Κάθε συναίσθημα που ενσκήπτει «ταράζοντας» την διάθεση μας, στο μυαλό μας είναι απολύτως δικαιολογημένο. Για παράδειγμα, ο θυμός μετά από έναν βαρύ τσακωμό, είναι προϊόν της έντασης και της διαφωνίας που προηγήθηκε. Με ποιον τρόπο όμως δημιουργείται αυτό το αίσθημα θυμού; Η απάντηση έρχεται μέσω του ίδιου μας του εγκεφάλου, αλλά και μιας σειράς χημικών αντιδράσεων.
Ο… πρακτικός λόγος ύπαρξης των συναισθημάτων – Η λιγότερο «ρομαντική» εξήγηση τους
Αν και υπάρχει η εντύπωση πως τα συναισθήματα είναι προσωρινές, «εσωτερικές» καταστάσεις, στην πραγματικότητα η προέλευση τους έχει βαθύτερο αλλά και σημαντικότερο νόημα. Ενας συνδυασμός από εμπειρίες, ένστικτα, αισθήσεις και πράξεις ικανός να «πλάσει» κάθε συναίσθημα. Η προέλευση των συναισθημάτων ωστόσο, γίνεται σε τεράστιο βαθμό για… πρακτικούς λόγους.
Ο φόβος είναι ουσιαστικά ένας αμυντικός μηχανισμός του ανθρώπου, με στόχο να αποφευχθεί κάτι επικίνδυνο. Δημιουργείται από τον ίδιο τον οργανισμό, για να του υπενθυμίσει το… αίσθημα της επιβίωσης. Με παρόμοιο τρόπο λειτουργούν και άλλα συναισθήματα, όπως αυτό της αγάπης και του πόθου. Μπορεί να μην ακούγεται και τόσο ρομαντικό, όμως προέρχονται από την επιθυμία για αναπαραγωγή.
Χαρά, λύπη, φόβος, άγχος και ηρεμία – Οι 3 χημικές ουσίες που προκαλούν τα περισσότερα συναισθήματα
Για να μπορέσουν να εκφραστούν τα συναισθήματα, χρειάζεται μια διαδικασία η οποία ακούγεται λιγότερο εντυπωσιακή από αυτό που θα περίμενε κανείς. Τα συναισθήματα μας είναι απλές χημικές αντιδράσεις, ορμόνες που εκκρίνονται από τον οργανισμό μεταβάλλοντας σε ελάχιστο, αλλά αισθητό βαθμό την σύσταση του.
Μια εγκεφαλική διαδικασία όπου οι νευρώνες «επικοινωνούν», στέλνοντας κατάλληλα μηνύματα μέσω νευροδιαβιβαστών για να απελευθερώσουν χημικές ουσίες, ικανές να αλλάξουν την διάθεση μας. Η ντοπαμίνη, η σεροτονίνη και η νορεπινεφρίνη είναι τρεις από τις γνωστότερες οργανικές ουσίες που λειτουργούν ως… συναισθηματικές πηγές. Τα πιο συχνά συναισθήματα που νιώθουμε, είναι αποτέλεσμα αυτών των τριών «μαγικών» χημικών ουσιών.
Η πρώτη συνδέεται κυρίως με μια αίσθηση ευτυχίας και ικανοποίησης. Σε στιγμές απόλαυσης και καλής διάθεσης τα ποσοστά ντοπαμίνης αυξάνονται μέσα στον οργανισμό, κάνοντας μας μάλιστα αρκετές φορές να ανατριχιάσουμε. Η σεροτονίνη από την άλλη, επιδρά με σχεδόν αντίθετο τρόπο στον οργανισμό. Οταν εκκρίνεται, ακολουθεί μια κατάσταση ηρεμίας και ψυχικής διαύγειας, ενώ η έλλειψη της είναι ικανή να προκαλέσει θυμό ή ακόμα και κατάθλιψη.
Η νορεπινεφρίνη με την σειρά της, απελευθερώνεται σε καταστάσεις πίεσης ή άγχους. Η δράση της συγκεκριμένης ορμόνης στον οργανισμό είναι παρόμοια με αυτή της αδρεναλίνης. Είναι ουσιαστικά ένας παράγοντας που «κοντρολάρει» καταστάσεις έντονου στρεσαρίσματος, διαμορφώνοντας την διάθεση μας.
Πως η μνήμη μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που νιώθουμε – Ενα… υποσυνείδητο ιστορικό αναμνήσεων
Πέραν από τον μηχανισμό απελευθέρωσης ουσιών, στον ανθρώπινο εγκέφαλο υπάρχει και ένας άλλος παράγοντας που διαμορφώνει τα συναισθήματα μας. Ενα… ιστορικό αναμνήσεων, το οποίο είναι ικανό να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο εκλαμβάνουμε τις καινούργιες μας εμπειρίες.
Μια παλαιότερη τραυματική εμπειρία, μπορεί να γίνει μάθημα για τον τρόπο σκέψης μας. Πέραν αυτού όμως, λειτουργεί και στο υποσυνείδητο μέρος του εγκεφάλου. Η ουσίες που θα απελευθερωθούν, είναι αποτέλεσμα των προηγούμενων εμπειριών μας. Μπορεί για παράδειγμα ένας άνθρωπος να είναι φαν της κολύμβησης. Αν όμως κινδυνεύσει να πνιγεί, πιθανότατα σε μελλοντικές του επαφές με το υγρό στοιχείο, να υπερισχύουν συναισθήματα φόβου και άγχους, παρά χαράς και απόλαυσης.
Ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί ο εγκέφαλος σε περιπτώσεις τέτοιου είδους δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμη. Είναι ιδιαίτερα δύσκολο να «αποκρυπτογραφηθούν» οι ιδιότητες του πιο… ανεξερεύνητου μέρους του ανθρώπινου σώματος. Ωστόσο, είναι σίγουρο πως συναισθήματα κάθε είδους και μορφής είναι προϊόντα του πιο θαυμαστού οργάνου μας. Χαρά, λύπη, άγχος, φόβος, ηρεμία, αγάπη, πάθος και ο,τι άλλο επηρεάζει την διάθεση μας, δεν είναι τίποτα παραπάνω από… απλές χημικές ενώσεις.