Ο σκύλος είναι, από τη φύση του, συντροφικό ζώο. Του αρέσει το παιχνίδι, το κυνήγι, η εξερεύνηση. Αλλά, περισσότερο από όλα απολαμβάνει τη συναναστροφή με τον άνθρωπό του.
Γι’ αυτό ο ιδιοκτήτης/κηδεμόνας οφείλει να αφιερώνει χρόνο στον πιστό του φίλο, έτσι ώστε να του καλύπτει τις ανάγκες του: σωματικές και ψυχικές.
Όσοι παρατηρούν -όλοι πρέπει να το κάνουν- τον σκύλο τους, μπορούν να διακρίνουν τυχόν αλλαγές στη συμπεριφορά του, που δείχνουν ότι η ψυχολογική υγεία του δεν είναι καλή: απομόνωση, απροθυμία για παιχνίδι και περίπατο, απώλεια όρεξης για φαγητό. Τι δηλώνουν αυτές οι συμπεριφορές; Είναι σημάδια κατάθλιψης;
Δεν υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη, προς στιγμήν, ότι οι σκύλοι υποφέρουν από κατάθλιψη. Τουλάχιστον όχι όπως εμείς οι άνθρωποι ερμηνεύουμε αυτήν την έννοια.
Σίγουρα, όμως, βιώνουν αλλαγές στη συναισθηματική τους κατάσταση και, κατ’ επέκταση, στη συμπεριφορά τους.
Για τους ανθρώπους η κατάθλιψη έχει πολλά «πρόσωπα». Μπορεί να εμφανίζουμε συμπτώματα κατάθλιψης εξαιτίας ενός γεγονότος ή μίας κατάστασης που βιώνουμε, ή να παρουσιάσουμε σημάδια κλινικής κατάθλιψης. Όπως και να έχει, μπορούμε, αν το επιθυμούμε, να μιλήσουμε με φίλους, με την οικογένειά μας, αλλά και να απευθυνθούμε σε κάποιον ειδικό. Η διάγνωση της κατάθλιψης σε έναν άνθρωπο προκύπτει έπειτα από συζήτηση, αλλά και από το ιστορικό του ασθενούς.
Για τον σκύλο μας, η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική, καθώς δεν μπορεί να μας πει με λόγια γι’ αυτό που του συμβαίνει. Το κάνει μέσα από τη συμπεριφορά του. Έτσι, ως υπεύθυνοι κηδεμόνες οφείλουμε να παρατηρούμε τις αλλαγές στην καθημερινότητα, τη διάθεση και τη συμπεριφορά του σκύλου μας, και να φροντίζουμε εμείς γι’ αυτόν.
Σε γενικές γραμμές, όταν αναφερόμαστε σε «σκύλους με καταθλιπτική συμπεριφορά», μιλάμε για εκείνους που η συμπεριφορά τους έχει αλλάξει, που επιδεικνύουν μειωμένη διάθεση για τις καθημερινές τους δραστηριότητές χωρίς να συντρέχει κάποιος λόγος που να το δικαιολογεί.
Ποιά είναι τα συχνότερα συμπτώματα της «καταθλιπτικής συμπεριφοράς» στους σκύλους;
- Απώλεια όρεξης (ανορεξία), ή υπερφαγία
- Άρνηση νερού
- Μειωμένη ενέργεια στις καθημερινές δραστηριότητες
- Μειωμένη ή μηδαμινή διάθεση για παιχνίδι και περίπατο
- Μειωμένη ή μηδαμινή διάθεση για δραστηριότητες που άλλοτε έδειχναν πολύ διασκεδαστικές
- Αύξηση της διάρκειας του ύπνου
- Ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές (έντονο γλείψιμο στο σώμα τους, επαναλαμβανόμενα βήματα, κυνηγητό ουράς, κ.ά.)
- Επιθετικές συμπεριφορές
- Ξαφνική εμφάνιση προβλημάτων συμπεριφοράς που σχετίζονται με την ενούρηση/αφόδευση του σκύλου μέσα στο σπίτι
- Εμφάνιση συμπεριφορών που σχετίζονται με έντονο στρες, όπως η ταχυκαρδία, η σιελόρροια, το τρέμουλο
- Ανάγκη του σκύλου να αποσύρεται σε χώρους όπου παραμένει μόνος του.
