεραπείας ενός ασθενή φτάνει τα 7.111 ευρώ
- Για τους άνδρες ασθενείς με διαβήτη δαπανώνται κάθε χρόνο 2.222 ευρώ περισσότερα απ’ ό,τι για τις γυναίκες ασθενείς
- Οι καλά ρυθμισμένοι ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, στην Ελλάδα, κοστίζουν 6.366 ευρώ το χρόνο και οι αρρύθμιστοι 7.783 ευρώ
Ιδιαίτερα πρέπει να επισημανθεί το οικονομικό κόστος αντιμετώπισης του διαβήτη. H φαρμακευτική δαπάνη εκτιμάται σε Ευρωπαϊκές μελέτες (μελέτη 8 Ευρωπαϊκών χωρών, Johnsson et al Diabetologia 2002, επίσης Kanavos et al LSE 2011) ότι είναι το 7% περίπου της συνολικής δαπάνης για το διαβήτη. Άρα και με αυτόν τον υπολογισμό προσεγγίζουμε ένα συνολικό κόστος για τον σακχαρώδη διαβήτη στην Ελλάδα στα 3 δις. Euro.
Τέλος θα πρέπει να υπολογισθεί και το έμμεσο κόστος του διαβήτη (απώλεια ωρών εργασίας, μείωση παραγωγικότητας, αναπηρία, πρόωρη συνταξιοδότηση, ψυχοκοινωνικό κόστος κλπ.) που εκτιμάται στο 110% του άμεσου κόστους. Τότε το συνολικό κόστος του διαβήτη υπερβαίνει τα 4,5 δις ευρω ετησίως.
Α. Οικονομική κρίση και διαβήτης
H περιπέτεια της οικονομικής κρίσης έχει πολλαπλές επιπτώσεις στην ζωή μας και μια από την σημαντικότερες είναι και η αλλαγή της διατροφικής συμπεριφοράς μας προς το χειρότερο. Η οικονομική κρίση φαίνεται ότι επηρεάζει κυρίως τα άτομα που ανήκουν σε χαμηλότερες κοινωνικοοικονομικές τάξεις. Συγκεκριμένα η μελέτη MEDIS, που διεξήχθη από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο και περιλάμβανε δείγμα 1.000 ηλικιωμένων κατοίκων της νησιωτικής χώρας (Μυτιλήνης, Λήμνου, Σαμοθράκης, Κεφαλλονιάς, Ζακύνθου, Κέρκυρας, Κρήτης και Κύπρου), έδειξε ότι ένας στους δύο Έλληνες χαμηλής μόρφωσης και εισοδήματος που κατοικούν στα νησιά πάσχει από:
4 στους 10 είναι παχύσαρκοι
22% έχουν διαβήτη
Επίσης με άριστα το 10 η υιοθέτηση της παραδοσιακής μεσογειακής διατροφής στους κατοίκους αυτούς δεν ξεπερνά το 4, καθώς καταναλώνουν περισσότερο κρέας, δεν προσεγγίζουν εύκολα το ψάρι ως αντικαταστάτη του κρέατος, τρώνε πολλά γαλακτοκομικά πλήρη λιπαρών και πίνουν περισσότερο αλκοόλ.
Ανάλογα αποτελέσματα προέκυψαν από την μελέτη ΑΤΤΙΚΗ της Α’ Καρδιολογικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (σε 3.000 κατοίκους της Αττικής) στην οποία παρατηρήθηκε σε αντίθεση με τα χαμηλά και μεσαία στρώματα ότι τα άτομα με ανώτερη και ανώτατη μόρφωση κατανάλωναν περισσότερα φρούτα ψάρια και λαχανικά και λιγότερα λιπαρά.
Άλλα αίτια που οδήγησαν στα παραπάνω αποτελέσματα, ήταν το αυξημένο κόστος της υγιεινής διατροφής και η αδυναμία των συμμετεχόντων στη μελέτη να κατανοήσουν ότι είναι κακό για παράδειγμα να τρώνε 4-5 φορές κρέας την εβδομάδα.
Τέλος δεν υπάρχει επιστημονική τεκμηρίωση ότι τα τρόφιμα που πωλούνται ως «κατάλληλα για διαβητικούς»αυτά βοηθούν στην καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου αίματος. Αντίθετα πολλά από αυτά περιέχουν περισσότερο λίπος και θερμίδες και διαιωνίζουν το πρόβλημα της παχυσαρκίας. Για το λόγο αυτό από το 2012 σε πολλά κράτη της Ευρώπης θα σταματήσει η κυκλοφορία τους.
medlabnews.gr