Την περίοδο των Χριστουγέννων θέλουμε να απολαύσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο τους γευστικούς πειρασμούς των ημερών. Μελομακάρονα, κουραμπιέδες και πάσης φύσεως γλυκά μας κάνουν να ξεφεύγουμε από το διατροφικό μας πρόγραμμα και εύκολα μπορούν να παρασύρουν. Ποια είναι τα πιο υγιεινά και ποια έχουν την μικρότερη θρεπτική αξία; Υπάρχει τρόπος να συγκρατηθούμε;
«Τα γλυκά αποτελούν κυρίως πηγή υδατανθράκων (λόγω ζάχαρης και αλευριού) και λιπαρών», λέει ο κλινικός διαιτολόγος-βιολόγος Χάρης Δημοσθενόπουλος, προϊστάμενος του Διαιτολογικού Τμήματος στο Λαϊκό Νοσοκομείο της Αθήνας. «Ωστόσο μεταξύ τους υπάρχουν πολλές διαφορές».
Παραδείγματος χάριν, κουραμπιέδες και μελομακάρονα έχουν παραπλήσια θερμιδική αξία. Η θρεπτική αξία τους, όμως, διαφέρει σημαντικά. Και αυτό είναι ένα μόνο παράδειγμα το οποίο ορισμένα από τα γλυκά που καταναλώνουμε στις γιορτές θεωρούνται σχετικά καλές επιλογές και άλλα ιδιαίτερα επιβαρυντικά.
Οι θερμίδες και τα λιπαρά
Το πρώτο που πρέπει να λαμβάνουμε υπ’ όψιν κατά τις επιλογές μας, είναι οι θερμίδες και τα λιπαρά που έχουν τα γλυκά. Όπως εξηγεί ο κ.Δημοσθενόπουλος, ένας κουραμπιές (βάρος 40 γραμμάρια) περιέχει κατά μέσον όρο 240 θερμίδες και 9,2 γραμμάρια λιπαρών. Αντίστοιχα, ένα μελομακάρονο (βάρος 35 γρ.) παρέχει 190 θερμίδες και 8 γρ. λιπαρά. Και μία δίπλα (βάρος 45 γρ,) παρέχει 170 θερμίδες και 4,5 γρ. λιπαρά.
Ωστόσο, τα μελομακάρονα (χωρίς επικάλυψη σοκολάτας) είναι μία καλή επιλογή διότι:
- Τα λίπη τους προέρχονται από το ελαιόλαδο και τα καρύδια και είναι ωφέλιμα για την υγεία
- Τα καρύδια παρέχουν και φυτικές ίνες
Αντιθέτως, οι κουραμπιέδες έχουν ως κύρια λιπαρή ουσία το φρέσκο βούτυρο. Οι, δε, δίπλες είναι τηγανητές, επομένως «κολυμπούν» στο λάδι.
Άλλα συστατικά
Τα μελομακάρονα αποτελούνται επίσης από συστατικά (ελαιόλαδο, μέλι, καρύδια, κανέλα, πορτοκάλι) με μεγάλη περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικές ουσίες. Επιπλέον, τα καρύδια είναι πλούσια σε φυτοστερόλες, χαλκό, μαγγάνιο, φωσφόρο και βιταμίνη Ε. Τέλος, τα μελομακάρονα παρέχουν και αρκετό κάλιο και βιταμίνες του συμπλέγματος Β.
Το μοναδικό μειονέκτημά τους είναι στην πραγματικότητα η μεγάλη ποσότητα ζάχαρης στο σιρόπι. Γι’ αυτό πρέπει να περιοριζόμαστε σε ένα ή το πολύ δύο την ημέρα, τονίζει ο κ. Δημοσθενόπουλος.
Αντιθέτως, οι κουραμπιέδες περιέχουν πολύ φρέσκο βούτυρο και ζάχαρη. Το μοναδικό υγιεινό συστατικό τους είναι τα αμύγδαλα, τα οποία παρέχουν κάποια θρεπτικά συστατικά, αν και σε μικρή ποσότητα.
Άλλα γλυκά και βασιλόπιτες
Όσον αφορά τα υπόλοιπα χριστουγεννιάτικα γλυκά, ο κ. Δημοσθενόπουλος αναφέρει ότι κατά μέσον όρο περιέχουν:
- 1 φέτα βασιλόπιτα τσουρέκι (80 γρ.): 255 θερμίδες και 7,5 γρ, λιπαρά
- 1 κομμάτι βασιλόπιτα κέικ (100 γρ..): 350 θερμίδες και 20 γρ. λιπαρά.
- 1 κομμάτι κορμός κάστανου (100 γρ.): 370 θερμίδες και 19 γρ. λιπαρά.
- 1 κομμάτι πανετόνε (115 γρ.): 405 θερμίδες και 18 γρ. λιπαρά.
Επιπλέον, «τα γλυκά που βασίζονται στη σοκολάτα είναι ιδιαίτερα πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά, λόγω κρέμας και βουτύρου», λέει. «Γι’ αυτό τον λόγο καλό είναι να τρώει κανείς μικρό κομμάτι. Αν, όμως, επιλέξει σκέτη μαύρη σοκολάτα, ιδίως χωρίς ζάχαρη (με στέβια ή άλλο γλυκαντικό), μπορεί να την απολαύσει στην ίδια ποσότητα αλλά με λιγότερες «τύψεις». Θερμιδικά το όφελος δεν είναι μεγάλο, αλλά γλιτώνει από την επιβάρυνση που προκαλεί στον οργανισμό η ζάχαρη».
Όσον αφορά την βασιλόπιτα «κατά κανόνα είναι πολύ πλούσια σε θερμίδες, ζάχαρη και λιπαρά και δεν αποτελεί καλή επιλογή, ιδίως για τα άτομα με προβλήματα υγείας όπως ο σακχαρώδης διαβήτης», προσθέτει.
Τι να κάνετε
Καταρχήν, όταν απαγορεύουμε στον εαυτό μας την απόλαυση γλυκών το μυαλό μας δεν μπορεί να «ξεκολλήσει» αυτής της έλλειψης και προσκολλάται σε αυτή, με αποτέλεσμα, να ενδίδουμε και να προσλαμβάνουμε μεγαλύτερη ποσότητα, ώστε να εξαφανιστεί η μεγάλη μας επιθυμία για γλυκό. Αν, επομένως, δίνουμε στον εαυτό μας την ευκαιρία για γλυκό «άνευ όρων» -όχι όμως «άνευ ορίων»- , η επιθυμία αυτή καταλαγιάζει σε σημαντικό βαθμό.
Τι πρέπει επομένως να κάνετε για να απολαύσετε τα γλυκά χωρίς να επιβαρύνετε το σωματικό βάρος σας; «Αφ’ ενός να περιορίζεστε σε ένα κομμάτι ή το πολύ δύο (αρκεί να είναι μικρά). Αφ’ ετέρου, εάν θέλετε να φάτε γλυκά στο γιορτινό τραπέζι, περιορίστε τους άλλους υδατάνθρακες», συνιστά ο ειδικός.
Με άλλα λόγια, πρέπει να αποφύγουμε το ψωμί και να περιορίσουμε στο ελάχιστο τις πατάτες, το ρύζι ή/και η γέμιση με ρύζι της γαλοπούλας ή του κοτόπουλου. Τέλος, πρέπει να αποφύγουμε τα πιο πλούσια σε λίπη φαγητά (π.χ. φαγητά με κρέμα γάλακτος, κρέπες τυριών, σαλάτες με ντρέσινγκ).