Οι άνθρωποι σήμερα λαμβάνουν λιγότερο ιώδιο εξαιτίας των αλλαγών στη διατροφή και την παρασκευή τροφίμων.
Παρόλο που οι περισσότεροι εξακολουθούν να λαμβάνουν αρκετό ιώδιο, οι ερευνητές αναφέρουν όλο και συχνότερα χαμηλά επίπεδα ιωδίου σε έγκυες γυναίκες και άλλους ανθρώπους, εγείροντας ανησυχίες για τις επιπτώσεις στα νεογέννητα.
Υπάρχει επίσης ένας πολύ μικρός, αλλά αυξανόμενος αριθμός αναφορών για ανεπάρκεια ιωδίου σε παιδιά.
«Αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη», δήλωσε η Δρ. Μόνικα Σεράνο-Γκονζάλεζ, γιατρός του Πανεπιστημίου Μπράουν.
Τι είναι το ιώδιο;
Το ιώδιο είναι ένα ιχνοστοιχείο που βρίσκεται στο θαλασσινό νερό και σε ορισμένα εδάφη – κυρίως σε παράκτιες περιοχές.
Ένας Γάλλος χημικός το ανακάλυψε τυχαία το 1811, όταν σε ένα πείραμα με φύκια, δημιούργησε μια μωβ φούσκα ατμών.
Αργότερα τον ίδιο αιώνα, οι επιστήμονες άρχισαν να καταλαβαίνουν ότι οι άνθρωποι χρειάζονται ορισμένες ποσότητες ιωδίου για να ρυθμίσουν το μεταβολισμό τους και να παραμείνουν υγιείς, και ότι είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη της εγκεφαλικής λειτουργίας των παιδιών.
Ένα σημάδι ανεπάρκειας ιωδίου είναι η διόγκωση του λαιμού, κατάσταση γνωστή ως βρογχοκήλη.
Ο θυρεοειδής αδένας στο λαιμό χρησιμοποιεί το ιώδιο για την παραγωγή ορμονών που ρυθμίζουν τον καρδιακό ρυθμό και άλλες λειτουργίες του σώματος.
Όταν δεν υπάρχει αρκετό ιώδιο, ο θυρεοειδής αδένας διογκώνεται καθώς μπαίνει σε υπερλειτουργία για να αντισταθμίσει την έλλειψη ιωδίου.
Στις αρχές του 20ού αιώνα, η βρογχοκήλη ήταν πολύ συχνή στα παιδιά σε ορισμένες περιοχές της ενδοχώρας των ΗΠΑ, ιδίως σε μια «ζώνη βρογχοκήλης» που εκτεινόταν από τα Απαλάχια έως τις βορειοδυτικές Ηνωμένες Πολιτείες. Μερικά από τα παιδιά ήταν ασυνήθιστα κοντόσωμα, κουφά, μη ανεπτυγμένα διανοητικά, ενώ είχαν και άλλα συμπτώματα ενός συνδρόμου που κάποτε ήταν γνωστό ως «κρετινισμός».
Προσθήκη ιωδίου στο αλάτι
Οι ειδικοί δημόσιας υγείας συνειδητοποίησαν ότι δεν μπορούσαν να λύσουν το πρόβλημα ταΐζοντας όλους τους ανθρώπους φύκια και θαλασσινά, αλλά ανακάλυψαν ότι το ιώδιο μπορεί να ψεκαστεί στο επιτραπέζιο αλάτι. Το ιωδιούχο αλάτι έγινε για πρώτη φορά διαθέσιμο το 1924.
Μέχρι τη δεκαετία του 1950, πάνω από το 70% των νοικοκυριών των ΗΠΑ χρησιμοποιούσαν ιωδιούχο επιτραπέζιο αλάτι. Το ψωμί και ορισμένα άλλα τρόφιμα επίσης εμπλουτίστηκαν με ιώδιο και η ανεπάρκεια ιωδίου έγινε σπάνια.
Η διατροφή όμως έχει αλλάξει και τα επεξεργασμένα τρόφιμα αποτελούν πλέον ένα μεγάλο μέρος της αμερικανικής διατροφής. Παρόλο όμως που περιέχουν πολύ αλάτι, αυτό δεν είναι ιωδιούχο.
Οι κορυφαίες μάρκες ψωμιού δεν προσθέτουν πλέον ιώδιο, ενώ για όσους χρησιμοποιούν αλάτι στα φαγητά, η μόδα επιτάσσει την κατανάλωση αλατιού kosher, Ιμαλαΐων ή άλλων μη αζωτούχων προϊόντων.
«Οι άνθρωποι έχουν ξεχάσει γιατί υπάρχει ιώδιο στο αλάτι», δήλωσε η Δρ. Ελίζαμπεθ Πιρς από το Ιατρικό Κέντρο της Βοστώνης, επικεφαλής του Παγκόσμιου Δικτύου Ιωδίου, ενός μη κυβερνητικού οργανισμού που εργάζεται για την εξάλειψη των διαταραχών έλλειψης ιωδίου.
Σημείωσε ότι αναφέρθηκε πτώση 50% στα επίπεδα ιωδίου στις ΗΠΑ σε Αμερικανούς που συμμετείχαν σε έρευνα μεταξύ της δεκαετίας του 1970 και της δεκαετίας του 1990.
Πόσο ιώδιο είναι αρκετό;
Αν και η κατανάλωση ιωδίου μειώνεται συνολικά, οι περισσότεροι Αμερικανοί εξακολουθούν να λαμβάνουν αρκετό ιώδιο μέσω της διατροφής τους, λένε οι ειδικοί.
Όμως οι γιατροί ανησυχούν ότι αυτό δεν ισχύει για τις γυναίκες και τα παιδιά, τα οποία είναι πιο ευάλωτα στην έλλειψη ιωδίου.
Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής και άλλοι παιδιατρικοί οργανισμοί συνιστούν σε όλες τις έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες να λαμβάνουν 150 μικρογραμμάρια ιωδίου κάθε μέρα.
Η ποσότητα αυτή λαμβάνεται από μισό έως τρία τέταρτα ενός κουταλιού του γλυκού ιωδιούχου επιτραπέζιου αλατιού.
Τα τελευταία 15 χρόνια, ερευνητές στις ΗΠΑ αναφέρουν όλο και συχνότερα ότι βλέπουν ήπια ανεπάρκεια ιωδίου σε έγκυες γυναίκες. Μελέτη του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν σε περίπου 460 έγκυες γυναίκες στην πόλη Λάνσινγκ διαπίστωσε ότι περίπου το 25% δεν λάμβαναν αρκετό ιώδιο.
Πολλές προγεννητικές βιταμίνες δεν περιέχουν ιώδιο, γι’ αυτό οι γιατροί συνιστούν στις έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες να ελέγχουν τις ετικέτες για να διασφαλίσουν ότι λαμβάνουν πολυβιταμίνες ή προγεννητικά συμπληρώματα με ιώδιο.
Μελέτες έχουν συνδέσει ακόμα και την ήπια ανεπάρκεια ιωδίου με χαμηλότερο δείκτη νοημοσύνης και γλωσσική καθυστέρηση στα παιδιά.
Οι ειδικοί λένε ότι δεν έχουν γίνει αρκετές έρευνες για να διαπιστωθεί ο αντίκτυπος που έχει πραγματικά η έλλειψη ιωδίου στον πληθυσμό των ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια.