Χασίς, κοκαΐνη και ηρωίνη είναι οι τρεις κύριες ναρκωτικές ουσίες οι οποίες κυριολεκτικά κάνουν θραύση στην Ευρώπη ενώ αίσθηση έχει προκαλέσει η διαπίστωση ότι νέα κοκτέιλ ναρκωτικών που κυκλοφορούν περιέχουν 73 νέες ψυχοδραστικές ουσίες αγνώστου προελεύσεως και σύνθεσης. Επίσης εντυπωσιακό στοιχείο είναι η διαπίστωση πως ένας στους τέσσερις Ευρωπαίους έχει κάνει χρήση ναρκωτικών.
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (EMCDDA) και η οποία αφορά τα κράτη μέλη της ΕΕ, την Κροατία και την Τουρκία ως υποψήφιες χώρες, καθώς και τη Νορβηγία τουλάχιστον 15 εκατ. Ευρωπαίοι ηλικίας 15 έως 34 έχουν κάνει χρήση ναρκωτικών ουσιών τον τελευταίο χρόνο, με τους Έλληνες να έχουν κτυπηθεί διπλά καθώς στους χρήστες ενέσιμων ναρκωτικών καταγράφηκε μια πρωτοφανής επιδημία των κρουσμάτων HIV με 1.507 νέα κρούσματα μέσα σε ένα χρόνο.
Οι συντάκτες της έκθεσης διαπιστώνουν ότι τα επίπεδα χρήσης ναρκωτικών εξακολουθούν να είναι υψηλά, επισημαίνουν όμως ότι διαφαίνονται ορισμένες θετικές αλλαγές, όπως τα υψηλά επίπεδα παρεχόμενης θεραπείας, σε συνδυασμό με ενδείξεις σταδιακής υποχώρησης της ενέσιμης χρήσης, του αριθμού των νέων χρηστών ηρωίνης, της κατανάλωσης κοκαΐνης και του καπνίσματος κάνναβης.
Στην Έκθεση αναφέρεται πως στην διάρκεια του 2012, μέσω του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης της ΕΕ, τα κράτη μέλη κοινοποίησαν για πρώτη φορά 73 νέες ψυχοδραστικές ουσίες. Ωστόσο, όπως φαίνεται από τα στοιχεία των ειδικών, το χασίς παραμένει. σταθερή επιλογή. Έτσι, η κάνναβη είναι η δεύτερη συχνότερα αναφερόμενη ουσία χρήσης από τους χρήστες που εισάγονται σε θεραπεία σε εξειδικευμένα προγράμματα απεξάρτησης, με τους άνδρες να έχουν τα πρωτεία στη χρήση της. Συνολικά καταναλώθηκαν τουλάχιστον 2,5 τόνοι κάνναβης.
Η χρήση κοκαΐνης σε σκόνη χαρακτηρίζεται πολύ πιο διαδεδομένη, τείνει, όμως, να συγκεντρώνεται σε σχετικά μικρό αριθμό χωρών της Δυτικής Ευρώπης. Η αμφεταμίνη και η έκσταση παραμένουν τα ευρύτερα διαδεδομένα συνθετικά διεγερτικά στην Ευρώπη και, σε κάποιο βαθμό, λειτουργούν ως ανταγωνιστικές ουσίες της κοκαΐνης. Η ηρωίνη που καταναλώνεται στην Ευρώπη προέρχεται κυρίως από το Αφγανιστάν και, σε μικρότερο βαθμό, από το Ιράν ή το Πακιστάν. Η ηρωίνη εισέρχεται στην Ευρώπη, κατά κανόνα, από δύο κύριες οδούς διακίνησης, αφενός από την «βαλκανική οδό», μεταφερόμενη προς δυσμάς μέσω Τουρκίας για να καταλήξει σε χώρες των Βαλκανίων (Βουλγαρία, Ρουμανία ή Αλβανία) και στη συνέχεια σε χώρες της Κεντρικής, της Νότιας και της Δυτικής Ευρώπης, και αφετέρου τα τελευταία χρόνια από την «οδό του μεταξιού» ή αλλιώς «βόρεια οδό» μέσω των πρώην σοβιετικών δημοκρατιών της Κεντρικής Ασίας προς Ρωσία.
Τουλάχιστον 85 εκατομμύρια ενήλικες Ευρωπαίοι έχουν κάνει χρήση παράνομης ουσίας κάποια στιγμή στη ζωή τους, αριθμός που αντιστοιχεί στο 25% περίπου του πληθυσμού ενηλίκων στην Ευρώπη. Υπολογίζεται ότι 15,4 εκατομμύρια νεαροί Ευρωπαίοι (15-34 ετών) (11,7% της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας) έκαναν χρήση κάνναβης τον τελευταίο χρόνο, ενώ 9,2 εκατομμύρια εξ αυτών είναι ηλικίας 15-24 ετών (14,9%). Το 2011, 109.000 χρήστες που εισήχθησαν σε θεραπεία σε εξειδικευμένα κέντρα απεξάρτησης στην Ευρώπη δήλωσαν ως κύρια ουσία χρήσης την κάνναβη, γεγονός που την καθιστά τη δεύτερη συχνότερα αναφερόμενη ουσία μετά την ηρωίνη.Υπολογίζεται ότι περίπου 2,5 εκατομμύρια νεαροί Ευρωπαίοι (1,9% της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας) έκαναν χρήση κοκαΐνης τον τελευταίο χρόνο. Σχετικά υψηλά επίπεδα χρήσης κοκαΐνης τον τελευταίο χρόνο στους νεαρούς ενήλικες (2,5%-4,2%) αναφέρονται από τη Δανία, την Ιρλανδία, την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Τέλος, σε περίπου 1,7 εκατ. εκτιμώνται οι νεαροί ενήλικες (15-34 ετών) που έκαναν χρήση αμφεταμινών τον τελευταίο χρόνο.
Πάντως στην Ετήσια Έκθεση υπάρχουν και κάποια ελπιδοφόρα μηνύματα καθώς σημειώνεται πως τα πρωτοφανώς υψηλά επίπεδα των παρεχόμενων θεραπειών απεξάρτησης στην Ευρώπη συνιστούν μία από τις θετικές αλλαγές που διαφαίνονται στο ευρωπαϊκό τοπίο των ναρκωτικών.
Βάσω Καλυβιώτη