Το νεογνό μεταβαίνει από τη ζεστή και αποστειρωμένη μήτρα στο δροσερό και επιβαρυμένο με βακτήρια μαιευτήριο και αρωγός σε αυτό το ταξίδι του είναι το δέρμα.
Το δέρμα αποτελείται από τα έξω προς τα έσω από την επιδερμίδα , το χόριο και τον υποδόριο ιστό.
Το δέρμα παρέχει προστασία, παράγει βιταμίνη D, παίζει σημαντικό ρόλο στη θερμορύθμιση και είναι ένα σημαντικό αισθητήριο όργανο.
“Το νεογνικό δέρμα έχει ιδιαιτερότητες σε σχέση με το δέρμα των ενηλίκων σε ότι αφορά τη δομή, τη σύσταση και τη λειτουργία του και ιδιαίτερα το πρόωρο νεογνικό δέρμα που έχει πτωχό επιδερμιδικό φραγμό με αυξημένη διαπερατότητα“, αναφέρει η Λαμπρινή Νάση, Παιδίατρος – Παιδοδερματολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών.
Τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερη αναφορά γίνεται για το εμβρυϊκό σμήγμα ή «vernix caseosa» , μια υδρόφοβη ουσία που καλύπτει το δέρμα του τελειόμηνου νεογνού και παρέχει ενυδάτωση, θερμορύθμιση, προστασία από το περιβαλλοντικό στρες και αντιβακτηριδιακή δράση.
Η περιποίηση του νεογνικού δέρματος περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
- Πλύσιμο
- Διατήρηση ακέραιου του επιδερμιδικού φραγμού
- Φροντίδα ομφαλίου λώρου
- Φροντίδα περιοχής πάνας
- Ηλιοπροστασία
-Το πρώτο μπάνιο ιδανικά, πρέπει να γίνεται μετά από 12-24 ώρες και να παραμένει για αυτό το διάστημα το vernix caseosa .
-Σε κατάλληλη θερμοκρασία(38-400 C), για 5-10 min ,έτσι ώστε να μειώνει τις απώλειες θερμότητας και να προκαλεί ευφορία στα νεογνά.
-Η απλή βύθιση σε νερό προτιμάται από τη χρήση σφουγγαριών και αποφεύγεται το πλύσιμο με πανί (κίνδυνος μηχανικού τραυματισμού επιδερμίδας).
–Τα καθαριστικά δέρματος είναι υποκατάστατα σαπουνιού που έχουν ουδέτερο ή ελαφρώς όξινο ph (5,5-7) .
–Αποφεύγεται η χρήση ελαίων και αντιμικροβιακών σαπουνιών .
Ενυδάτωση
Η ενυδάτωση γίνεται με μαλακτικά που παγιδεύουν το νερό.
“Μάλιστα η λευκή βαζελίνη είναι μια φθηνή, χωρίς αλλεργιογόνα ουσία ,ιδανική για την καθημερινή ενυδάτωση των νεογνών“, συμβουλεύει η κ. Νάση.
Για την φροντίδα του ομφάλιου λώρου (Ο.Λ) συστήνεται η διατήρηση του ομφαλικού κολοβώματος καθαρού και στεγνού, η ξήρανση στον αέρα και η αποφυγή της κάλυψης του Ο.Λ από την πάνα.
Η εφαρμογή χλωρεξιδίνης καθημερινά για την πρόληψη της λοίμωξης ,συνίσταται μόνο στις αναπτυσσόμενες χώρες με υψηλό ποσοστό νεογνικής θνησιμότητας, ή σε γεννήσεις στο σπίτι .
Σε ότι αφορά τη φροντίδα της περιοχής της πάνας, η ερεθιστική δερματίτιδα είναι πολύ συχνή.
Οι πάνες νεότερης γενιάς απομακρύνουν καλύτερα τα ερεθιστικά υγρά και προτιμώνται από τις υφασμάτινες πάνες.
Τα μαντηλάκια μίας χρήσης δεν πρέπει να περιέχουν αλκοόλ, αρώματα, συντηρητικά και να χρησιμοποιούνται σε ερεθισμένο δέρμα.
Επιπλέον αποφεύγουμε τη χρήση στεγνωτήρα μαλλιών (έγκαυμα)/ και το μελάνι και τέλος εφαρμόζουμε αλοιφές με βάση το ZnO2 και τη βαζελίνη για την πρόληψη και τη θεραπεία της δερματίτιδας στην περιοχή της πάνας.
«Χρυσός κανόνας» για τον καθαρισμό της περιοχής της πάνας είναι:
- Η χρήση νερού/σαπουνιού
- Η συχνή αλλαγή πάνας
- Η αύξηση του χρόνου παραμονής χωρίς πάνα
“Τα νεογνά έχουν αυξημένη ευαισθησία στην ακτινοβολία (UV) λόγω της λεπτότερης επιδερμίδας τους και της μειωμένης παραγωγής μελανίνης.
Προτείνεται η αποφυγή έκθεσης στον ήλιο, η προστασία με μέτρα όπως σκιά/ομπρέλες/προστατευτική ενδυμασία και η χορήγηση βιταμίνης D για τα θηλάζοντα νεογνά. Η χρήση αντηλιακών δεν προτείνεται για βρέφη <6 μηνών“, σημειώνει η κ. Νάση.
Το ευαίσθητο νεογνικό δέρμα απαιτεί ιδιαίτερη φροντίδα με γνώμονα την προστασία και την ευφορία του νεογνού.