Αλκοόλ, στρες, κορεσμένα λίπη, αλάτι… συνεχώς ακούμε ότι τα χρειαζόμαστε σε μικρότερες «δόσεις». Έχετε, όμως, αναρωτηθεί τι μπορεί να χρειαζόμαστε σε μεγαλύτερες;
Βρετανοί ειδικοί άφησαν για λίγο στην άκρη τις… αμαρτίες της ζωής μας και ασχολήθηκαν με τους «καλούς» πειρασμούς, τις «δόσεις» τους που μας χρειάζονται και τις συνέπειες από την έλλειψή τους.
ΣΕΞ
Πόσο είναι αρκετό; Σύμφωνα με τις υπάρχουσες μελέτες, οι κάτοικοι της Δύσης κάνουν σεξ από τρεις έως δέκα φορές τον μήνα κατά μέσον όρο. Το αν, όμως, αυτό είναι αρκετό, ποικίλει σημαντικά από άτομο σε άτομο. «Οι περισσότεροι άνθρωποι ηλικίας κάτω των 40 ετών κάνουν σεξ μόνον μία φορά την εβδομάδα», λέει η ψυχοσεξολόγος Τζούλια Κόουλ. «Αυτός, όμως, είναι απλώς ο μέσος όρος. Η ερωτική επιθυμία παρουσιάζει διακυμάνσεις και έτσι συχνά τα ζευγάρια δεν κάνουν καθόλου σεξ έναν μήνα, αλλά αρκετές φορές τον επόμενο».
Κι αν γίνεται σε μικρότερες «δόσεις»; Η απουσία του σεξ από τη ζωή δεν σημαίνει απλώς πως το ζευγάρι χάνει στιγμές απόλαυσης, αλλά ότι δεν αποκομίζει και ορισμένα σημαντικά οφέλη για την υγεία του.
Όπως εξηγεί η δρ Σάρα Μπριούερ, πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει πως η σεξουαλική υγεία και η γενική ευεξία σχετίζονται στενά. Μία από αυτές, στην οποία συμμετείχαν 1.000 άνδρες, έδειξε πως ο κίνδυνος θανάτου σε κάθε ηλικία είναι 50% μικρότερος για όσους κάνουν σεξ δύο φορές την εβδομάδα ή συχνότερα σε σύγκριση με τον κίνδυνο για όσους κάνουν σεξ σπανιότερα από μία φορά τον μήνα.
Στις γυναίκες, το συχνό σεξ αυξάνει τα επίπεδα των οιστρογόνων στο αίμα, με αποτέλεσμα βελτιωμένη προστασία από τη στεφανιαία νόσο και την οστεοπόρωση, εξομάλυνση του ακανόνιστου έμμηνου κύκλου και άμβλυνση των συμπτωμάτων του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου. Μια αμερικανική μελέτη, εξ άλλου, έδειξε πως οι γυναίκες κάθε ηλικίας που κάνουν σεξ κάθε εβδομάδα τείνουν να είναι πιο γόνιμες από αυτές που κάνουν σπανιότερα σεξ.
Το σεξ αποτελεί επίσης θαυμάσια άσκηση για την τόνωση των μυών της πυέλου, της μέσης, της κοιλιάς και των γλουτών, ενώ γενικά βελτιώνει την φυσική κατάσταση _ χώρια που μπορεί να κάψει έως 500 θερμίδες την ώρα, όταν είναι παθιασμένο κι ανεξέλεγκτο!
Πώς μπορεί να αυξηθεί; Αν το φλέγον ερώτημα δεν είναι… που θα βρείτε σύντροφο, αναζητήστε τους λόγους για τους οποίους έχετε χάσει την ερωτική επιθυμία σας. Το πιθανότερο είναι πως ευθύνεται το στρες ή η κόπωση, κατά την κυρία Κόουλ, οπότε πρέπει να βρείτε τρόπους για να επιλύσετε τις αιτίες του στρες σας και να χαλαρώσετε.
Η έλλειψη ερωτικής διάθεσης μπορεί επίσης να υποδηλώνει προβλήματα στην σχέση σας, όπως η ανασφάλεια, η μάχη για το ποιος θα έχει το «πάνω χέρι» και η απώλεια του ελέγχου. Σε τέτοια περίπτωση, πρέπει να βρεθεί η ρίζα του προβλήματος και να αντιμετωπισθεί.
Το πάθος μπορούν να καταστρέψουν επίσης προβλήματα υγείας, οι ορμονικές αλλαγές που οφείλονται στην ηλικία και η λήψη ορισμένων φαρμάκων. Αν νομίζετε ότι στην περίπτωσή σας η αιτία μπορεί να είναι ιατρική, πρέπει να συζητήσετε το θέμα με τον γιατρό σας.
