Η ημικρανία είναι μία χρόνια νευρολογική κατάσταση, με κύριο σύμπτωμα έναν έντονο πονοκέφαλο συχνά περιορισμένο στη μία μεριά του κεφαλιού. Ο πόνος στην ημικρανία εντοπίζεται στο μισό του κεφαλιού, συχνά στην περιοχή πίσω από το ένα μάτι και τον κρόταφο. Μπορεί επίσης να είναι αισθητός σε άλλα σημεία, όπως στην κορυφή του κεφαλιού ή και στον αυχένα.
Ο πόνος στην ημικρανία είναι ιδιαίτερα δυνατός και συνοδεύεται από μία σειρά άλλων συμπτωμάτων όπως η υπερευαισθησία στο φως, στους έντονους ήχους και στις μυρωδιές. Η ημικρανία δεν είναι απλά μία διαταραχή των εγκεφαλικών αγγείων. Σήμερα, είναι γνωστό ότι ο φλοιός του εγκεφάλου μπορεί να υφίσταται μία παροδική μεταβολή που ονομάζεται «φλοιώδης μετακινούμενη καταστολή», η οποία αποτελεί το υπόβαθρο της ημικρανικής αύρας και πιθανότητα την αιτία έναρξης των κρίσεων ημικρανίας.
Οι ημικρανίες μπορεί να συνδέονται με κληρονομικότητα, αλλά και με άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως ο τρόπος ζωής του ασθενούς και η κοινωνικο-οικονομική του κατάσταση. Οι ημικρανίες μπορεί να προκληθούν από διάφορες καταστάσεις, όπως η λήψη φαρμάκων, οι ορμονικές διαταραχές, κάποιες παθήσεις, ακόμη και από πείνα. Σε ορισμένα άτομα, συγκεκριμένες τροφές μπορούν να προκαλέσουν την εμφάνιση κρίσεων ημικρανίας. Οι τροφές αυτές διαφέρουν από άτομο σε άτομο.
Σύμφωνα με έρευνα που έγινε στη Δανία, στα ελλιποβαρή άτομα αυξάνεται η πιθανότητα εμφάνισης ημικρανίας, σε σχέση με τα υπέρβαρα. Άλλες έρευνες συσχετίζουν, αντίθετα, τον αυξημένο Δείκτη Μάζας Σώματος με τις κρίσεις ημικρανίας.
Επίσης, τα άτομα που καπνίζουν πολύ, έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν ημικρανίες σε σχέση με τους μη καπνιστές. Η άστατη διατροφή έχει συνδεθεί με κρίσεις ημικρανίας στα άτομα που έχουν ευαισθησία. Η παράλειψη γευμάτων μέσα στην ημέρα και η κατανάλωση ενός μεγάλου και όχι πολλών μικρών γευμάτων, επιβαρύνει την κατάσταση αυτών των ασθενών.
Η αφυδάτωση ενοχοποιείται για την εμφάνιση αυτών των κρίσεων. Γι΄ αυτό και συνιστάται, η συχνή κατανάλωση πολλών υγρών κατά τη διάρκεια της μέρας, όπως νερού, φρέσκων χυμών φρούτων και αφεψημάτων. Μελέτες έδειξαν πως οι κρίσεις ημικρανίας μπορούν να οφείλονται, σε ποσοστό περίπου 20% και σε τροφικές αλλεργίες ή ευαισθησίες.
Ο μηχανισμός δεν έχει εξακριβωθεί αλλά η αποφυγή κατανάλωσης των πιθανών «ένοχων» τροφίμων έχει αποδειχθεί ότι οδηγεί σε έλεγχο των συμπτωμάτων. Σε άτομα με ευαισθησία, τα τρόφιμα που περιέχουν αγγειοσυσπαστικές ιδιότητες, όπως η τυραμίνη, η φαινυλαλανίνη, η ισταμίνη, το αλκοόλ και η καφεΐνη μπορούν να προκαλέσουν ημικρανίες. Τα άτομα αυτά δεν μπορούν να μεταβολίσουν αυτές τις ουσίες αρκετά γρήγορα οπότε παραμένουν στο σώμα για περισσότερο χρόνο, προκαλώντας πονοκέφαλο.
Το κόκκινο κρασί, που περιέχει φαινολικά φλαβονοειδή και η σοκολάτα, που περιέχει φαινυλαλανίνη, συχνά ευθύνονται για εμφάνιση ημικρανίας. Τρόφιμα πλούσια σε μονοαμίνες ενοχοποιούνται συχνά για την πρόκληση ημικρανικών κρίσεων. Οι μονοαμίνες απαντώνται σε τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως στο κρασί, στην μπύρα, στα ώριμα τυριά (καμαμπέρ, τσένταρ, ροκφόρ, παρμεζάνα), στο γιαούρτι, αλλά και στις σαρδέλες, στα κονσερβοποιημένα τρόφιμα και στο σπανάκι.
Άλλη «ένοχη» ουσία είναι το γλουταμινικό μονονάτριο που περιέχεται στη σόγια σος και τη βρίσκουμε ως ενισχυτικό γεύσης στα πιάτα των κινέζικων εστιατορίων. Καλό είναι η κατανάλωση τροφίμων με νιτρώδη συντηρητικά, όπως το μπέικον, τα σαλάμια, τα λουκάνικα, το καπνιστά κρέατα και ψάρια όπως και τα προμαγειρεμένα τρόφιμα, να αποφεύγονται από τα άτομα που υποφέρουν από έντονους πονοκεφάλους. Η έλλειψη τέλος μαγνησίου και ριβοφλαβίνης από τη διατροφή έχει συσχετισθεί θετικά με την εμφάνιση πονοκεφάλων και ημικρανιών.
Γι’ αυτό, είναι καλό η διατροφή των ασθενών να ενισχυθεί με τα παραπάνω στοιχεία, ακόμη και με συμπληρώματα διατροφής, στις περιπτώσεις που η πρόσληψη είναι ανεπαρκής. Καλές πηγές μαγνησίου, είναι τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, οι ξηροί καρποί, τα φασόλια, τα δημητριακά ολικής άλεσης και το κρέας. Τη ριβοφλαβίνη τη συναντάμε σε υψηλή περιεκτικότητα στο συκώτι, στο νεφρό αρνιού και στο γάλα σόγιας, και σε μέτριες ποσότητες στα κρέατα, στα γαλακτοκομικά και στα δημητριακά.
Το βέβαιο είναι πως, κάθε άτομο έχει τις δικές του ευαισθησίες και τα τρόφιμα που προκαλούν τις κρίσεις ημικρανίας είναι διαφορετικά. Με τη βοήθεια ωστόσο ενός ειδικού μπορούν να εντοπισθούν και να απομακρυνθούν από το διαιτολόγιό του.
Σε γενικές γραμμές, μια ισορροπημένη διατροφή χωρίς καταχρήσεις (αλκοόλ, καφές, κάπνισμα), η οποία περιλαμβάνει συχνά και μικρά γεύματα από όλες τις ομάδες τροφίμων, θα συμβάλει σημαντικά στον περιορισμό των κρίσεων ημικρανίας.