Η ιδιοπαθής σκολίωση είναι μια πάθηση της σπονδυλικής στήλης (Σ.Σ), η οποία μπορεί να αναγνωριστεί σε όλες τις ηλικίες, όμως η έναρξη του προβλήματος εντοπίζεται στην παιδική ηλικία.
Τα προβλήματα της Σ.Σ στα παιδιά μπορεί να προκαλέσουν σημαντική παραμόρφωση και θα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπ’ όψιν καθώς, η παρουσία παραμόρφωσης στο παιδί μπορεί με την ανάπτυξη να εξελιχθεί.
Ως σκολίωση ορίζεται η παραμόρφωση της Σ.Σ σε μετωπιαίο επίπεδο (βλέποντας τον ασθενή ή την ακτινογραφία από πίσω προς τα εμπρός) > 10ο απόκλιση από το φυσιολογικό (μέση γραμμή).
Κυρτώματα >10ο είναι παθολογικά και στο αναπτυσσόμενο παιδί είναι δυνατό να εξελιχθούν δημιουργώντας σημαντικό πρόβλημα.
Αξιολόγηση της σκολίωσης στην προσχολική ηλικία
Η δομή της Σ.Σ πρέπει να αξιολογείται αρχικά στην προσχολική ηλικία είτε στα πλαίσια προληπτικής εξέτασης είτε για τη διερεύνηση πόνου και παραμόρφωσης.
Ο έλεγχος της σκολίωσης περιλαμβάνει:
-την κλινική εξέταση,
-ακτινογραφίες όπου κρίνονται απαραίτητες και,
-τη χρήση ειδικών μετρητικών οργάνων (σκολιόμετρο).
Ο ακτινολογικός έλεγχος περιλαμβάνει απεικόνιση ολόκληρης της Σ.Σ για την αξιολόγηση των κυρτωμάτων (αυχενικό-θωρακικό-οσφυϊκό).
Λαμβάνονται υπ’ όψη από τον εξεταστή το ιστορικό του παιδιού και της οικογένειας, η στάση του κορμού και των άκρων (άνω άκρα-λεκάνη-κάτω άκρα) τόσο σε προσθιοπίσθια όσο και σε πλάγια θέση, αλλά και πιθανές συνυπάρχουσες παθολογίες (διαταραχές πρόσληψης τροφής, νευρολογικά προβλήματα, κ.α).
Αίτια της σκολίωσης
Τα αίτια της σκολίωσης είναι πολλά και ποικίλα όμως στο μεγαλύτερο ποσοστό δεν ανευρίσκεται κάτι συγκεκριμένο, οπότε χαρακτηρίζεται ως “ιδιοπαθής σκολίωση”.
Στα κορίτσια, τα ιδιοπαθή εξελισσόμενα κυρτώματα είναι συνηθέστερα, ενώ αντιμετώπιση απαιτείται για το 10% περίπου όλων των παιδιών με σκολίωση.
Θεραπεία
Η θεραπεία της σκολίωσης, όταν απαιτείται, καθορίζεται από τον ιατρό και είναι εξατομικευμένη για τον κάθε μικρό ασθενή.
Περιλαμβάνει:
-την απλή παρακολούθηση για κυρτώματα < 25ο,
-εφαρμογή κηδεμόνα κορμού για κυρτώματα 25ο-40ο, και,
-χειρουργική αντιμετώπιση για μεγαλύτερα κυρτώματα.
Η κύφωση
Ως κύφωση ορίζεται η οπίσθια γωνίωση της σπονδυλικής στήλης για οποιοδήποτε από τα φυσιολογικά της κυρτώματα (αυχενικό-θωρακικό-οσφυϊκό) και για την περιοχή της θωρακικής μοίρας υπάρχει φυσιολογική κύφωση με γωνίες από 20ο-50ο.
Το αποτέλεσμα της παθολογικής οπίσθιας γωνίωσης της Σ.Σ είναι η δημιουργία ύβου (κοινώς καμπούρας) σε σημεία που φυσιολογικά δεν υπάρχει.
Η διαμόρφωση της Σ.Σ όταν κοιτάμε τον ασθενή από το πλάι (οβελιαίο επίπεδο) εξαρτάται από την όρθια θέση και επηρεάζει σημαντικά την εμφάνιση του ατόμου αλλά και τη λειτουργία της καρδιάς και των πνευμόνων.
Η παθολογική κύφωση πρέπει να διαχωρίζεται από την αποστρογγυλεμένη ράχη (round back), η οποία είναι μια παραλλαγή της φυσιολογικής θέσης της Σ.Σ και διορθώνεται αν ζητηθεί από τον εξεταζόμενο να ευθειάσει τη ράχη του.
Αντίθετα, στην κύφωση παρατηρείται ακαμψία της Σ.Σ σε θέση οπίσθιας γωνίωσης και δεν μπορεί να διορθωθεί με την εκούσια σύσπαση των ραχιαίων μυών.
Αίτια της κύφωσης
Τα αίτια της κύφωσης ποικίλουν και μπορεί να είναι:
-δομικές συγγενείς διαταραχές της σπονδυλικής στήλης (μη φυσιολογικοί σπόνδυλοι),
-διαφόρων τύπων οστεοχονδρίτιδες των σπονδύλων σε εφηβική ηλικία (νόσος Scheuermann),
-τραυματισμοί των σπονδύλων (συμπιεστικά κατάγματα), κ.α.
Θεραπεία
Η θεραπεία της κύφωσης (οπίσθια γωνίωση της Σ.Σ > 50ο κυρίως στη θωρακική μοίρα) περιλαμβάνει ασκήσεις της ράχης, εφαρμογή κηδεμόνα ή ακόμα και χειρουργική αντιμετώπιση.
Πολλές φορές, όχι όμως πάντοτε, η θεραπεία είναι συνδυασμένη για κύφωση και σκολίωση.
Η προληπτική εξέταση των παιδιών της πρώτης σχολικής ηλικίας για εμφάνιση κύφωσης ή σκολίωσης ή ακόμα και των δύο μπορεί να προλάβει την εξέλιξη αρχόμενων παθήσεων σε σημαντικές παραμορφώσεις και δυσλειτουργίες του αναπτυσσόμενου σκελετού.