Ο εγκέφαλος είναι ένα από τα πιο συναρπαστικά όργανα του ανθρώπινου σώματος. Ελέγχει το κεντρικό νευρικό σύστημα και χάρη σε αυτόν μπορούμε να περπατάμε, να μιλάμε να αναπνέουμε και να σκεφτόμαστε.
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ένα πάρα πολύ σύνθετο και περίπλοκο όργανο, αποτελούμενο από περίπου 100 δισεκατομμύρια νευρώνες και με το οποίο «ασχολούνται» πολλές πτυχές της επιστήμης: η ιατρική και η νευρολογία αντιμετωπίζουν τις σωματικές διαταραχές, η ψυχολογία ασχολείται με τη συμπεριφορά του ατόμου και τις ψυχικές διεργασίες, ενώ η ψυχιατρική αντιμετωπίζει ψυχικές ασθένειες και διαταραχές.
Φυσικά, πολλοί από αυτούς τους τομείς αλληλοεπικαλύπτονται, ενώ κάποιοι άλλοι σχετίζονται επίσης με τη μελέτη και λειτουργία του εγκεφάλου.
Μετά από πολλές χιλιάδες χρόνια μελετών κι ερευνών, οι ειδικοί εξακολουθούν να μη γνωρίζουν τα πάντα για τον εγκέφαλο, με πολλές πτυχές αυτού να αποτελούν γι’ αυτούς ένα «μυστήριο».
Δείτε παρακάτω μερικούς από τους μύθους που σχετίζονται με τον ανθρώπινο εγκέφαλο, όπως παρουσιάστηκαν από την ιστοσελίδα howstuffworks.com:
1. Ο εγκέφαλος έχει χρώμα γκρι
Πολλοί από εσάς μπορεί να έχετε δει (π.χ. στην τηλεόραση) εγκεφάλους, διατηρημένους μέσα σε γυάλινα βάζα, που φαίνεται να έχουν ένα σχεδόν ομοιόμορφο γκρι χρώμα.
Στην πραγματικότητα όμως, ο εγκέφαλος αποτελείται από τρία χρώματα: κόκκινο, λευκό και μαύρο, αναφέρει το δημοσίευμα.
2. Η μουσική του Μότσαρτ μάς κάνει πιο έξυπνους
Πολλοί πιστεύουν ότι ακούγοντας κανείς κλασική μουσική, μπορεί να αυξήσει την ικανότητα του εγκεφάλου του.
Μάλιστα, το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε ως «Mozart effect».
Πώς ξεκίνησε όμως όλο αυτό;
Τη δεκαετία του 1950, ο ωτορινολαρυγγολόγος Albert Tomatis ισχυριζόταν ότι η μουσική του Μότσαρτ βοηθά τους ανθρώπους με διαταραχές στην ομιλία και την ακοή.
Μερικές δεκαετίες αργότερα, 36 φοιτητές από το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια συμμετείχαν σε μια έρευνα, σύμφωνα με την οποία έπρεπε να ακούσουν 10 λεπτά από μια σονάτα του Μότσαρτ προτού πάρουν μέρος σε ένα τεστ IQ.
Σύμφωνα με τον Dr. Gordon Shaw, επικεφαλής ψυχολόγο της έρευνας, οι φοιτητές αύξησαν κατά 8 μονάδες το επίπεδο ευφυΐας τους.
3. Υποσυνείδητα μηνύματα
Η ιδέα πίσω από τα μηνύματα του υποσυνείδητου «τρέφει» τις υποψίες για το τι μπορεί να κάνει μια κακή κυβέρνηση, οι μεγάλες επιχειρήσεις και τα μέσα ενημέρωσης.
Ο πρώτος άνθρωπος που επινόησε αυτόν τον όρο ήταν ο James Vicary, ερευνητής αγοράς. Το 1957 ο ίδιος ανέφερε ότι είχε εισάγει τέτοιου είδους μηνύματα σε μια ταινία σε κινηματογράφο στο Νιου Τζέρσεϊ.
Τα μηνύματα αυτά, που εμφανίζονταν με ταχύτητα 1/3000 το δευτερόλεπτο «έλεγαν» στους σινεφίλ να πιουν Coca-Cola και να φάνε ποπ κορν.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι πωλήσεις του αναψυκτικού αυξήθηκαν πάνω από 18% στο συγκεκριμένο κινηματογράφο, ενώ του ποπ κορν 57%.
