Ο κυτταρομεγαλοϊός (CMV), ένας ιός του έρπητα που «κατοικεί» στο 70% των ανθρώπων, εκριζώθηκε για πρώτη φορά από το ανθρώπινο αίμα από μια ομάδα βρετανών ερευνητών. Η μάλλον «επιθετική» μέθοδος δεν ενδείκνυται προς το παρόν για εφαρμογή σε υγιή άτομα ή σε άτομα στα οποία έχει γίνει μεταμόσχευση οργάνων, θα μπορούσε όμως να χρησιμοποιηθεί για τον «καθαρισμό» του αίματος από αιμοδοσία ή των βλαστικών κυττάρων προς μεταμόσχευση.
Όπως όλοι οι ιοί του έρπητα ο κυτταρομεγαλοϊός, από τη στιγμή που θα προσβάλει ένα άτομο δεν φεύγει ποτέ από τον οργανισμό του. Απλώς παραμένει εν υπνώσει και επαναδραστηριοποιείται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του φορέα είναι ευάλωτο. Αν περάσει από τη μητέρα στο έμβρυο, ο CMV μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα, όπως κώφωση και νοητική υστέρηση. Στους ενήλικες με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα (ιδιαίτερα μετά από μεταμόσχευση οργάνων) η εκδήλωση των συμπτωμάτων που προκαλεί είναι ηπιότερη (παρόμοια με τα συμπτώματα της λοιμώδους μονοπυρήνωσης), σε ορισμένες περιπτώσεις ενδέχεται όμως να οδηγήσει σε τύφλωση ενώ υπολογίζεται ότι «κόβει» 3,7 χρόνια από το προσδόκιμο ζωής.
Ιός «εν υπνώσει»
Όταν ο ιός βρίσκεται σε ύπνωση εκφράζει μόνο μερικά από τα γονίδιά του. Μια ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ με επικεφαλής τον Μάικλ Γουίκς αποφάσισε να διερευνήσει ένα από αυτά το γονίδια, το UL138, για να διαπιστώσει ποια είναι η επίδρασή του στα κύτταρα. Οι επιστήμονες καλλιέργησαν υγιή ανθρώπινα κύτταρα μαζί με κύτταρα τα οποία είχαν τροποποιηθεί ώστε να εκφράζουν το UL138 υπό την παρουσία σημασμένων αμινοξέων – των πρώτων υλών από τις οποίες παράγονται οι πρωτεΐνες.
«Γνωρίζουμε ότι οι ιοί αναδιαμορφώνουν το τοπίο της επιφάνειας των κυττάρων. Αναρωτηθήκαμε λοιπόν, “τι πρωτεΐνες υπάρχουν στην επιφάνεια των κυττάρων και πώς ο CMV τις αλλάζει;” λέει ο Πολ Λένερ του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ ο οποίος είχε την επίβλεψη της μελέτης. Όπως είδαν οι ερευνητές, ο κυτταρομεγαλοϊός φάνηκε να καταστέλλει την παραγωγή μιας πρωτεΐνης, της MRP1. Καθώς η πρωτεΐνη αυτή βοηθάει τα κύτταρα να αποβάλλουν τα τοξικά χημικά, οι ειδικοί σκέφτηκαν να χρησιμοποιήσουν μια τέτοια τοξική ουσία, τη βινκριστίνη (γνωστό φάρμακο εναντίον του καρκίνου), για να δουν αν αυτή θα σκότωνε τα προσβληθέντα από τον ιό κύτταρα (τα οποία δεν μπορούσαν να την αποβάλουν) αφήνοντας ανέπαφα τα υγιή.
Εισάγοντας τη βινκριστίνη σε δείγματα αίματος 15 ατόμων με κυτταρομεγαλοϊό και στη συνέχεια κάνοντας τον ιό να επαναδραστηριοποιηθεί, οι επιστήμονες είδαν ότι αυτός σχεδόν εξαφανίστηκε. «Η δυνατότητα ανίχνευσης του ιού είτε μειώθηκε δραματικά είτε εκμηδενίστηκε» δήλωσε ο δρ Λένερ παρουσιάζοντας τα ευρήματα σε συνέδριο στο Κέιμπριτζ.
Η βινκριστίνη βεβαίως έχει σοβαρές παρενέργειες και για τον λόγο αυτό η νέα μέθοδος θα είναι δύσκολο να εφαρμοστεί σε υγιή άτομα και ακόμη περισσότερο σε μεταμοσχευμένους ασθενείς. Παρ’ όλα αυτά θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί με επιτυχία για τον καθαρισμό του αίματος από αιμοδοσία ή των βλαστικών κυττάρων από τον νωτιαίο μυελό προς μεταμόσχευση.
ΠΗΓΗ tovima.gr