Το σχέδιο για την Υγεία του προέδρου Ομπάμα προσπαθεί να επεκτείνει την κάλυψη σε εκατομμύρια ανασφάλιστους Αμερικάνους. Αλλά εδώ, στο επίκεντρο της οικονομικής κρίσης της Ευρώπης, ο Νίκος Σολωμός είναι το πρόσωπο μιας Ευρώπης, όπου τα υπερχρεωμένα έθνη όλο και απομακρύνονται από μια προνομιούχα εποχή για τη δημόσια υγεία.
Όπως οι περισσότεροι Έλληνες, ο Σολωμός, 60 ετών, και η σύζυγός του, Αμαλία, 52 ετών, πλήρωναν επί σειρά ετών την κρατική ασφάλεια, που τους προσέφερε πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη με μικρό ή καθόλου κόστος. Όταν η επιχείρησή τους χρεοκόπησε, δεν μπορούσαν να πληρώνουν πλέον και γλίστρησαν κι αυτοί στις στρατιές των ανασφάλιστων. Τα τεράστια ποσοστά ανεργίας, η πενταετής ύφεση και οι μεγάλες περικοπές στον προϋπολογισμό, έκαναν τον αριθμό των ανασφάλιστων να ανέβει στα ύψη, από λιγότερους από 500.000 το 2008 σε τουλάχιστον 2.300.000 (ή σχεδόν ο ένας στους πέντε Έλληνες) σήμερα.
Άνεργοι ασθενείς περιμένουν για τα δωρεάν φάρμακα τους στο Μ. Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού. Στην Ευρώπη, ο αντίκτυπος της οικονομικής κρίσης ειδικά στην Ελλάδα είναι δραματικός. Το μεγάλο, ανεπαρκές και διαφθαρμένο Εθνικό Σύστημα Υγεία της χώρας έγινε από τους πρώτους στόχους των περικοπών, με το συνολικό κόστος για την υγεία να έχει μειωθεί κατά 25% σε σχέση με το 2009. Περισσότερες περικοπές έχουν προγραμματιστεί να γίνουν φέτος.
Μετά από μια ζωή με καλή υγεία, ήρθαν τα άσχημα νέα. Το 2011, ο Νίκος διαγνώστηκε με καρκίνο των εντέρων, και η οικογένειά του πούλησε όλη της την περιουσία για να καλύψει τα ιατρικά έξοδα, που γρήγορα έφτασαν τα 50.000 ευρώ. Την προηγούμενη εβδομάδα, η κατάστασή του πήγε από το κακό στο χειρότερο: Ένας ιδιώτης γιατρός τον χρέωσε 150 ευρώ για να του αναλύσει τις ιατρικές εξετάσεις και να τον πληροφορήσει ότι ο καρκίνος είχε κάνει μετάσταση στο συκώτι του.
Στυλώνοντας τον εαυτό του με έναν δυνατό καφέ στην Αθήνα, λίγο αφότου είχε λάβει τα άσχημα νέα, ο κομψός άντρας με τα γκρίζα μαλλιά έδειχνε κουρασμένος και κρατούσε το χέρι της γυναίκας του. Τα μάτια της ήταν κόκκινα από το κλάμα. Τον καρκίνο, είπε, μπορούσαν να τον παλέψουν. Αλλά τους λογαριασμούς όχι.
“Η εγχείριση μόνο, κοστίζει 12.000 ευρώ” είπε. “Απλά δεν τα έχουμε. Είναι αστείο. Είδα τον πρόεδρο Ομπάμα στην τηλεόραση τις προάλλες, να λέει για το πώς στις ΗΠΑ, μια χώρα γνωστή για το πόσο ψυχρή είναι απέναντι στους πολίτες της, προσπαθούν να βοηθήσουν τους ανασφάλιστους. Εδώ, έχουμε το αντίθετο. Το κράτος παλιά σε φρόντιζε. Αλλά αν αρρωστήσεις τώρα στην Ελλάδα, έχεις ημερομηνία λήξης.”
Πολλοί από τους ανασφάλιστους ασθενείς βασίζονται στα Κοινωνικά Ιατρεία όπως το ΜΚΙΕ, που λειτουργεί σε μια πρώην Αμερικάνικη στρατιωτική βάση στα νότια προάστια της Αθήνας. Εκείνο το απόγευμα (που επισκέφτηκαν οι δημοσιογράφοι το ΜΚΙΕ) εθελοντές καρδιολόγοι, γυναικολόγοι και άλλες ειδικότητες εξέτασαν όλους τους ανασφάλιστους ασθενείς. Στις 5 η ώρα το απόγευμα (Δευτέρα και Τετάρτη) εθελοντές δίνουν φάρμακα – με συνταγή – σε καρδιοπαθείς ασθενείς, αντιβιοτικά σε άρρωστα μωρά και ινσουλίνη στους διαβητικούς.
Πολλοί από τους ανασφάλιστους ασθενείς βασίζονται στα Κοινωνικά Ιατρεία όπως το ΜΚΙΕ, που λειτουργεί σε μια πρώην Αμερικάνικη στρατιωτική βάση στα νότια προάστια της Αθήνας. Εκείνο το απόγευμα (που επισκέφτηκαν οι δημοσιογράφοι το ΜΚΙΕ) εθελοντές καρδιολόγοι, γυναικολόγοι και άλλες ειδικότητες εξέτασαν όλους τους ανασφάλιστους ασθενείς. Στις 5 η ώρα το απόγευμα (Δευτέρα και Τετάρτη) εθελοντές δίνουν φάρμακα – με συνταγή – σε καρδιοπαθείς ασθενείς, αντιβιοτικά σε άρρωστα μωρά και ινσουλίνη στους διαβητικούς.