Ο Vicary όμως είχε πει ψέματα για τα αποτελέσματα της μελέτης του.
4. Ο εγκέφαλος του ανθρώπου είναι ο μεγαλύτερος που υπάρχει
Ο μέσος ανθρώπινος εγκέφαλος ζυγίζει περίπου 1,361 κιλά, όσο και των δελφινιών.
Οι φάλαινες φυσητήρες έχουν εγκεφάλους που ζυγίζουν περίπου 7,8 κιλά.
Στην αντίπερα όχθη, οι ουρακοτάγκοι και τα beagle έχουν τους μικρότερους εγκεφάλους με 370 και 72 γραμμάρια αντίστοιχα.
5. Η εγκεφαλική βλάβη είναι πάντα μόνιμη
Οι εγκεφαλικές βλάβες είναι πολύ τρομακτικές. Μπορούν να προκληθούν από μια μικρή μόλυνση, μέχρι ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα και συνήθως σχετίζονται με το θάνατο εγκεφαλικών κυττάρων.
Για τους περισσότερους η εγκεφαλική βλάβη συνδέεται πάντα με την εικόνα ενός ανθρώπου «φυτό» ή κάποιου με μόνιμη σωματική ή ψυχική αναπηρία.
Δε συμβαίνει όμως πάντα έτσι.
Υπάρχουν πολλές μορφές εγκεφαλικής βλάβης και το πώς θα επηρεάσει κάθε φορά τον καθένα εξαρτάται από το σημείο που θα εμφανιστεί και το πόσο σοβαρή είναι.
Για παράδειγμα, το άτομο μπορεί να αναρρώσει τελείως από μια μικρή διάσειση, η οποία συμβαίνει όταν ο εγκέφαλος κουνηθεί απότομα μέσα στο κρανίο με αποτέλεσμα να εμφανιστεί αιμορραγία και δάκρυα.
Η πλειοψηφία των ανθρώπων που αναρρώνει από μικρές βλάβες στον εγκέφαλο, δεν παρουσιάζει κάποια μόνιμη αναπηρία.
Βέβαια, όταν μιλάμε για πολύ σοβαρές βλάβες, που απαιτούν χειρουργική επέμβαση, η ζημιά είναι συνήθως μόνιμη και μη αναστρέψιμη.
Κι όμως ορισμένοι άνθρωποι, που έχουν βιώσει μόνιμη εγκεφαλική αναπηρία μπορούν να αναρρώσουν έστω και μερικά από τον τραυματισμό τους. Οι νευρώνες που καταστρέφονται δε μπορούν να αναπληρωθούν, αλλά οι συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων (συνάψεις), ναι.
6. Τα ναρκωτικά «τρυπούν» τον εγκέφαλο
Το πώς ακριβώς τα διαφορετικά φάρμακα επηρεάζουν τον εγκέφαλο είναι ένα πολύ αμφιλεγόμενο θέμα. Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι η μακρόχρονη χρήση ναρκωτικών είναι αυτή που προκαλεί μακροχρόνιες βλάβες στον εγκέφαλο, ενώ άλλοι πιστεύουν ότι αυτό συμβαίνει ακόμη και με μία φορά χρήσης ναρκωτικών ουσιών.
Κάποιοι ισχυρίζονται ακόμη ότι η χρήση ουσιών όπως η κοκαΐνη και τα χάπια ecstasy μπορούν να «τρυπήσουν» τον εγκέφαλο.
Στην πραγματικότητα, το μόνο πράγμα που μπορεί να τρυπήσει έναν εγκέφαλο είναι… ένα φυσικό τραύμα.
7. Το αλκοόλ «σκοτώνει» τα εγκεφαλικά κύτταρα
Ακόμη και στους αλκοολικούς, η κατανάλωση αλκοόλ δεν οδηγεί σε «θάνατο» τα εγκεφαλικά κύτταρα. Αυτό που κάνει είναι να καταστρέφει τις απολήξεις των νευρώνων, με αποτέλεσμα να «μπερδεύονται» τα μηνύματα μεταξύ αυτών.
Σύμφωνα με την καθηγήτρια ανατομίας και κυτταρικής βιολογίας Roberta J. Pentney από το πανεπιστήμιο του Μπάφαλο, δεν καταστρέφονται τα κύτταρα, αλλά ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνούν με τα υπόλοιπα, ενώ η βλάβη αυτή είναι συνήθως αντιστρεπτή.