Υπάρχει ηθική στις βιοεπιστήμες και στη βιοτεχνολογία; Αυτό είναι το κεντρικό ερώτημα το οποίο πραγματεύονται συλλογικά και με διεπιστημονικό τρόπο οι συμμετέχοντες στη συγγραφή του παρόντος τόμου. Το έργο αποτελεί καρπό συνεργασίας ενός δικτύου επιστημόνων από διαφορετικούς κλάδους, στο πλαίσιο του Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Βιοηθική», του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Οι συγγραφείς του τόμου παρακολουθούν τις σύγχρονες εξελίξεις, τις οποίες δεν προφταίνει πλέον να κατανοήσει ο «απλός» άνθρωπος, στις βιοεπιστήμες και τη βιοτεχνολογία. Οι κατακτήσεις τους οπωσδήποτε και διευρύνουν το γνωστικό μας πεδίο, δεν πρέπει, όμως, να ξεχνάμε και τις παρενέργειές τους – για άλλους ικανότητες.
Ο έλεγχος επί της ανθρώπινης και μη ζωής δεν σηματοδοτεί αποκλειστικά θετικές προκλήσεις για τη βελτιωτική αλλαγή του επιστημονικού τρόπου πρόσβασης στον ατομικό και συλλογικό βίο. Ο «Μεγάλος Αδελφός» χρησιμοποιεί τις βιοεπιστήμες και τη βιοτεχνολογία με σκοπό να κατακυριεύσει σώμα, μυαλό και ψυχή.
Και αν δεν βλέπουμε τα αποτελέσματά του, σήμερα, διά γυμνού οφθαλμού, οφείλεται στο γεγονός ότι η μεθόδευση της άλωσης κυρίως της ανθρώπινης ζωής συντελείται μεθοδικά: με αναστολές επιστημονικών ανακοινώσεων, με επιστημονικοφανή παραπληροφόρηση, με δημοσιεύματα σε παραδημοσιογραφικές στήλες, με την ένδειξη «απόρρητο» σε… αποκαλυπτικά ρεπορτάζ.
Οι επιστήμονες τού τόμου που παρουσιάζουμε δεν κλείνουν τα μάτια και τα αυτιά στα αρνητικά παρεπόμενα, όταν αναφέρονται για παράδειγμα σε θέματα όπως αυτά της εξωσωματικής γονιμοποίησης, του προεμφυτευτικού γενετικού ελέγχου, του δανεισμού μήτρας και της μεταθανάτιας γονιμοποίησης, των μεταμοσχεύσεων και της καθυστέρησης της γήρανσης. Οι γενετικές πληροφορίες οι οποίες συλλέγονται δεν χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για ιατρικούς σκοπούς.
Τις συναντούμε κατά την απονομή Δικαίου ή υπό το κράτος γενετικών παρεμβάσεων, με στόχο τη βαμπιρική τελειοποίηση του ανθρώπου και την εν γένει γενετική τροποποίηση οργανισμών. Σε αυτές τις περιπτώσεις εγείρονται κρίσιμοι ηθικοί προβληματισμοί και συνεπακόλουθα ερωτήματα του τύπου:
* Υπάρχουν ηθικά όρια στη χειραγώγηση βιολογικών διαδικασιών για την επίτευξη προσχεδιασμένων αποτελεσμάτων;
* Ποιες οι δυνητικές επιπτώσεις σε σχέση με τις θεμελιώδεις αρχές της κοινωνικής μας συμβίωσης, την αξιοπρέπεια, τις προσωπικές ελευθερίες και τα δικαιώματα του ανθρώπου;
* Ποιοι οι κίνδυνοι της κατάχρησης, αλλά και της οικονομικής και πολιτικής εκμετάλλευσης των ευρημάτων των βιοεπιστημών και πώς μπορεί αυτοί να αναχαιτίζονται;
* Η κοινωνική ένταξη των βιοεπιστημονικών επιτευγμάτων αποκτά βαρύνουσα κοινωνικοπολιτική σημασία, καθώς η αξιοποίησή τους συνδέεται με ζητήματα οργάνωσης της ζωής σε μια δημοκρατική πολιτεία;
www.enet.gr