ΣΤΡΕΣ
Πόσο είναι αρκετό; Εκτός από το κακό στρες, υπάρχει και το καλό. «Λίγη συναισθηματική πίεση μάς βοηθεί να λειτουργούμε πιο αποτελεσματικά και μας παρακινεί να επιτύχουμε τους στόχους μας, γεγονός που μπορεί να ασκήσει πολύ θετική επίδραση στην υγεία», λέει ο δρ Νάϋτζον Έκκλς, από την Κλινική Στρες της Χάρλεϋ Στρητ, στο Λονδίνο. «Ωστόσο, το πόσο καλό στρες χρειάζεται κανείς, διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο».
Κι αν υπάρχει σε μικρότερες «δόσεις»; Η απουσία του στρες από τη ζωή μπορεί να έχει ψυχικές και σωματικές συνέπειες, κατά τον δρα Έκκλς. «Από τη μια, μένουν ανενεργά τα συστήματα ψυχικής ισορροπίας, με τελικό επακόλουθο να μην μπορεί πλέον ο πάσχων να αντιδρά στο στρες με θετικό και εποικοδομητικό τρόπο», εξηγεί.
«Και από την άλλη, αδρανοποιούνται τα σωματικά συστήματα που φυσιολογικά αντιδρούν στις νέες προκλήσεις. Πρακτικά, αυτά σημαίνουν πως αντιμετωπίζονται παθητικά τα στρεσογόνα γεγονότα, γεγονός που μπορεί τελικά να οδηγήσει ακόμα και στην κατάθλιψη».
Πώς μπορεί να αυξηθεί; Για να αυξήσετε το καλό στρες στην ζωή σας, αναζητήστε περισσότερες προκλήσεις στον χώρο εργασίας και στην καθημερινότητά σας.
Προσέξτε μόνο να μην το παρακάνετε, διότι το υπερβολικό στρες μπορεί να αποδειχθεί καταστροφικό για την ψυχοσωματική υγεία. Θα καταλάβετε ότι το στρες σας έχει αρχίσει να σταματά να είναι εποικοδομητικό, εάν παρουσιάσετε συμπτώματα, όπως οξυθυμία, μειωμένη συγκέντρωση, δυσκολίες στην λήψη αποφάσεων, αφηρημάδα, διαταραχές του ύπνου, μειωμένη ενεργητικότητα και αυξημένες λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος.
Το στρες θα έχει γίνει πολύ ζημιογόνο για εσάς, εάν παρουσιάζετε «φτερουγίσματα» της καρδιάς, εφίδρωση και ζάλη. Να θυμάστε ότι εάν το κακό στρες επιμείνει, διατρέχετε αυξημένο κίνδυνο αναπτύξεως προβλημάτων υγείας, όπως το πεπτικό έλκος και η υπέρταση, καθώς και ότι το επίμονο στρες μπορεί να επιδεινώσει προϋπάρχοντα προβλήματα υγείας.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ
Πόσος είναι αρκετός; Οι ειδικοί εκτιμούν πως κάθε άνθρωπος πρέπει να έχει τουλάχιστον μισή ώρα την ημέρα ελεύθερη, ώστε να την αφιερώνει στον εαυτό του. Δυστυχώς, ο σύγχρονος, πολυάσχολος τρόπος ζωής εμποδίζει τους περισσότερους να ασχοληθούν με τον εαυτό τους. Πολλοί θυσιάζουν ακόμα και τις καλοκαιρινές τους διακοπές στον βωμό της εργασίας, παρ’ όλο που οι διακοπές θεωρούνται απαραίτητες για καλή υγεία.
Κι αν υπάρχει σε μικρότερες «δόσεις»; Εάν δεν έχετε ποτέ χρόνο για τον εαυτό σας, υπάρχει κίνδυνος να υπονομεύσετε την ψυχοσωματική σας υγεία. «Αμελήστε τον ελεύθερο χρόνο και θα εξαντληθείτε», λέει ο ψυχολόγος Μπεν Ρένσω. «Η εξάντληση, με τη σειρά της, μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στην πνευματική διαύγεια, στην αποφασιστικότητα και στην επαγγελματική απόδοση, ενώ μπορεί να υπονομεύσει και την προσωπική ζωή αφού ο πάσχων γίνεται συναισθηματικά πιο ευαίσθητος και ευέξαπτος».
Όσον αφορά την σωματική υγεία, «είναι πλέον καλά τεκμηριωμένο πως όταν υποφέρει η ψυχή, υποφέρει και το σώμα», προσθέτει, «διότι η ψυχική, η σωματική και η νοητική υγεία είναι αλληλένδετες και αλληλοεξαρτώμενες».
