Οι πρώτες κλινικές δοκιμές ενός mRNA εμβολίου για τον HIV θα ξεκινήσουν αυτό το μήνα, σύμφωνα με δεδομένα από το National Library of Medicine των ΗΠΑ.
Το εμβόλιο αυτό έχει αναπτυχθεί με βάση την τεχνολογία του mRNA που χρησιμοποιήθηκε από τη Moderna, για την ανάπτυξη του εμβολίου της COVID-19 που κυκλοφορεί σήμερα.
Η κλινική δοκιμή, η οποία έχει βασιστεί σε προηγούμενες μελέτες από το International AIDS Vaccine Initiative and Scripps Research, θα εξετάσει το πρώτο στάδιο μίας θεραπείας που θα χορηγείται σε πολλαπλές δόσεις.
Ο στόχος από τη χορήγηση του εμβολίου είναι η παραγωγή εξουδετερωτικών αντισωμάτων που θα στοχεύουν αρκετά διαφορετικά στελέχη του HIV.
Προφανώς, μέχρι να κυκλοφορήσει το εμβόλιο αυτό στην αγορά θα χρειαστεί να γίνουν αρκετές ακόμα κλινικές δοκιμές.
Στοχεύοντας διαφορετικά στελέχη του HIV
Οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε σήμερα την πρωτεΐνη ακίδα του SARS-CoV-2.
Τα εμβόλια mRNA προκαλούν παραγωγή αντισωμάτων που στοχεύουν την πρωτεΐνη αυτή αποτρέποντας έτσι την είσοδο του ιού στα κύτταρα του ανθρώπου.
Ο ιός HIV φέρει επίσης μία πρωτεΐνη σχήματος ακίδας, την Env ή πρωτεΐνη του περιβλήματος (envelope).
Το σχήμα της πρωτεΐνης αυτής, ωστόσο, διαφοροποιείται για κάθε ιό, γεγονός που καθιστά πρόκληση την ανάπτυξη εμβολίων που θα τη στοχεύουν.
Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι αν αναπτύξουμε ένα εμβόλιο που στοχεύει τη πρωτεΐνη Env ενός στελέχους του HIV, αυτό δεν θα μπορεί να προστατεύσει και από τα υπόλοιπα στελέχη του ιού.
Κατά συνέπεια, στην ανάπτυξη ενός εμβολίου για τον HIV, θα πρέπει να στοχεύσουμε περιοχές της πρωτεΐνης ακίδας του HIV που δεν παρουσιάζουν σημαντική διαφοροποίηση σε κάθε στέλεχος.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 καταφέραμε για πρώτη φορά να απομονώσουμε εξουδετερωτικά αντισώματα για μία τέτοια περιοχή.
Έκτοτε έχουμε καταφέρει να ανακαλύψουμε και άλλα αντισώματα.
Ωστόσο, η μετάβαση από την ανακάλυψη εξουδετερωτικών αντισωμάτων μέχρι την ανάπτυξη ενός εμβολίου χρειάζεται αρκετά βήματα.
Οι επιστήμονες της παρούσας μελέτης ανέπτυξαν ένα εμβόλιο που ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα με αποτέλεσμα την παραγωγή των προδρόμων κυττάρων της παραπάνω διαδικασίας.
Αποτελέσματα που δημοσιεύτηκαν πριν λίγους μήνες έδειξαν ότι το 97% των εθελοντών που έλαβαν το εμβόλιο στα πλαίσια των κλινικών δοκιμών φάσης 1 παρουσίασαν την επιθυμητή ανοσιακή απόκριση.
Όπως υποστήριξαν οι επιστήμονες “αυτό είναι το πρώτο βήμα για την παραγωγή εξουδετερωτικών αντισωμάτων για τον HIV“.
Τα ανοσιακά κύτταρα που ανιχνεύθηκαν στους ασθενείς, κατά τη διάρκεια της παραπάνω κλινικής δοκιμής, δεν είχαν την ικανότητα να εξουδετερώνουν τον HIV, ωστόσο έδωσαν στους επιστήμονες μία καλή ιδέα σχετικά με τη μορφή που θα πρέπει να έχουν τα μελλοντικά εμβόλια.
Εφαρμόζοντας την προσέγγιση των mRNA εμβολίων στον HIV
Οι επιστήμονες του International AIDS Vaccine Initiative συνεργάζονται με τη Moderna με σκοπό να εξετάσουν ένα mRNA εμβόλιο στην παρούσα μελέτη.
Το mRNA ή αγγελιαφόρο (messenger) RNA, περιέχει τη γενετική πληροφορία για την παραγωγή μίας συγκεκριμένης πρωτεΐνης.
Τα mRNA εμβόλια μεταφέρουν την αλληλουχία αυτή στα κύτταρα του ανθρώπου, τα οποία ακολούθως παράγουν την πρωτεΐνη.
Στην κλινική δοκιμή φάσης 1 που θα χρησιμοποιήσει την τεχνολογία των εμβολίων mRNA της Moderna, το mRNA θα φέρει την πληροφορία για την ίδια πρωτεΐνη με αυτή που χρησιμοποιήθηκε και στις προηγούμενες κλινικές δοκιμές της ίδιας επιστημονικής ομάδας.
Στην έρευνα θα λάβουν μέρος 56 υγιείς εθελοντές (χωρίς HIV) και θα εξεταστούν δύο διαφορετικά εμβόλια.
Οι εθελοντές θα χωριστούν σε 3 ομάδες, εκ των οποίων η μία θα λάβει το ένα εμβόλιο, η δεύτερη το άλλο, ενώ η τρίτη θα λάβει ένα συνδυασμό των εμβολίων.
Ο σκοπός της πρώτης μελέτης είναι να εξετάσει αν τα νέα εμβόλια παράγουν τα επιθυμητά πρόδρομα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς και αν προκαλούν ανεπιθύμητες ενέργειες στους ασθενείς.
Αυτή θα είναι η πρώτη από μία σειρά κλινικών δοκιμών, επομένως θα χρειαστεί χρόνος μέχρι να γνωρίζουμε αν πράγματι το εμβόλιο μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση της HIV λοίμωξης.
Ωστόσο, είναι βέβαιο ότι αρκετοί επιστήμονες και όχι μόνο θα παρακολουθήσουν με ενδιαφέρον την πορεία των κλινικών δοκιμών προκειμένου να διαπιστώσουν αν η τεχνολογία των εμβολίων mRNA της COVID-19 είναι εξίσου αποτελεσματική και στον HIV.
Πηγή: Αντώνιος Δημητρακόπουλος – Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center