Σε μία εποχή που ένα μεγάλο ποσοστό του παγκοσμίου πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε κανένα εμβόλιο για την COVID-19, το ερώτημα σχετικά με την ανάγκη εμβολισμού των παιδιών φαίνεται ότι αφορά μόνο τις ανεπτυγμένες χώρες.
Στις 19 Ιουλίου, η επιτροπή εμβολιασμού της Μεγάλης Βρετανίας συνέστησε να καθυστερήσει ο εμβολιασμός των παιδιών ηλικίας κάτω των 16 ετών, καθώς ο πληθυσμός αυτός διατρέχει πολύ χαμηλό κίνδυνο σοβαρής νόσησης.
Ωστόσο, άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ και το Ισραήλ, αποφάσισαν να ξεκινήσουν τους εμβολιασμούς και σε αυτή την ηλικιακή ομάδα, με αρκετές άλλες χώρες να ακολουθούν παρόμοιες προσεγγίσεις.
Τι γνωρίζουμε, όμως, σήμερα σχετικά με την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα των εμβολίων στα παιδιά;
“Στο παρόν άρθρο θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σε αρκετά ερωτήματα σχετικά με τον εμβολιασμό των παιδιών”, σημειώνει ο κ. Αντώνιος Δημητρακόπουλος – Διευθυντής Γ΄ Παθολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν Hospital.
Είναι απαραίτητο να εμβολιαστούν τα παιδιά για την COVID-19;
Από την αρχή της πανδημίας έχουμε διαπιστώσει ότι ο SARS-CoV-2 έχει πολύ χαμηλή πιθανότητα να προκαλέσει σοβαρή νόσηση στα παιδιά, γεγονός που καθησύχασε αρκετούς γονείς.
“Ωστόσο, ορισμένα παιδιά μπορεί τελικά να νοσήσουν σοβαρά.
Επιπλέον, το ενδεχόμενο του long COVID έχει κάνει αρκετούς παιδιάτρους να συστήσουν τον εμβολιασμό των παιδιών στους γονείς”, επισημαίνει ο κ. Δημητρακόπουλος.
«Πέρασα το μεγαλύτερο διάστημα της πανδημίας σε ένα νοσοκομείο για παιδιά με COVID-19. Αν και ο αριθμός των παιδιατρικών ασθενών ήταν προφανώς πολύ χαμηλότερος σε σχέση με αυτόν των ενηλίκων, είχαμε αρκετά παιδιά που νόσησαν αρκετά σοβαρά», υποστήριξε ο Adam Ratner, ένας παιδίατρος/λοιμωξιολόγος από το New York University.
Στη Μεγάλη Βρετανία, ωστόσο, η επιτροπή εμβολιασμού συνέστησε προς το παρόν να εμβολιάζονται μόνο οι έφηβοι που έχουν χρόνια νοσήματα, ή ζουν με ενήλικες που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες.
Σύμφωνα με δεδομένα από τη χώρα αυτή, τα περιστατικά σοβαρής νόσησης, θανάτου και long COVID είναι εξαιρετικά σπάνια σε υγιείς εφήβους και παιδιά, ενώ σύντομα σχεδόν όλοι οι ενήλικες που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες θα έχουν λάβει 2 δόσεις των εμβολίων.
Σε άλλες χώρες, ωστόσο, τα δεδομένα σχετικά με τις επιδράσεις της COVID-19 στα παιδιά είναι πολύ περιορισμένα.
Ορισμένα επίσημα ποσοστά νοσηλειών ή θανάτων από COVID-19 στην υποσαχάρια Αφρική, για παράδειγμα, δεν κάνουν διαχωρισμό ανάλογα με την ηλικία.
Ως αποτέλεσμα, οι παιδίατροι δεν γνωρίζουν ποιο ποσοστό των θανάτων αντιστοιχεί σε παιδιά.
Επιπλέον, είναι άγνωστο αν συνοδά νοσήματα, όπως η φυματίωση, η HIV λοίμωξη ή ο υποσιτισμός μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο σοβαρής νόσησης από τον ιό.
