Ο ύπνος στον άνθρωπο αποτελείται από εναλλαγή φάσεων μη βαθέως και βαθέως ύπνου (n-REM και REM).
Ο REM χαρακτηρίζεται από γρήγορες κινήσεις αναζήτησης των ματιών και την παραγωγή ονείρων.
Ο ύπνος στα βρέφη χαρακτηρίζεται από διαδοχικούς κύκλους.
Κάθε κύκλος αποτελείται από φάσεις όπου ο REM ύπνος ακολουθείται από πιο βαθύ ύπνο και στη συνέχεια πάλι από REM ύπνο.
“Η διακεκομμένη γραμμή απεικονίζει τα στάδια ύπνου σε νεογέννητα και η συνεχής σε πιο μεγάλα μωρά“, αναφέρει η κ. Κάτια Σοφιανού, Παιδίατρος – Παιδο-αναπτυξιολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης του Παιδιατρικού Κέντρου, και αναφέρει τα στάδια ύπνου του μωρού:
Τα στάδια ύπνου του μωρού
Στα νεογέννητα οι φάσεις ύπνου –εγρήγορσης- ενδιάμεσης κατάστα σης έχουν μέγιστη διάρκεια 60’ -90’.
“Διακόπτονται ή όχι ανάλογα με την κατάσταση πείνας.
Έτσι οι κύκλοι ύπνου είναι διάρκειας 2-3 ωρών ή και πιο σύντομοι στα θηλάζοντα βρέφη“, εξηγεί η κ. Σοφιανού.
Όσο το μωρό μεγαλώνει οι κύκλοι ύπνου κατά τη διάρκεια της νύχτας επιμηκύνονται πράγμα που οδηγεί σε αύξηση διάρκειας νυχτερινού ύπνου με την πάροδο της ηλικίας.
Επίσης παρατηρείται μείωση της διάρκειας του ύπνου την ημέρα (18μηνών- 5 ετών).
Η ωρίμανση του ύπνου στη διάρκεια του πρώτου έτους χαρακτηρίζεται από τη σταθεροποίηση και τη ρύθμιση.
Η σταθεροποίηση σημαίνει αύξηση της διάρκειας συνεχούς νυχτερινού ύπνου που κατακτιέται μεταξύ 6 εβδομάδων και τριών μηνών.
Μέχρι τους 7-9 μήνες τα διαστήματα συνεχούς νυχτερινού ύπνου αυξάνονται και τα διαστήματα του πρωινού ύπνου μειώνονται.
“Η ρύθμιση του ύπνου αφορά στη ρύθμιση της κατάστασης εγρήγορσης και στην ικανότητα του βρέφους να επανέρχεται στην κατάσταση του ήσυχου ύπνου χωρίς να ξυπνά.
Η αυτορρύθμιση κατακτιέται περί τους 12 μήνες και δέχεται μεγάλη επίδραση από τις συνήθειες της οικογένειας, τη νευροαναπτυξιακή ωριμότητα του παιδιού και την επίδραση του περιβάλλοντος“, σημειώνει η κ. Σοφιανού και δίνει τις επιστημονικές συμβουλές της προς τους γονείς για τον ύπνο του μωρού τους:
-Πρακτικές συμβουλές προς γονείς για την επίτευξη ρουτίνας ύπνου.
1.Επιλέξτε ένα σταθερό δίωρο μέσα στο οποίο πρέπει το βρέφος να πηγαίνει για ύπνο π.χ. 19.30-21.30 και προσπαθήστε κατά το δυνατό να το τηρείτε καθημερινά.
2. Η σταθερή ρουτίνα ύπνου που περιλαμβάνει π.χ. μπάνιο, τάισμα, νανούρισμα, στον ίδιο χώρο με αμυδρό φωτισμό επίσης βοηθά.
3. Κάποιοι γονείς προσφέρουν ένα γεύμα μεταξύ 22.00-00.00. Σε κάποιες περιπτώσεις αυτό βοηθά να έχουν τα βρέφη λιγότερες αφυπνίσεις μέσα στη νύχτα και άλλες όχι.
4. Αναγνώριση σημείων νύστας:
- Το μωρό μπορεί να χασμουριέται
- Κάνει κινήσεις νευρικές ή μπορεί να είναι αναστατωμένο και να κλαίει
- Μπορεί να είναι πιο νωθρό από ότι συνήθως
- Αν είναι μεγαλύτερο μπορεί να τρίβει τα μάτια του.
5. Τοποθέτηση του μωρού στην κούνια όταν νυστάζει αλλά δεν έχει ακόμα κοιμηθεί.
6. Τύλιγμα ειδικά των μικρών μωρών σε σεντόνι μπορεί να βοηθήσει αλλά πρέπει να γίνει με καθοδήγηση.
7. Τεχνικές εκπαίδευσης όπως το «ελεγχόμενο κλάμα» μπορεί να έχουν βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα αλλά δεν έχει αποδειχτεί ότι βοηθούν.
8. Στις περιόδους ανησυχίας όπως κατεξοχήν οι ηλικίες 9-12 μηνών η ανταπόκριση των γονιών στο κλάμα και η προσπάθεια να το ηρεμήσουν πριν το ξαναβάλουν στην κούνια συνήθως βοηθά να ξεπεραστεί το «άγχος αποχωρισμού»
Έτσι τα παιδιά μπορούν να φτάσουν στην πολυπόθητη ρύθμιση του ύπνου συνήθως μεταξύ 12-18 μηνών.