Είναι συχνό φαινόμενο αυτή την εποχή οι έφηβοι να μην συμμετέχουν και πολύ στις οικογενειακές συγκεντρώσεις.
Καταφτάνετε στο σπίτι ενός συγγενούς ή φίλου, με τα χέρια γεμάτα δώρα και γλυκά. Ακολουθούν αγκαλιές, φιλιά, χαιρετισμοί και στη συνέχεια οι τυπικές παρατηρήσεις στα έφηβα παιδιά σας:
«Μα πόσο μεγάλωσες!»
«Πόσο άλλαξες / ψήλωσες!»
«Πώς πάει το σχολείο;»
Και μετά οι ευγένειες τελειώνουν, οι ενήλικες αρχίζουν να μιλούν μεταξύ τους και οι έφηβοι αποσύρονται σε ένα άλλο δωμάτιο ή σε έναν καναπέ, αρπάζουν το κινητό ή την κονσόλα τους και βυθίζονται σε αυτό. Όχι απαραίτητα επειδή το θέλουν, αλλά επειδή βαριούνται ή επειδή κανείς δεν μπαίνει στον κόπο να τους απασχολήσει. Το να ξεκινήσει μια καλή συζήτηση μεταξύ μικρών και μεγάλων φαντάζει τόσο απίθανο όσο κι ένα θαύμα!
Όλοι μας, όμως, χάνουμε πολλά όταν δεν βοηθάμε να γίνουν αυτές οι συζητήσεις. Οι ενήλικες χάνουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν στη ζωή των νεότερων μελών της οικογένειάς τους, που σημαίνει ότι δεν έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν πραγματικά τα εγγόνια ή τα αδέλφια τους, την εποχή που διαμορφώνεται η ταυτότητά τους. Και οι έφηβοι χάνουν την ευκαιρία να έρθουν πιο κοντά με τα μέλη της ευρύτερης οικογένειας. Μπορεί επίσης να αισθάνονται αποκλεισμένοι, γεγονός που θα κάνει πιο δύσκολο το να ακολουθήσουν στην επόμενη οικογενειακή συγκέντρωση ή στο επόμενο τραπέζι. Και όλοι χάνουν τη χαρά και τη διασκέδαση που μπορεί να φέρει η αλληλεπίδραση μικρών και μεγάλων.
Πώς θα βοηθήσετε τους εφήβους να συμμετέχουν στις οικογενειακές συγκεντρώσεις
Προετοιμάστε από πριν το έδαφος.
1. Βοηθήστε τους εφήβους σας να προβλέψουν τις ερωτήσεις που θα τους κάνουν
Πολλές φορές τα παιδιά παραπονιούνται για τις προβλέψιμες ερωτήσεις που δέχονται από τους ενήλικες.
Τι άθλημα κάνεις;
Παίζει κανένα κορίτσι / αγόρι;
Πόσο χρονών είπαμε είσαι τώρα;
Τι σκέφτεσαι να σπουδάσεις;
Το να προβλέψετε τις ερωτήσεις που θα δεχθούν μπορεί να βοηθήσει τον έφηβο να είναι προετοιμασμένος. Αντί να αιφνιδιαστεί, θα έχει μια απάντηση έτοιμη.
Το να αναφέρετε, επίσης, τι συμβαίνει είναι ένα καλό σημείο για να ξεκινήσετε. Στον δρόμο, μπορείτε να πείτε στα παιδιά κάτι σαν: «Ο παππούς δεν ξέρει ποτέ τι να σε ρωτήσει, αλλά νομίζω ότι ενδιαφέρεται πραγματικά. Έτσι, με τις ερωτήσεις του, προσπαθεί να σας γνωρίσει καλύτερα, ακόμη κι αν είναι προφανείς. Τι είδους ερωτήσεις νομίζεις ότι θα κάνει; Και πώς θα μπορούσες να απαντήσεις;»
2. Προσφέρετε «λαβές» για να συνεχιστεί η συζήτηση
Όταν απαντάμε σε μια ερώτηση, μπορούμε να απαντήσουμε με «λαβές» που δίνουν στον άλλον κάτι για να πιαστεί. Οι λαβές δίνουν στο άλλο άτομο επιλογές για το πού μπορεί να πάει η συζήτηση στη συνέχεια, προσφέροντάς του διαφορετικά θέματα προς επιλογή.
