Ο βασικότερος παράγοντας που καθορίζει το πότε θα εμφανιστούν οι πρώτες άσπρες τρίχες είναι η κληρονομικότητα, δηλαδή τα γονίδια που μας κληροδότησαν οι γονείς μας.
Φαίνεται όμως ότι και το ανοσοποιητικό σύστημα «βάζει το χεράκι» του στο γκριζάρισμα των μαλλιών, όπως αποκαλύπτει μια νέα αμερικανική επιστημονική μελέτη.
Η μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση PLOS Biology, μπορεί επίσης να εξηγήσει γιατί οι ασθενείς με λεύκη παρουσιάζουν τοπικό αποχρωματισμό στο δέρμα τους.
«Το εργαστήριό μου αξιοποιεί ζωικά μοντέλα με στόχο τη βαθύτερη κατανόηση της σχέσης μεταξύ βλαστοκυττάρων και γήρανσης. Τα βλαστοκύτταρα που μελετάμε είναι βλαστικά μελανοκύτταρα που βρίσκονται στον θύλακα της τρίχας, δηλαδή τα βλαστοκύτταρα από τα οποία παράγονται τα μελανοκύτταρα» εξηγεί η Μελίσα Χάρις, καθηγήτρια Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα και επικεφαλής συντάκτρια της μελέτης.
Τα μελανοκύτταρα είναι κύτταρα που παράγουν χρωστικές ουσίες και καθορίζουν αν το φυσικό χρώμα της τρίχας θα είναι ξανθό, καστανό, κόκκινο ή μαύρο. Αν τα μελανοκύτταρα αυτά υποστούν κάποια βλάβη, για παράδειγμα λόγω της γήρανσης ή κάποιας σοβαρής ασθένειας, οι νέες τρίχες που αναπτύσσονται χάνουν το χρώμα τους. Στην περίπτωση αυτή εμφανίζονται οι λευκές ή γκρίζες τρίχες.
Παλαιότερες μελέτες από την ίδια ομάδα ερευνητών είχαν υποδείξει ότι μια πρωτεΐνη που ονομάζεται MITF (melanogenesis-associated transcription factor) ελέγχει τα γονίδια που καθορίζουν το χρώμα της τρίχας. Σε μια δοκιμή σε ποντίκια που ήταν γενετικά «προγραμματισμένα» να εμφανίσουν πρόωρα άσπρες τρίχες οι ερευνητές παρατήρησαν ότι τα πειραματόζωα παρουσίαζαν υπερβολικά μεγάλη παραγωγή της πρωτεΐνης MITF. Ωστόσο, ακόμη κι όταν τα ποντίκια «προγραμματίστηκαν» ώστε να παράγουν την πρωτεΐνη σε μικρότερο βαθμό, και πάλι το τρίχωμά τους άσπρισε πρόωρα.
Η νέα έρευνα έδειξε ότι στην πραγματικότητα η MITF απενεργοποιεί τα γονίδια που ελέγχουν μια αντι-ιική πρωτεΐνη του ανοσοποιητικού συστήματος που ονομάζεται ιντερφερόνη. Όταν οι ερευνητές προκάλεσαν την αντίδραση του ανοσοποιητικού στα ποντίκια, είδαν ότι τα πειραματόζωα στα οποία τα επίπεδα της MITF ήταν χαμηλά έχασαν μελανοκύτταρα και έβγαλαν γκρίζο ή λευκό τρίχωμα.
Δεδομένου ότι πρόκειται για ευρήματα σε ποντίκια, οι ερευνητές δεν είναι βέβαιοι πόσο ισχυρός είναι ο αντίστοιχος μηχανισμός στον άνθρωπο. Ωστόσο, η Χάρις επισημαίνει ότι μπορεί να εξηγήσει, εν μέρει τουλάχιστον, γιατί ορισμένοι άνθρωποι εμφανίζουν ξαφνικά άσπρες τρίχες ακόμη και σε πολύ νεαρή ηλικία.
«Είναι πιθανό σε ένα άτομο που είναι απολύτως υγιές αλλά έχει γενετική προδιάθεση να εμφανίσει νωρίς άσπρες τρίχες, μια απλή λοίμωξη από ιό να φανεί αρκετή ώστε να λιγοστέψουν τα μελανοκύτταρά του και τα βλαστικά μελανοκύτταρά του και να εμφανιστούν τελικά οι άσπρες τρίχες» εξηγεί η ερευνήτρια.
Ο νεοανακαλυφθείς μηχανισμός, σύμφωνα με τους ερευνητές, μπορεί ενδεχομένως να εξηγήσει και διαταραχές της χρώσης του δέρματος, πέρα από διαταραχές της χρώσης των μαλλιών.
«Τα νέα ευρήματα θα ενισχύσουν πιθανώς τις γνώσεις μας σχετικά με τις αιτίες που γκριζάρουν τα μαλλιά. Ακόμη σημαντικότερο είναι όμως το ότι η ανακάλυψη του νέου μηχανισμού μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα διαταραχές της χρώσης στις οποίες εμπλέκεται το ανοσοποιητικό, όπως η λεύκη» αναφέρει ο Γουίλιαμ Παβάν, ο οποίος συμμετείχε στην εκπόνηση της μελέτης.
Η λεύκη είναι μια δερματική πάθηση που χαρακτηρίζεται από τον αποχρωματισμό του δέρματος τοπικά, καθώς τα δερματικά κύτταρα χάνουν την ικανότητά τους να παράγουν μελανίνη. Η συγκεκριμένη πάθηση προσβάλλει ποσοστό 0,5-1% του παγκόσμιου πληθυσμού.