Εντούτοις, οι ρυθμοί βελτίωσης υπολείπονται των αντίστοιχων ρυθμών σε ορισμένες ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες, πιθανώς εξαιτίας του καπνίσματος και της παχυσαρκίας, με την προοδευτική εγκατάλειψη από τον ελληνικό πληθυσμό της παραδοσιακής διατροφής και της άσκησης που ήταν συνυφασμένη με τον παραδοσιακό τρόπο ζωής των Ελλήνων.
Παράλληλα, σύμφωνα με τα “Νέα”, η σύγχρονη ιατρική τεχνολογία, η οποία έχει αρχίσει να γίνεται εξαιρετικά αποτελεσματική, δεν φαίνεται να είναι εξίσου προσιτή σε όλες τις ομάδες του πληθυσμού.
Αναμένεται να αυξηθεί κι άλλο;
Για τα παιδιά του 21ου αιώνα έχει υπολογιστεί και δημοσιευτεί σε ένα από τα εγκυρότερα ιατρικά περιοδικά παγκοσμίως, το «Lancet», ότι το ένα στα δύο θα ξεπεράσει τα 100 χρόνια.
Η πρόοδος αυτή δεν αποτελεί επιταγή της φυσικής εξέλιξης του είδους μας, αλλά δημιούργημα των ανθρώπων και της προόδου της επιστήμης.
Οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες έχουν βελτιωθεί τα τελευταία 30-40 χρόνια και μαζί τους βελτιώνονται οι συνθήκες υγιεινής και η φροντίδα της υγείας. Ετσι, στις ανεπτυγμένες χώρες μειώνεται ετησίως η θνησιμότητα κατά περίπου 1%.
Η μείωση αυτή δεν οφείλεται πλέον στο ότι σώζονται περισσότερα βρέφη και νήπια όπως συνέβαινε παλαιότερα, αλλά στο ότι σώζονται περισσότεροι ενήλικοι και ηλικιωμένοι.
Ποιοι παράγοντες το επηρεάζουν;
Κατ’ αρχάς υπάρχουν γενετικοί παράγοντες που εκφράζονται συχνά μέσω του οικογενειακού ιστορικού. Η ηλικία στην οποία φτάνουν οι γονείς μας συσχετίζεται σε σημαντικό βαθμό με την ηλικία στην οποία θα φτάσουμε εμείς, αλλά βέβαια ο έλεγχος των μη γενετικών παραγόντων (περιβάλλον, τρόπος ζωής) μπορεί να αλλάξει τις συσχετίσεις.
Το πρόβλημα με το οικογενειακό ιστορικό ή τα γονίδιά μας είναι ότι δεν μπορούμε να τα αλλάξουμε. Ωστόσο, υπάρχει περιθώριο παρέμβασης, κυρίως με τη μορφή του στοχευμένου προσυμπτωματικού ελέγχου, όταν υπάρχει κάποιο γνωστό ιστορικό νοσήματος στην οικογένεια.
Τι ρόλο παίζει ο τρόπος ζωής;
Είναι καίριος, διότι συχνά βρίσκεται υπό τον έλεγχό μας. Ο έλεγχος των λοιμώξεων, λ.χ., με τη βελτίωση των συνθηκών υγιεινής και τα εμβόλια συμβάλλει σημαντικά στην αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης, επηρεάζοντας τη θνησιμότητα από λοιμώδη νοσήματα και από κακοήθειες που σχετίζονται με λοιμώδεις παράγοντες (λ.χ. καρκίνοι από ιούς ηπατίτιδας B και C).
Η αποφυγή του καπνίσματος επίσης είναι καθοριστικής σημασίας – το ίδιο και η αποφυγή της παχυσαρκίας, η υγιεινή διατροφή, η μετρημένη κατανάλωση αλκοόλ και η συστηματική γυμναστική.
Υπάρχουν επίσης παράγοντες του λεγόμενου μακροπεριβάλλοντος, όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση, που επηρεάζουν το προσδόκιμο επιβίωσης, αλλά αυτοί δεν βρίσκονται στον άμεσο ατομικό μας έλεγχο.
Η θετική στάση απέναντι στη ζωή έχει σημασία;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το στρες δεν ωφελεί και ότι κάποιος που αγαπά και φροντίζει τον εαυτό του (π.χ. προσέχοντας το βάρος του, ασκούμενος κ.λπ.) έχει πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να φτάσει σε μεγάλη ηλικία. Επίσης, η θετική σκέψη και στάση απέναντι στη ζωή επηρεάζει τόσο την ποιότητα της δικής μας ζωής όσο και των γύρω συνανθρώπων μας.