Ακολουθεί ένα παράδειγμα:
Θεία: Ποιο είναι το αγαπημένο σου μάθημα στο σχολείο;
Έφηβος: Ειλικρινά, μ’ αρέσει περισσότερο το διάλειμμα, επειδή κάθομαι με τους φίλους μου. Σε ό,τι αφορά τα μαθήματα, μου αρέσει η φυσική για τα πειράματα και τα καλλιτεχνικά γιατί κάνουμε κολλάζ.
Με αυτή την απάντηση, το παιδί προσέφερε αρκετές λαβές. Η θεία θα μπορούσε, για παράδειγμα, να ρωτήσει στη συνέχεια για τους φίλους, τα πειράματα ή τι κολλάζ φτιάχνει.
3. Καθοδηγήστε τα έφηβα παιδιά να απαντούν στις ερωτήσεις που θα ήθελαν να τους κάνουν πραγματικά
Μπορείτε επίσης να μάθετε στα παιδιά πώς να αποφεύγουν να δώσουν μια απάντηση που δεν θέλουν και να απαντήσουν με κάτι που τα ενδιαφέρει.
Ας πάρουμε την προβλέψιμη ερώτηση: «Παίζει κανένα κορίτσι / αγόρι;»
Οι έφηβοι μπορούν να αποφύγουν την αμήχανη ερώτηση, απαντώντας στην πραγματικότητα σε μια ερώτηση που θα ήθελαν να τους είχαν κάνει. Για παράδειγμα, «Δεν μ’ απασχολεί αυτήν τη στιγμή. Βασικά, μου αρέσει να παίζω βιντεοπαιχνίδια με τους φίλους μου».
Αυτή η απάντηση απαντά σε μια ερώτηση με την οποία το παιδί θα αισθανόταν πιο άνετα και δίνει στους άλλους τη δυνατότητα να συνεχίσουν την κουβέντα μαζί του.
4. Βοηθήστε τα παιδιά να μάθουν να κάνουν και εκείνα ερωτήσεις
Τέλος, τώρα είναι μια καλή στιγμή για να υπενθυμίσετε στο έφηβο παιδί σας (και στον εαυτό σας) ότι η συζήτηση είναι κάτι αμφίδρομο. Ένας τρόπος για να αποφύγετε τις αμήχανες ερωτήσεις που μπορεί να σας κάνει κάποιος είναι να κάνετε εσείς ερωτήσεις σε αυτούς. Για να καλλιεργήσετε τη σχέση των παιδιών με τους παππούδες, τις γιαγιάδες, τις θείες, τους θείους και τους οικογενειακούς φίλους τους, πρέπει να τους γνωρίσουν. Κι αυτό μπορεί να γίνει με τη συζήτηση.
Αφού απαντήσουν, λοιπόν, ποιο είναι το αγαπημένο τους μάθημα στο σχολείο, τα παιδιά μπορούν να ρωτήσουν με τη σειρά τους: «Εσένα, ποιο ήταν το αγαπημένο σου μάθημα όταν ήσουν στην ηλικία μου;».
Ένας άλλος τρόπος να ενθαρρύνετε τους εφήβους να κάνουν περισσότερες ερωτήσεις είναι να κεντρίσετε την περιέργειά τους, μοιραζόμενοι μαζί τους κομμάτια της οικογενειακής ιστορίας ή αστεία περιστατικά. «Το ήξερες ότι ο παππούς κάποτε έβγαλε μια τουαλέτα στον δρόμο για πλάκα; Πρέπει να του ζητήσεις να σου πει αυτήν την ιστορία».
Προετοιμάστε και τους μεγάλους
Μπορείτε επίσης να προετοιμάσετε και τους παππούδες και τις γιαγιάδες, όπως και οποιονδήποτε άλλο ενήλικα, για το πώς να έχουν μια καλή συζήτηση με τα παιδιά σας.
Να θυμάστε ότι οι περισσότεροι έφηβοι δεν είναι πρόθυμοι να δώσουν πληροφορίες, οπότε μπορεί να χρειαστεί να προσπαθήσετε λίγο παραπάνω για να πάρετε μια απάντηση. Βοηθήστε τους μεγάλους να δείξουν ενδιαφέρον για τα πράματα που αρέσουν πραγματικά στα παιδιά, όπως για το τι βλέπουν, τι παρακολουθούν, τα παιχνίδια που παίζουν. Έτσι είναι πολύ πιο πιθανό να εμπλακούν σε μια συζήτηση.
Μπορούν ακόμη να τους ζητήσουν να βοηθήσουν σε κάτι, όπως στο σερβίρισμα ή στην κουζίνα. Από κάτι τέτοιες μικροδουλειές, ξεκινούν πολλές φορές απίστευτες συζητήσεις!