Η ακμή είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί. Ακόμη και αν η ακμή σας έχει φύγει υπάρχουν μερικά σημάδια και κηλίδες κάπου εκεί. Οι περισσότερες από τις ουλές ξεθωριάζουν με το χρόνο, αλλά υπάρχουν μερικές που μένουν για πάντα. Είναι μια μακρά διαδικασία μέχρι να επιστρέψει το καθαρό δέρμα που κάποτε είχατε.
Επειδή πολλά έχουν γραφτεί και ειπωθεί, η επίκουρη καθηγήτριας Δερματολογίας κ. Αικατερίνη Μουλοπούλου-Καρακίτσου θα μας βοηθήσει να ξεχωρίσουμε τα επιστημονικά δεδομένα από την «παραφιλολογία». Ιδού λοιπόν τι πρέπει, τελικά, να κάνετε και τι να αποφύγετε προκειμένου να μη σας… σημαδέψει.
Όλοι οι τρόποι για να απαλλαγείτε από την ακμή
Όλοι ακούγοντας τη λέξη «ακμή» φέρνουμε αυτόματα στο μυαλό μας την ίδια εικόνα: ένα πρόσωπο γεμάτο σπυράκια. Ωστόσο, στην πραγματικότητα αυτή η πάθηση γιατί περί παθήσεως πρόκειται διακρίνεται σε πολλούς διαφορετικούς τύπους. Κατ αρχάς, μπορεί να είναι φλεγμονώδης ή μη, ανάλογα με το αν υπάρχει ή όχι φλεγμονή. Όσον αφορά τις βλάβες που προκαλεί:
Στη μη φλεγμονώδη ακμή παρατηρούνται φαγέσωροι, ανοιχτοί ή κλειστοί, σε λευκό ή μαύρο χρώμα (τα λεγόμενα «μαύρα στίγματα»). Στη φλεγμονώδη μπορεί να δημιουργηθούν βλατίδες, δηλαδή μικρά κοκκινωπά σπυράκια, και φλυκταινίδια, σπυράκια με πύον. Μεγαλύτερες και πιο επώδυνες φλεγμονώδεις βλάβες είναι τα οζίδια και οι κύστεις, που μπορεί να παραμείνουν στην επιδερμίδα για αρκετές εβδομάδες. Οι δύο τελευταίες είναι αυτές που αφήνουν, συνήθως, κηλίδες και ατροφικές ή υπερτροφικές ουλές. Οι τύποι της ακμής ποικίλλουν σε παθογένεια και σοβαρότητα. Οι πιο συνηθισμένοι είναι:
Η επιφανειακή,Η φαγεσωρική,Η ακμή των μικρών παιδιών,Η προεμμηνορυσιακή,Η βλατιδοφλυκταινώδης,Η κυστική,Η ανδρογονογενετική,Το πυόδερμα του προσώπου,Η Gram-αρνητική θυλακίτιδα,Η κεραυνοβόλος,Η ακμή ενήλικων γυναικών κ.ά.
Πού οφείλεται
«Πολλοί παράγοντες ευθύνονται για την εμφάνισή της, λέει η κ. Μουλοπούλου-Καρακίτσου, οι συνήθεις ύποπτοι όμως είναι: Η αυξημένη παραγωγή σμήγματος από ορμονικές μεταβολές. Η υπερβολική παραγωγή κερατίνης από τα επιδερμιδικά κύτταρα, που σχηματίζει ένα σκληρό υλικό στην επιφάνεια του δέρματος. Το προπιονοβακτηρίδιο της ακμής (P. Acnes), που αποικίζει τον πόρο του σμηγματογόνου αδένα και μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία τοπικώς φλεγμονής. Κι ακόμη: *Η κληρονομικότητα * Η απότομη αύξηση του σωματικού βάρους * Η χρήση λιπαρών καλλυντικών Το στρες κ.ά.
Αντιμετωπίστε την
Και ερχόμαστε στο κρίσιμο ερώτημα: Τι κάνετε όταν εμφανιστούν τα πρώτα σπυράκια στην επιδερμίδα σας ή σε αυτήν του παιδιού σας; Σίγουρα δεν αδιαφορείτε, απαντά η κ. Μουλοπούλου-Καρακίτσου. Η ακμή απαιτεί έγκαιρη και έγκυρη αντιμετώπιση προκειμένου να μην υποτροπιάσει και να μην αφήσει ουλές. Επιπλέον, «αν δεν γίνουν προσπάθειες να θεραπευτεί ή αν δεν επιλεγεί η σωστή θεραπεία, η ακμή μπορεί να επιμένει για περισσότερα από δεκαπέντε χρόνια», τονίζει η γιατρός. «Έγκυρη αντιμετώπιση» σημαίνει να καταφύγετε σε κάποιο γιατρό, δερματολογικό κέντρο ή νοσοκομείο, ακόμη κι αν θεωρείτε ότι το πρόβλημα δεν είναι ιδιαίτερα σοβαρό. «Μπορεί να είναι δυσάρεστη η θέα ενός προσώπου με σπυράκια, ωστόσο η ακμή είναι νόσος, όχι απλώς κοσμητικό πρόβλημα,και χρειάζεται ιατρική βοήθεια», εξηγεί η κ. Μουλοπούλου-Καρακίτσου.