Πώς μπορεί να αυξηθεί; Για να βρείτε τον ελεύθερο χρόνο που χρειάζεστε, πρέπει να αναθεωρήσετε τις προτεραιότητές σας και να οργανώσετε καλύτερα το πρόγραμμά σας. Εάν σας είναι αδύνατον να βρείτε λίγη ελεύθερη ώρα, φροντίστε τουλάχιστον να «κλείνεστε» στον εαυτό σας όταν βρίσκεστε στο λεωφορείο ή στο τραίνο, και να σκέπτεστε πράγματα που σας ευχαριστούν.
«Ο ελεύθερος χρόνος μάς επιτρέπει να χαλαρώνουμε και να ανασυγκροτούμε τις δυνάμεις μας», τονίζει ο κ. Ρένσω. «Γι’ αυτό και έχει τόσο μεγάλη σημασία».
ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΤΡΟΦΗ
Πόση είναι αρκετή; Αναλόγως με το φύλο, τον τρόπο ζωής και το επίπεδο της δραστηριότητας, ένας υγιής άνθρωπος με φυσιολογικό σωματικό βάρος χρειάζεται καθημερινώς 1.700 έως 2.000 θερμίδες, οι οποίες όμως πρέπει να είναι καλής ποιότητας και όχι να προέρχονται μόνο από… πίτσες και σουβλάκια.
«Γενικά, μια υγιεινή διατροφή πρέπει να περιλαμβάνει ποιοτικές πρωτεΐνες από φυτικές και ζωικές τροφές (λ.χ., όσπρια, ψάρια, πουλερικά, γαλακτοκομικά προϊόντα), σύνθετους υδατάνθρακες (λ.χ., ψωμί ολικής αλέσεως, καφέ ρύζι, δημητριακά ολικής αλέσεως) και ποιοτικά λίπη (λ.χ., ελαιόλαδο, “παχιά” ψάρια)», λέει η κυρία Έλεν Χιπ, από την Βρετανική Διαιτητική Εταιρεία.
«Απαραίτητα είναι ακόμα όλα τα φρούτα και τα λαχανικά, καθώς και η κατανάλωση επαρκούς ποσότητας υγρών. Στα δύο λίτρα που συνιστώνται καθημερινώς μπορεί κανείς να συνυπολογίσει τα αφεψήματα βοτάνων, τον καφέ, το τσάι και τα αναψυκτικά».
Κι αν υπάρχει σε μικρότερες «δόσεις»; Εάν συστηματικά δεν καταναλώνετε επαρκείς θερμίδες ή αποκλείετε ομάδες τροφίμων από το διαιτολόγιό σας (π.χ. δεν τρώτε ποτέ σαλάτες ή φρούτα), κινδυνεύετε να αναπτύξετε ανεπάρκειες θρεπτικών συστατικών, που με τη σειρά τους μπορούν να δημιουργήσουν πολλά προβλήματα υγείας.
Η αναίτια απώλεια βάρους μπορεί να υπονομεύσει την υγεία, ενώ η ανεπαρκής πρόσληψη θερμίδων μπορεί μεταξύ άλλων να διαταράξει την νοητική λειτουργία και να προκαλέσει έντονη κόπωση. «Τα συμπτώματα της ανεπάρκειας θρεπτικών συστατικών κυμαίνονται από γενική κόπωση έως ξηρό δέρμα και μαλλιά», λέει η κυρία Χιπ.
«Όταν οι ανεπάρκειες επιμένουν καιρό, μπορεί να οδηγήσουν σε πιο σοβαρά προβλήματα, όπως η οστεοπόρωση». Η δε έλλειψη νερού, επίσης μπορεί να προκαλέσει προβλήματα που κυμαίνονται από δυσκοιλιότητα και ξηροδερμία έως αφυδάτωση.
Πώς μπορεί να αυξηθεί; Για να διαφυλάξετε την υγεία σας φροντίστε να τρώτε καθημερινά επαρκείς ποσότητες τροφής, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην ποιότητά της. Να θυμάστε πως χρειάζεστε τρία κύρια γεύματα την ημέρα, καθώς και ότι αντί για κριτσίνια και γλυκά προτιμότερο είναι να τρώτε ως σνακ φρέσκα ή ξηρά φρούτα, ωμά λαχανικά, κάποιο γαλακτοκομικό προϊόν λίγων λιπαρών ή λίγους ξηρούς καρπούς.