Να τονίσουμε πως τα συμπτώματα που αναφέρονται, δεν είναι πάντα σημάδια κατάθλιψης, καθώς ένας σκύλος μπορεί να παρουσιάζει ένα ή και παραπάνω από τα ανωτέρω συμπτώματα για διάφορους άλλους λόγους.
Για παράδειγμα, ένας σκύλος που δείχνει να μην έχει διάθεση για φαγητό, μπορεί να ταλαιπωρείται από κάποιον πόνο. Επίσης, αλλαγές παρατηρούμε όταν ο σκύλος μας «μεγαλώσει». Με άλλα λόγια, όταν μπει στην τρίτη ηλικία, όπου οι αντοχές του μειώνονται – το ίδιο και η διάθεσή του για έντονες δραστηριότητες.
Αξίζει να αναφέρουμε πως έχει παρατηρηθεί ότι κατά τους χειμερινούς μήνες οι σκύλοι δείχνουν να «μελαγχολούν».
Ποιοί λόγοι μπορούν να οδηγήσουν σε αλλαγές της διάθεσης και σε «καταθλιπτική» συμπεριφορά;
- Απώλεια ενός αγαπημένου μέλους της οικογένειας: είτε ενός ανθρώπου, είτε ενός άλλου ζώου
- Προσθήκη ενός νέου μέλους στην οικογένεια ή στην καθημερινότητα του σκύλου
- Αλλαγές στην καθημερινότητα και στο πρόγραμμά της
- Μετακόμιση
- Μη ενασχόληση του κηδεμόνα με τον σκύλο
- Μη επαρκής σωματική και πνευματική εκτόνωση
- Τιμωρία του σκύλου με χρήση βίας
- Προβλήματα υγείας
- Μεταπτώσεις στη διάθεση του κηδεμόνα ή κατάθλιψη.
Πώς μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε;
1. Πρώτον και κυριότερον, επισκεπτόμαστε τον θεράποντα κτηνίατρό μας για έναν πλήρη έλεγχο. Ενδέχεται οι αλλαγές στη διάθεση και στη συμπεριφορά του σκύλου μας να οφείλονται σε κάποιο πρόβλημα υγείας που τον ταλαιπωρεί. Σε περίπτωση που αποκλειστεί κάποιο θέμα υγείας, ο κτηνίατρος μπορεί να μας συστήσει βιταμινούχα σκευάσματα για την αύξηση της όρεξής του, ή αλλαγή στην συνηθισμένη τροφή του.
2. Ζητάμε την αξιολόγηση της κατάστασης και τη βοήθεια ενός εκπαιδευτή σκύλων, συμπεριφοριστή ή ειδικού σε θέματα ψυχολογίας και συμπεριφοράς.
3. Χρήση φυτικών βοηθημάτων (ανθοϊάματα, εναλλακτικές θεραπείες), πάντα με την καθοδήγηση του κτηνιάτρου μας ή ενός ειδικού.
4. Τήρηση σταθερού προγράμματος σίτισης, περιπάτων και δραστηριοτήτων. Η «ρουτίνα» στη ζωή ενός σκύλου είναι υψίστης σημασίας, καθώς τον βοηθά να νιώθει ασφάλεια.
5. Ενθουσιώδης επιβράβευση κάθε φορά που δείχνει σημάδια βελτίωσης.
6. Καμία μορφή πίεσης προκειμένου να βγάλουμε τον σκύλο από την «κρυψώνα» του, να τον κάνουμε να παίξει, να βγει βόλτα, ή να αλληλεπιδράσει μαζί μας.
Ζω με τον σκύλο μου, σημαίνει περνάω ποιοτικό χρόνο και επικοινωνώ μαζί του. Έτσι, οποιαδήποτε αλλαγή στις αντιδράσεις, στη διάθεση, στις προτιμήσεις και στη συμπεριφορά του, είναι εύκολα αντιληπτές. Όταν παρατηρήσω κάποια αλλαγή που με προβληματίζει, δεν αφήνω τον χρόνο να περάσει, αλλά επικοινωνώ άμεσα με τον κτηνίατρο και τον ειδικό συμπεριφοράς που εμπιστεύομαι. Ένα «πρόβλημα» που είναι στην αρχή του, είναι, ως γνωστόν, πιο εύκολο να αντιμετωπιστεί απ’ ό,τι μία χρόνια κατάσταση».