Ο δερματολόγος, μετά την εξέταση, θα ταξινομήσει την ακμή σε ήπια, μέτρια ή βαριά, ανάλογα με τις βλάβες στο δέρμα και τους παράγοντες που τις προκαλούν. Στη συνέχεια θα συστήσει την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή, σε συνάρτηση πάντα με την κλινική εικόνα, την παθογένεια και την ηλικία του ασθενή.
Ποιες είναι οι σύγχρονες θεραπείες;
Τα φάρμακα επιλέγονται ανάλογα με τον τύπο της ακμής και τη βαρύτητά της. Χορηγούνται τοπικά, από το στόμα ή σε συνδυασμό και η διάρκεια κάθε θεραπείας εξαρτάται από τη σοβαρότητα του προβλήματος.
Τοπικά φάρμακα
Πρόκειται για ουσίες όπως το υπεροξείδιο του βενζοϋλίου και το ρετινοϊκό οξύ που εφαρμόζονται τοπικά στο δέρμα, σε μορφή κρέμας ή τζελ, για να αντιμετωπίσουν τους φαγέσωρους και τη φλεγμονή. Μπορεί να έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως ξηρότητα, ερυθρότητα, απολέπιση του δέρματος. Με τη καθοδήγηση από το γιατρό (συμβουλεύει, π.χ., τον ασθενή να μην απλώνει το φάρμακο στις γωνίες γύρω από το στόμα, τη μύτη ή τα μάτια) αλλά και το συνδυασμό τους με ενυδατική κρέμα, αν απαιτηθεί, οι ενοχλήσεις μετριάζονται.
Θεραπεία από το στόμα
Σε περιπτώσεις μέτριας ή βαριάς ακμής συνήθως επιλέγεται η θεραπεία από το στόμα, η οποία χορηγείται μεμονωμένα ή σε συνδυασμό με τοπικά φάρμακα. Αυτή μπορεί να περιλαμβάνει: Αντιβιοτικά. Π.χ., τετρακυκλίνες, μινοσυκλίνη και ερυθρομυκίνη. Χορηγούνται με στόχο να καταπολεμηθούν τα βακτηρίδια που προκαλούν τη φλεγμονή. Ορμονικά σκευάσματα (π.χ. οιστρογόνα και αντιανδρογόνα). Συνταγογραφούνται προκειμένου να ρυθμίσουν τις ορμόνες που οδηγούν σε αυξημένη σμηγματόρροια, και όχι μόνο. Ισοτρετινοϊνη. Μειώνει την παραγωγή σμήγματος και κερατίνης, ενώ παράλληλα καταπολεμά τα βακτηρίδια που συνδέονται με την ακμή. Ωστόσο, επειδή πρόκειται για ισχυρό φάρμακο, επιλέγεται μόνο από δερματολόγους σε σοβαρές περιπτώσεις ακμής.
Η φαρμακευτική αγωγή από το στόμα μπορεί να έχει και αυτή, με τη σειρά της, διάφορες ανεπιθύμητες ενέργειες. «Η ισοτρετινοϊνη χορηγείται υπό προϋποθέσεις. Για παράδειγμα, η γυναίκα δεν πρέπει να βρίσκεται σε κατάσταση εγκυμοσύνης αλλά και να μην καταστεί έγκυος ακόμα και ένα μήνα μετά τη λήψη της τελευταίας κάψουλας», προειδοποιεί η κ. Μουλοπούλου-Καρακίτσου. Σε ό,τι αφορά τη χορήγηση της ισοτρετινοϊνης, ακολουθούνται οι οδηγίες της Ε.Ε., του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και της Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ.
Θα αφήσει σημάδια;
Αν η ακμή αντιμετωπιστεί σωστά, συνήθως αφήνει ελάχιστα έως και καθόλου σημάδια. Αν βέβαια αφήσει τελικά τα «ίχνη» της, υπάρχουν σύγχρονες θεραπείες οι οποίες μπορούν να τα εξαλείψουν ή να τα μετριάσουν. Η εφαρμογή τους πρέπει να γίνει από εξειδικευμένους γιατρούς δερματολόγους ή πλαστικούς χειρουργούς, αφότου θεραπευτεί η ακμή. Οι κυριότερες μέθοδοι είναι: Πίλινγκ, κυρίως χημικά, με τριχλωροξικό οξύ (TCA), άλφα-υδροξυοξέα (AHA) ή άλλες ουσίες. Λειαίνουν το δέρμα, ωστόσο μπορεί να χρειαστούν περισσότερες από μία εφαρμογές για να έχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Διάφορα εμφυτεύματα, όπως κολλαγόνου, συμπληρωματικά του κενού που μένει στις ουλές. Χρειάζονται επανειλημμένες επισκέψεις στο ιατρείο. Δερμοαπόξεση, η οποία εξαφανίζει τις υπερτροφικές ή ατροφικές ουλές. Απαιτεί τοπική ή γενική αναισθησία, καθώς και παραμονή στο σπίτι για μερικές μέρες. Υπάρχει κίνδυνος να αφήσει υπερτροφικές ουλές, γι αυτό και συνιστάται μόνο σε άτομα με σοβαρές βλάβες στο δέρμα. Αποφεύγεται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, γιατί μπορεί να προκαλέσει υπέρχρωση του δέρματος.