Ερώτημα που απασχολεί αρκετούς παιδιάτρους
“Ένα άλλο ερώτημα που απασχολεί αρκετούς παιδιάτρους είναι το ενδεχόμενο ταυτόχρονης λοίμωξης από τον SARS-CoV-2 και έναν άλλο ιό, όπως για παράδειγμα ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός, ο οποίος προκαλεί συνήθως κοινό κρυολόγημα στους ενήλικες ή σοβαρότερα αναπνευστικά συμπτώματα στα παιδιά νεαρής ηλικίας“, αναφέρει ο κ. Δημητρακόπουλος, προσθέτοντας:
“Τα αυστηρά lockdown έχουν περιορίσει την κυκλοφορία του ιού αυτού σε ορισμένες περιοχές, ωστόσο καθώς χαλαρώνουν τα μέτρα πρόληψης, εμφανίζονται ήδη νέα περιστατικά.
Κατά συνέπεια, αυτή τη στιγμή δεν είναι δυνατό να γνωρίζουμε τι θα συμβεί ότι ο SARS-CoV-2 και οι υπόλοιποι ιοί του αναπνευστικού συστήματος θα κυκλοφορούν στην κοινότητα ταυτόχρονα“.
-Υπάρχουν κίνδυνοι από τον εμβολιασμό των παιδιών;
Ορισμένα από τα εμβόλια που κυκλοφορούν σήμερα, μεταξύ των οποίων αυτά της Pfizer και της Moderna, καθώς και τα Κινεζικά εμβόλια (Sinovac και Sinopharm), έχουν δοκιμαστεί σε παιδιά σε κλινικές δοκιμές.
Κατά συνέπεια, αρκετές χώρες, όπως οι ΗΠΑ, το Ισραήλ και η Κίνα, χορηγούν ήδη εμβόλια σε αυτή την ηλικιακή ομάδα.
Σύντομα αναμένονται επίσης και τα αποτελέσματα μελετών από την Ινδία, που εξετάζουν τη χορήγηση εμβολίων σε παιδιά.
“Προς το παρόν τα εμβόλια φαίνεται ότι είναι ασφαλή στους εφήβους και ορισμένες εταιρίες έχουν ξεκινήσει ήδη να εξετάζουν τα εμβόλια σε ηλικίες 6 μηνών και άνω.
Μυοκαρδίτιδα και περικαρδίτιδα στις νεαρές ηλικίες μετά τον εμβολιασμό
Μετά την έναρξη του εμβολιασμού στις νεαρότερες ηλικίες έχουν παρατηρηθεί ορισμένα περιστατικά μυοκαρδίτιδας και περικαρδίτιδας στο Ισραήλ και στις ΗΠΑ, ωστόσο μέχρι σήμερα δεν έχει αποδειχθεί σύνδεση ανάμεσα στα εμβόλια και τις παραπάνω νόσους“, εξηγεί ο κ. Δημητρακόπουλος.
Η συντριπτική πλειοψηφία των παραπάνω ασθενών τελικά ανάρρωσε και τα δεδομένα δείχνουν ότι ο κίνδυνος των παραπάνω επιπλοκών φαίνεται ότι είναι «εξαιρετικά χαμηλός».
-Πώς θα επηρεαστεί η πορεία της πανδημίας από τον εμβολιασμό παιδιών και εφήβων;
Η Μάλτα έχει εμβολιάσει ήδη το 80% του πληθυσμού της και πλέον έχει αρχίσει τον εμβολιασμό και στα παιδιά ηλικίας άνω των 12 ετών.
“Στη χώρα αυτή, τα παιδιά έρχονται συχνά σε επαφή με τους παππούδες τους, επομένως η απόφαση για τον εμβολιασμό των νεαρών ηλικιών είχε ως σκοπό να προστατεύσει και τους ηλικιωμένους“, σημειώνει ο κ. Δημητρακόπουλος.
Οι νεαροί ενήλικες στη Μάλτα ταξιδεύουν επίσης συχνά στο εξωτερικό για τις σπουδές τους, επομένως υπάρχει κίνδυνος να φέρουν νέα στελέχη από τις χώρες που επισκέπτονται.
Παιδιά και έφηβοι ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την εξάπλωση του SARS-CoV-2
Δεδομένα έχουν δείξει ότι τα παιδιά και ιδιαίτερα οι έφηβοι ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την εξάπλωση του SARS-CoV-2.
