Είναι κάτι που μπορεί να μη σας έχει απασχολήσει ιδιαίτερα αλλά το να τρώτε σωστά και να μασάτε καλά επηρεάζει τη λειτουργία του οργανισμού σας και τελικά την υγεία σας. Η σωστή μάσηση της τροφής είναι απαραίτητη για την ολοκληρωμένη πέψη ενώ αποτρέπει τον κίνδυνο τραυματισμού του εντέρου από τα άπεπτα υπολείμματα τροφής και προλαμβάνει αλλεργικές αντιδράσεις και παθήσεις του πεπτικού. Την ίδια στιγμή προάγει την έκκριση σάλιου και καταπολεμά τις βουλιμικές τάσεις και την πιθανότητα παχυσαρκίας.
Αποστολή του πεπτικού συστήματος είναι η πρόσληψη τροφής, νερού και διαφόρων μετάλλων, ιχνοστοιχείων και βιταμινών. Η επεξεργασία τους γίνεται κατά μήκος του γαστρεντερικού σωλήνα, ξεκινώντας από το στόμα, τόσο με μηχανικές όσο και με χημικές διεργασίες, ώστε να απορροφηθούν από το έντερο στο αίμα.
Η πρόσληψη της τροφής γίνεται από το στόμα, όπου με τη λειτουργία της μάσησης και τη βοήθεια του σάλιου και της γλώσσας η τροφή τεμαχίζεται, πολτοποιείται και μετατρέπεται σε υγρή μαλακή μάζα, «το βλωμό», κατάλληλο για κατάποση. Τα δόντια είναι ιδανικά σχεδιασμένα για τη μάσηση. Τα πρόσθια (τομείς) εξασφαλίζουν μια ισχυρή ενέργεια τεμαχισμού της τροφής και τα οπίσθια (προγόμφιοι και γομφίοι) το άλεσμά της.
Η διεργασία της μάσησης γίνεται με κινήσεις εκούσιες και, εν μέρει ακούσιες. Έτσι δημιουργείται μία ρυθμική κίνηση, που συντονίζεται από νευρικά κέντρα που βρίσκονται στο κατώτερο τμήμα του εγκεφάλου και στον υποθάλαμο.
«Η μάσηση της τροφής έχει μεγάλη σημασία για την πέψη όλων των τροφών και ακόμα μεγαλύτερη για τα φρούτα και τα ωμά λαχανικά, γιατί αυτά γύρω από τα θρεπτικά τους μέρη έχουν μεμβράνες κυτταρίνης, οι οποίες πρέπει να σπάσουν για να γίνει δυνατή η χρησιμοποίησή τους από τον οργανισμό», σημειώνει ο κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος Αβραάμ Κάζης.
«Η μάσηση βοηθάει επίσης στην πέψη της τροφής για τον εξής λόγο: Επειδή τα πεπτικά ένζυμα ενεργούν κυρίως στις επιφάνειες των σωματιδίων της τροφής, η ταχύτητα πέψης εξαρτάται πολύ από τη συνολική επιφάνεια της τροφής που βρίσκεται εκτεθειμένη στα εντερικά εκκρίματα. Έτσι, όσο περισσότερο μασάμε την τροφή μας τόσο αυξάνεται η επιφάνεια της τροφής που βρίσκεται εκτεθειμένη στα εντερικά ένζυμα, άρα τόσο πιο γρήγορα και σωστά γίνονται η πέψη και η απορρόφηση.
Επιπλέον, το άλεσμα της τροφής και η μετατροπή της σε λεπτά σωματίδια εμποδίζουν τον τραυματισμό του γαστρεντερικού σωλήνα και αυξάνουν την ευκολία με την οποία η τροφή εκκενώνεται από το στομάχι στο λεπτό έντερο και από εκεί σε όλα τα επόμενα διαδοχικά τμήματα του εντέρου.»
Όσοι δε μασούν καλά την τροφή τους και τρώνε γρήγορα, δεν έχουν το αίσθημα του κορεσμού, με αποτέλεσμα να καταναλώνουν πολύ μεγάλες ποσότητες φαγητού, προκειμένου να χορτάσουν. Αργά ή γρήγορα τα άτομα αυτά είναι πολύ πιθανό να δουν το σωματικό τους βάρος να αυξάνεται και να γίνουν υπέρβαρα ή παχύσαρκα, εμφανίζοντας πολλές από τις επιπτώσεις της παχυσαρκίας, όπως σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, υπέρταση και η αθηροσκλήρωση.
Ακόμη η μη σωστή μάσηση της τροφής προδιαθέτει σε βουλιμικές τάσεις. Έρευνες επίσης έχουν δείξει ότι όταν η μάσηση της τροφής δεν γίνετια σωστά μπορεί να προκληθούν μακροπρόθεσμα διαταραχές του πεπτικού συστήματος, όπως το πεπτικό έλκος, οι καούρες, η δυσπεψία και άλλα γαστρεντερικά προβλήματα. Οι πεπτικές αλλεργίες μπορεί να οφείλονται σε ερεθισμό του βλεννογόνου του γαστρεντερικού συστήματος από μεγάλα άπεπτα μόρια τροφής (π.χ. πρωτεΐνες) και αυτό είναι αποτέλεσμα της ανεπαρκούς μάσησης της τροφής.
Η διαδικασία της μάσησης δεν εξασφαλίζει μόνο τον τεμαχισμό της τροφής σε μικρότερα κομμάτια, αλλά και την ανάμειξή της με το σάλιο. Το σάλιο έχει πολλές λειτουργίες: α) βοηθάει στην πέψη του αμύλου, καθώς περιέχει την α-αμυλάση ή πτυαλίνη, η οποία συνεχίζει τη δράση της μέχρι το στομάχι, β) περιέχει βλεννίνη που χρησιμεύει για τη λίπανση των τροφών, γ) συγκρατεί μαζί τα τεμαχισμένα κομμάτια της τροφής για καλύτερη κατάποσή τους, δ) προάγει την επαναμεταλλοποίηση των δοντιών και ε) έχει αντιβακτηριακή δράση, καθώς περιέχει αντισώματα, λυσοζύμη και λακτοφερρίνη.
Με λίγα λόγια, η ολοκληρωμένη μάσηση της τροφής είναι μία συνήθεια, που χρειάζεται να υιοθετήσουμε, αν θέλουμε να απολαμβάνουμε το φαγητό μας και ταυτόχρονα να προστατεύουμε την υγεία μας.