Η ιδέα ότι τα ζώα μπορούν να βιώσουν αγάπη υπήρξε κάποτε αδιανόητη για τους ψυχολόγους που τα μελετούσαν.
Αλλά ένα νέο βιβλίο υποστηρίζει ότι, σε ό,τι αφορά τα ζώα, η λέξη αγάπη είναι απαραίτητη για την κατανόηση αυτού που έχει κάνει την σχέση ανάμεσα στους ανθρώπους και στους σκύλους μια από τις πιο σημαντικές μεταξύ των ειδών που έχει μέχρι σήμερα παρατηρηθεί.
Ο Κλάιβ Γουάιν, ιδρυτής του εργαστηρίου κυνολογίας, το οποίο ανήκει στο τμήμα Ψυχολογίας του πανεπιστημίου των ΗΠΑ Arizona State, εξηγεί αυτή τη σχέση στο νέο του βιβλίο με τίτλο “Ο Σκύλος Είναι Αγάπη: Γιατί και Πώς ο Σκύλος σας Σας Αγαπάει”.
Ο 59χρονος ψυχολόγος ζώων, ο οποίος είναι Βρετανός, ξεκίνησε να μελετάει τους σκύλους στις αρχές του 2000 και, όπως οι συνάδελφοί του, θεωρούσε ότι με το να τους αποδίδουμε σύνθετα συναισθήματα διαπράττουμε την αμαρτία του ανθρωπομορφισμού μέχρι που άλλαξε γνώμη επηρεασμένος από μια σειρά αποδείξεων που αυξάνονταν σε τέτοιον βαθμό ώστε να μη μπορεί να τις αγνοήσει.
“Πιστεύω ότι έρχεται κάποια στιγμή που αξίζει να αμφισβητείς την αμφιβολία σου”, είπε ο ίδιος σε συνέντευξή του στο AFP.
Η επιστήμη της κυνολογίας έχει γνωρίσει νέα άνθιση τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Στο βιβλίο “Η Ευφυία των Σκύλων” του Μπράιαν Χέιρ (που κυκλοφορεί μόνο στα αγγλικά), ο συγγραφέας έχει εξελίξει την ιδέα ότι οι σκύλοι διαθέτουν μια έμφυτη και εξαιρετική ευφυία.
Ο Γουάιν, ωστόσο, του χαλάει την άποψη υποστηρίζοντας ότι οι σκύλοι δεν είναι τελικά και τόσο έξυπνοι.
Τα περιστέρια, για παράδειγμα, μπορούν να αναγνωρίσουν διαφορετικά είδη αντικειμένων που παρουσιάζονται σε δύο διαστάσεις. Τα δελφίνια καταλαβαίνουν τους κανόνες της γραμματικής, οι μέλισσες χορεύουν για να δείξουν η μια στην άλλη που βρίσκεται η τροφή τους…όλα αυτά δεν μπορούν να τα κάνουν οι σκύλοι.
Ακόμη και οι λύκοι–πρόγονοι των σκύλων– γνωστοί για την αγριότητά τους και για την έλλειψη ενδιαφέροντός τους για τον άνθρωπο, έχουν δείξει την ικανότητά τους να ακολουθούν το σύνθημα που τους δίνει ο άνθρωπος, όπως σε μια πρόσφατη σουηδική μελέτη που τους πέταγαν την μπάλα και την έφερναν πίσω.
Ο Γουάιν προτείνει την αλλαγή του μοντέλου με τη συγκέντρωση διεπιστημονικής έρευνας με στόχο να διατυπωθεί η αρχή ότι η “υπερβολική κοινωνικότητα” είναι αυτή που κάνει τους σκύλους να ξεχωρίζουν.
Το γονίδιο του συνδρόμου Γουίλιαμς
Μια από τις πιο εντυπωσιακές εξελίξεις προέρχεται από έρευνες που αφορούν την ωκυτοκίνη, μια ορμόνη που παράγεται στον οπίσθιο λοβό της υπόφυσης, στη βάση του εγκεφάλου, και η οποία ευθύνεται για την σύναψη συναισθηματικών δεσμών μεταξύ των ανθρώπων, αλλά που –σύμφωνα με νέα στοιχεία–είναι υπεύθυνη και για τις σχέσεις μεταξύ των ειδών, συγκεκριμένα μεταξύ σκύλων και ανθρώπων.
Πρόσφατη έρευνα υπό τον Τακεφούμι Κικουσούι του πανεπιστημίου Azabu της Ιαπωνίας έδειξε ότι τα επίπεδα της ορμόνης αυτής εκτοξεύονται όταν ο άνθρωπος και ο σκύλος του κοιτάζονται κατάματα, κάτι αντίστοιχο με αυτό που συμβαίνει ανάμεσα στις μαμάδες και στα μωρά τους.
Στον τομέα της γενετικής, η γενετίστρια του UCLA Μπρίτζετ φονΧολντ έκανε μια εντυπωσιακή ανακάλυψη το 2009: οι σκύλοι φέρουν ένα μεταλλαγμένο γονίδιο, το οποίο και ευθύνεται για το σύνδρομο Γουίλιαμς στους ανθρώπους–μια σπάνια γενετική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από έναν βαθμό νοητικής υστέρησης και από υπερβολική κοινωνικότητα.
“Αυτό που είναι σημαντικό για τους σκύλους, όπως και για τους ανθρώπους με σύνδρομο Γουίλιαμς, είναι μια επιθυμία να συνάπτουν στενές σχέσεις, να αγαπούν και να αγαπιούνται”, γράφει ο Γουάιν.
Πολλά συμπεράσματα έχουν προκύψει μέσα από τεστ συμπεριφοράς–κάποια μάλιστα επινόησης του ίδιου του Γουάιν–που είναι εύκολα να αναπαραχθούν στο σπίτι με τη βοήθεια της προσφοράς λιχουδιών επιβράβευσης.
Σε ένα από αυτά οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα σκοινί για να ανοίξουν την μπροστινή πόρτα του σπιτιού ενός σκύλου και να του βάλουν ένα πιατάκι με φαγητό σε ίση απόσταση από τον ιδιοκτήτη του και διαπίστωσαν ότι τα περισσότερα ζώα πήγαιναν πρώτα στο αφεντικό τους.
Η απεικόνιση με μαγνητική τομογραφία έχει δείξει εξάλλου ότι οι εγκέφαλοι των σκύλων ανταποκρίνονται στους επαίνους το ίδιο ή και περισσότερο σε σχέση με το φαγητό.
Αλλά παρότι οι σκύλοι έχουν μια έμφυτη προδιάθεση για τρυφερότητα, αυτή πρέπει να καλλιεργηθεί από την αρχή της ζωής τους για να εκφραστεί.