Αυτή τη στιγμή, οι ανησυχίες σχετικά με τη μετάδοση του ιού από τις παραπάνω ηλικίες έχουν διογκωθεί μετά την εμφάνιση νέων στελεχών.
Αρκετοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι τα νέα, περισσότερο μολυσματικά στελέχη θα καταφέρουν κάποια στιγμή να ξεπεράσουν τις άμυνες στο ανοσοποιητικό σύστημα των παιδιών, γεγονός που θα καταστήσει επιτακτική ανάγκη τον εμβολιασμό αυτών των ηλικιακών ομάδων.
Ανοσία της αγέλης
“Η επίτευξη ανοσίας της αγέλης μέσω του εμβολιασμού παραμένει ακόμα μακρινός στόχος, επομένως η κάθε χώρα πρέπει να κάνει ότι μπορεί για να περιορίσει όσο αυτό είναι δυνατό την εξάπλωση του ιού“, είναι η επισήμανση του κ. Δημητρακόπουλου.
-Είναι δίκαιο να εμβολιαστούν τα παιδιά σε αυτή τη φάση της πανδημίας;
Η Χιλή, μία από τις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά εμβολιασμού παγκοσμίως, ξεκίνησε επίσης τον εμβολιασμό των παιδιών ηλικίας άνω των 12 πριν από λίγες ημέρες.
Ωστόσο, ο Miguel O’Ryan, ένας από τους επιστήμονες της χώρας που είχαν ταχθεί υπέρ των επιθετικών μέτρων για τον εμβολιασμό του πληθυσμού, αναρωτιέται σήμερα αν θα πρέπει να επιβραδυνθεί η χορήγηση των εμβολίων στη χώρα.
«Ίσως είναι συνετό να μην προχωρήσουμε άμεσα στον εμβολιασμό του παιδιατρικού πληθυσμού», τόνισε ο O’Ryan, που είναι παιδίατρος/λοιμωξιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Χιλής.
«Άλλες χώρες, ακόμα και ορισμένοι γείτονές μας, δεν έχουν σήμερα αρκετά εμβόλια ούτε για τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού», πρόσθεσε.
Ο O’Ryan δεν είναι ο μοναδικός επιστήμονας που ανησυχεί ότι ο εμβολιασμός των παιδιών είναι ανήθικος όταν υπάρχουν ηλικιωμένοι και ασθενείς που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες που δεν έχουν εμβολιαστεί ακόμα παγκοσμίως.
Ο επικεφαλής του WHO, Tedros Adhanom Ghebreyesus τόνισε πριν λίγες ημέρες ότι οι ανεπτυγμένες χώρες που εμβολιάζουν παιδιά σπαταλούν εμβόλια τα οποία θα μπορούσαν να χορηγηθούν σε ευπαθείς ομάδες άλλων χωρών.
Ωστόσο, αυτοί που τάσσονται υπέρ του εμβολιασμού των παιδιών υποστηρίζουν ότι το ένα δεν αποκλείει το άλλο.
Μάλιστα, αρκετές χώρες αγόρασαν περισσότερα εμβόλια απ’ όσα χρειάζονται, επομένως ήδη μπορούν να στείλουν κάποια από αυτά στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Μέτρα για αύξηση της διαθεσιμότητας εμβολίων στις αναπτυσσόμενες χώρες
Επιπλέον, υπάρχουν και άλλα μέτρα που μπορούμε να εφαρμόσουμε για να αυξήσουμε τη διαθεσιμότητα των εμβολίων στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Για παράδειγμα, τα εμβόλια ίσως δεν θα πρέπει να διατίθενται με μοναδικό κριτήριο τον πληθυσμό μίας χώρας, αλλά λαμβάνοντας υπόψη και άλλες υγειονομικές κρίσεις στην εκάστοτε χώρα, όπως για παράδειγμα αν υπάρχει αυτή τη στιγμή μία επιδημία ελονοσίας.
“Όπως φαίνεται, αυτή τη στιγμή η επιστημονική κοινότητα δεν έχει οργανωθεί ακόμα κατάλληλα για την αντιμετώπιση της κρίσης σε παγκόσμιο επίπεδο.
Αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να αλλάξει σύντομα”, καταλήγει ο κ. Δημητρακόπουλος.