Η Ευρώπη, λένε οι οικονομολόγοι, αρχίζει να ξυπνά. Μετά από μια τετραετή κρίση χρέους που άφησε ένα μεγάλο μέρος της με οικονομική τεχνητή υποστήριξη, υπάρχουν επιτέλους σημάδια ανάκαμψης ακόμα και στις πιο “πεθαμένες” οικονομίες.
Αλλά μια ματιά στο ακόμη ζοφερό τοπίο, από την Ελλάδα ως την Ισπανία, κι από την Ιρλανδία ως την Πορτογαλία, φανερώνει ότι τα δεινά εκατομμυρίων Ευρωπαίων γίνονται όλο και χειρότερα, ακόμα και καθώς η κρίση περνά. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα τώρα εντοπίζεται σε έναν τομέα για τον οποίο οι Ευρωπαίοι πάντα ήταν περήφανοι: Τη δημόσια υγεία. Ενώ τα μεγάλα κράτη όπως η Γαλλία και η Γερμανία ακόμα αντιστέκονται σε υψηλότερη συμμετοχή ή σε περικοπές στη δημόσια υγειονομική περίθαλψη, η δημόσια υγεία βάλλεται στις πιο προβληματικές περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Β. Δ., 48 ετών, άνεργος, επισκέπτεται το Μ. Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού. Η Ελλάδα προσφέρει – κρατικά επιχορηγούμενη – ασφάλεια (υγείας) για ένα ποσό αρκετών εκατοντάδων δολαρίων τον μήνα. Η ανεργία όμως που έχει φτάσει στο 27% έχει αφήσει εκατοντάδες χιλιάδες χωρίς την δυνατότητα να πληρώσουν. Την ίδια ώρα η δυνατότητα δωρεάν κάλυψης έχει μειωθεί, ενώ αυτοί που έχουν την δυνατότητα να πληρώνουν έχουν δει αυξήσεις στο κόστος.
Β. Δ., 48 ετών, άνεργος, επισκέπτεται το Μ. Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού. Η Ελλάδα προσφέρει – κρατικά επιχορηγούμενη – ασφάλεια (υγείας) για ένα ποσό αρκετών εκατοντάδων δολαρίων τον μήνα. Η ανεργία όμως που έχει φτάσει στο 27% έχει αφήσει εκατοντάδες χιλιάδες χωρίς την δυνατότητα να πληρώσουν. Την ίδια ώρα η δυνατότητα δωρεάν κάλυψης έχει μειωθεί, ενώ αυτοί που έχουν την δυνατότητα να πληρώνουν έχουν δει αυξήσεις στο κόστος.
Στην Ισπανία, η κυβέρνηση κατάργησε τη δωρεάν περίθαλψη για τους μετανάστες, άρχισε να χρεώνει τους ηλικιωμένους για ένα μέρος των θεραπειών τους, έκοψε τη βοήθεια σε όσους πάσχουν από ψυχικά νοσήματα, και αύξησε τη συμμετοχή για τα φάρμακα, τα προσθετικά μέλη και ορισμένες υπηρεσίες στα επείγοντα. Στην Ιρλανδία η κρατική βοήθεια στους ανάπηρους περικόπηκε και νέοι γύροι περικοπών φέτος θα αφαιρέσουν ορισμένα συνταγογραφούμενα φάρμακα από τη λίστα αυτών που καλύπτονται από το δημόσιο, ενώ αναθεωρείται το ποιοι δικαιούνται δωρεάν περίθαλψη.
Όμως πουθενά οι επιπτώσεις δεν ήταν τόσο δραματικές όσο στην Ελλάδα. Παραφουσκωμένο, αναποτελεσματικό και μαστιζόμενο από τη διαφθορά, το εθνικό σύστημα Υγείας αποτέλεσε έναν από τους κύριους στόχους για περικοπές, με τις συνολικές δαπάνες να περικόπτονται κατά περισσότερο από 25% από το 2009, και με ακόμα περισσότερες περικοπές να αναμένονται φέτος. Οι επικριτές λένε ότι οι περικοπές έγιναν με τσεκούρι αντί για νυστέρι, οδηγώντας σε ελλείψεις και κενά στην περίθαλψη στα δημόσια νοσοκομεία και σε μια όλο και αυξανόμενη κρίση όσον αφορά τους ανασφάλιστους.
“Είναι καταστροφή”, είπε η Πογροτοπούλου. “Το προσωπικό του νοσοκομείου είναι υπέροχο, αλλά είναι πολύ λίγοι τώρα και οι ελλείψεις μεγάλες”.
Μ. Μ., 55 ετών, μιλά με έναν εθελοντή του Μ. Κοινωνικού Ιατρείου Ελληνικού. Οι γιατροί του ιατρείου λειτουργούν και ως «συνήγοροι» των ανασφάλιστων. Ο Γιώργος Βήχας, ένας από τους ιδρυτές του ιατρείου αναφέρει ενδεικτικά ότι οι εθελοντές έπρεπε να παρέμβουν (στο παρελθόν) για λογαριασμό μιας ανασφάλιστης γυναίκας που είχε γεννήσει και το δημόσιο Μαιευτήριο αρνούνταν να εκδώσει εξιτήριο στο μωρό της, ώστε να την αναγκάσουν να πληρώσει. Το ιατρείο παράλληλα προσπαθεί να εξασφαλίσει δωρεάν θεραπείες και φάρμακα για ανασφάλιστους καρκινοπαθείς ασθενείς.
Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού