Όλοι έχουμε εικόνες είτε από την τηλεόραση, είτε από διάφορα ευθυμογραφήματα, από έναν άνδρα, που τρέχει πανικόβλητος μέσα στη μαύρη νύχτα, για να βρει ένα απίθανο φαγητό, που του ζήτησε η έγκυος σύντροφός του.
Κατά τη διάρκεια αυτής παρατηρούνται ποικίλες αλλαγές, στο σώμα, στο δέρμα, στη συναισθηματική κατάσταση, στις διατροφικές συνήθειες και επιλογές της μέλλουσας μαμάς. Πολλές φορές θα έχετε ακούσεις γυναίκες που κυοφορούν να ζητούν απελπισμένα να καταναλώσουν ένα συγκεκριμένο τρόφιμο. Πρόκειται για τις γνωστές « λιγούρες των εγκύων».
Οι λιγούρες αυτές αιτιολογούνται ή αποτελούν ένα μύθο;
Ο λόγος για τον οποίο αυτές οι λιγούρες προκαλούν μερικές φορές εντύπωση για τους περίεργους συνδυασμούς γεύσεων είναι ότι οι αλλαγές στα επίπεδα των ορμονών επηρεάζουν τη σύνθεση του σάλιου, και αυτό αλλοιώνει τη γεύση των τροφίμων.
Οι ορμόνες που εγκρίνονται όταν ξεκινάει η κύηση, ειδικά τα αυξημένα επίπεδα της γοναδοτροπίνης στο α’ τρίμηνο, προκαλούν έντονες γαστρεντερικές ενοχλήσεις όπως, λιγούρες, αναγωγές, ιλίγγους, εμετούς αλλά και ευαισθησία στην όσφρηση και μειωμένη γεύση. Όλα αυτά υποχωρούν μετά την 12η – 16η εβδομάδα κυήσεως.
Επιπρόσθετα τα υψηλά επίπεδα προγεστερόνης, που παρατηρούνται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ευθύνονται με τη σειρά τους για τις γαστρονομικές υπερβολές και ιδιορρυθμίες.
Επίσης φαίνεται, πως η έγκυος επηρεάζεται και από ιστορίες, που ακούει από τον περίγυρό της. Έτσι, αν έχει εκτεθεί σε διηγήσεις για φίλες, γνωστές ή για γυναίκες του ευρύτερου κοινωνικού της κύκλου, οι οποίες είχαν «περίεργες» λιγούρες στην εγκυμοσύνη, ίσως να επηρεαστεί και η ίδια, ειδικά τώρα που η ψυχολογία της είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη, και να εμφανίσει ανάλογες «ορέξεις».
Μια μέλλουσα μητέρα όμως, θα πρέπει να γνωρίζει ότι οι διατροφικές επιλογές και συνήθεις αυτής, τόσο πριν την έναρξη της κύησης, όσο και κατά τη διάρκεια της αλλά και μετά το πέρας αυτής, επηρεάζουν άμεσα την ανάπτυξη του εμβρύου, την υγεία του νεογέννητου τους πρώτους μήνες ζωής και σε μεγάλο βαθμό την υγεία στα μετέπειτα στάδια ζωής του. Συνεπώς, για την εξασφάλιση ενός υγιούς περιβάλλοντος ανάπτυξης του εμβρύου είναι απαραίτητη από την πλευρά της εγκύου η υιοθέτηση μιας πλήρους ισορροπημένης διατροφής.
Σύμφωνα με τον Αμερικανικό Σύλλογο Διαιτολόγων, οι κύριες παράμετροι ενός υγιεινού τρόπου ζωής κατά της διάρκεια της κύησης περιλαμβάνουν τα εξής:
•Επιθυμητή αύξηση σωματικού βάρους
•Κατάλληλη σωματική άσκηση
•Κατανάλωση ποικιλίας τροφίμων σύμφωνα με τις συστάσεις
•Κατάλληλη και έγκαιρη συμπληρωματική λήψη ανόργανων στοιχείων και βιταμινών
•Αποφυγή καπνίσματος, αλκοόλ και άλλων επιβλαβών ουσιών.
Οι συστάσεις για την αύξηση βάρους κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης θα πρέπει να είναι εξατομικευμένες, σύμφωνα με τον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΒΜΙ) της μητέρας πριν την εγκυμοσύνη (ΒΜΙ = βάρος/ύψος2), σύμφωνα με τον πίνακα του Institute Of Medicine (IOM, βλ. παρακάτω).
Μερικές συμβουλές:
Έτσι, πράσινα, κίτρινα λαχανικά, φρούτα και δημητριακά ολικής άλεσης πρέπει να καταναλώνονται καθημερινά, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες της εγκύου σε θρεπτικά συστατικά και διαιτητικές ίνες. Το κρέας, τα πουλερικά, οι ξηροί καρποί, τα όσπρια και τα ψάρια είναι σημαντικές πηγές πρωτεϊνών, ψευδαργύρου, σιδήρου κα μαγνησίου.
Ασβέστιο: Συστήνεται η καθημερινή κατανάλωση τριών μερίδων γαλακτοκομικών (1 ποτήρι γάλα ή 1 κεσεδάκι γιαούρτι ή 30γρ τυρί). Στην περίπτωση που καθημερινά η έγκυος καταναλώνει τα παραπάνω, δεν απαιτείται η επιπλέον λήψη συμπληρώματος, δεδομένου ότι η απορρόφηση ασβεστίου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αυξάνεται για να φτάσει να διπλασιαστεί το τελευταίο τρίμηνο, ενώ ταυτόχρονα μειώνεται η απέκκριση ασβεστίου.
Υγρά: Οι έγκυες χρειάζονται 8-10 φλιτζάνια υγρά ημερησίως για καλή ενυδάτωση.
Φιλλικό οξύ: Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη σε φυλλικό οξύ είναι 600mg. Πλούσιες πηγές αποτελούν τα όσπρια, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα εσπεριδοειδή και το συκώτι. Ταυτόχρονα προτείνεται η επαρκής πρόσληψη φιλλικού οξέος έναν μήνα πριν τη σύλληψη, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα επίπεδα στο αίμα θα είναι επαρκή κατά το χρόνο ολοκλήρωσης του νευρικού σωλήνα του εμβρύου.
Σίδηρος: Οι έγκυες πρέπει να ενθαρρύνονται στην κατανάλωση τροφών πλούσιων σε σίδηρο, όπως το κόκκινο κρέας, τα πουλερικά, το ψάρι, τα αποξηραμένα φρούτα και τα εμπλουτισμένα δημητριακά. Ταυτόχρονα προτείνεται η επιπλέον λήψη 30mg σιδήρου ημερησίως με τη μορφή συμπληρώματος, καθώς οι έγκυες δυσκολεύονται να διατηρήσουν επαρκείς αποθήκες σιδήρου (Centers for Disease Control and Prevention, CDC).
Γλυκαντικές ουσίες: Η χρήση σακχαρίνης προτείνεται να μειωθεί καθώς διαπερνά τον πλακούντα. Η λήψη ασπαρτάμης και ακετοσουλφαμικού καλίου, κρίνεται ασφαλής (FDA).
Αλκοόλ: Απαγορεύεται η κατανάλωση αλκοόλ κατά τη διάρκεια της κύησης, καθώς δεν έχουν ακόμη καθορισθεί ασφαλή επίπεδα κατανάλωσης.
Καφεΐνη: Η καφεΐνη μπορεί να διαπεράσει τον πλακούντα και να επηρεάσει την καρδιακό παλμό και την αναπνοή του εμβρύου. Συστήνεται η ημερήσια λήψη σε καφεΐνη να μην υπερβαίνει τα 300mg. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι 240ml γαλλικού καφέ προσφέρουν 136mg καφεΐνης, 240ml στιγμιαίου καφέ περιέχουν 96mg καφεΐνης, 30ml εσπρέσσο περιέχουν 40mg, 240ml τσάι περιέχουν 48mg και 240 ml αναψυκτικού τύπου cola, περιέχουν 24mg.
Κάπνισμα: Συστήνεται διακοπή του καπνίσματος, καθώς προκαλεί μείωση της παροχής οξυγόνου στο έμβρυο, μειώνει το βάρος γέννησης κατά 200gr και αυξάνει το κίνδυνο πρόωρου τοκετού.