ΑΣΚΗΣΗ
Πόση είναι αρκετή; Για βέλτιστη υγεία, χρειαζόμαστε 30 έως 60 λεπτά φυσικής δραστηριότητας, πέντε φορές την εβδομάδα. «Προσπαθήστε να είναι κάθε προπόνησή σας ένα μίγμα από ασκήσεις για βελτίωση της καρδιαγγειακής λειτουργίας, της δύναμης και της ευλυγισίας», συνιστά ο κ. Μπόμπ Σμιθ, λέκτορας Αθλητιατρικής στο Πανεπιστήμιο Λόφμπρω.
Κι αν γίνεται σε μικρότερες «δόσεις»; Εάν δεν γυμνάζεστε συστηματικά, «έχετε αυξημένες πιθανότητες να παχύνετε και να αναπτύξετε πλήθος προβλημάτων υγείας, όπως η στεφανιαία νόσος, η υπέρταση, ορισμένες μορφές καρκίνου κ.ά.», λέει ο κ. Σμιθ.
Πολυάριθμες μελέτες έχουν συσχετίσει την συστηματική άσκηση με μείωση του κινδύνου πρόωρου θανάτου, με μείωση της θνησιμότητας από κάθε αιτία, ακόμα και με βελτιωμένη νοητική λειτουργία και ψυχική διάθεση.
Πώς μπορεί να αυξηθεί; «Να γυμνάζεστε μία ή πολλές φορές μέσα στη μέρα, αναλόγως με το πρόγραμμά σας», συνιστά ο κ. Σμιθ. «Το μυστικό είναι να επιλέξετε δραστηριότητες που σας αρέσουν και να επιμείνετε σε αυτές _ ας μην ξεχνάμε ότι αν χρειαζόμαστε μέρες για να πάρουμε μια απόφαση, αρκούν λίγες ώρες για να την διαγράψουμε».
ΥΠΝΟΣ
Πόσος είναι αρκετός; Γενικώς, οκτώ ώρες ύπνος θεωρούνται επαρκείς για καλή υγεία, ενώ οι περισσότερες δεν είναι κατ’ ανάγκην καλύτερες – εξαρτάται από τον άνθρωπο. Ωστόσο, δεν έχει σημασία μόνο πόσο κοιμάται κανείς, αλλά και πως κοιμάται, αφού έξι ώρες ήρεμου, μη διακοπτόμενου ύπνου είναι πολύ πιο ωφέλιμες απ’ ό,τι 10 ώρες διακοπτόμενου ύπνου.
Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Τζιμ Χόρν, από το Εργαστήριο Μελέτης Ύπνου στο Πανεπιστήμιο Λόφμπρω, σε έναν ιδεώδη κόσμο θα κοιμόμασταν όπως πρέπει: δηλαδή δύο φορές το 24ωρο, μία φορά το βράδυ (κύριος ύπνος) και μία φορά το μεσημέρι (σύντομος ύπνος).
Κι αν γίνεται σε μικρότερες «δόσεις»; Η έλλειψη ύπνου προκαλεί στρεσογόνες αντιδράσεις στον οργανισμό, οδηγώντας σε υψηλότερα επίπεδα κορτιζόλης στο αίμα. Αυξάνει επίσης τον κίνδυνο διαβήτη, στεφανιαίας νόσου και εγκεφαλικού επεισοδίου.
Επιπλέον, μπορεί να προκαλέσει αύξηση του βάρους, αυξάνει τον κίνδυνο ατυχήματος και διαταράσσει τη μνήμη και την ικανότητα συγκέντρωσης.
Πώς μπορεί να αυξηθεί; Εάν καθημερινά χάνετε μία ή δύο ώρες ύπνου, μην απελπίζεστε: μόνον το ένα τρίτο από αυτές είναι απαραίτητο να αναπληρωθεί όταν βρεθεί τελικά περισσότερος χρόνος για ύπνο, κατά τον καθηγητή Χορν.
Σε κάθε περίπτωση, προσπαθήστε να υιοθετήσετε μια ρουτίνα πριν τον ύπνο, ώστε να έχει το σώμα σας την ευκαιρία να χαλαρώνει πρώτα – να κάνετε, λ.χ., ένα μπάνιο, να ακούτε ήρεμη μουσική ή να κάνετε ασκήσεις χαλαρώσεως για 15 λεπτά.
Να τρώτε επίσης κάτι ελαφρύ για βραδινό (οι υδατάνθρακες, δηλαδή το ψωμί, τα ζυμαρικά, το ρύζι, ευνοούν τον ύπνο) και να αποφεύγετε την καφεΐνη, την νικοτίνη και το αλκοόλ για τουλάχιστον τέσσερις ώρες πριν από την κατάκλιση. Προσπαθήστε επίσης να μπαίνετε για ύπνο την ίδια πάντα ώρα το βράδυ – και να ξυπνάτε την ίδια το πρωί.