Παραδοσιακά στο ελληνικό τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας τα οστρακοειδή θαλασσινά έχουν περίοπτη θέση.
Αν και τα οστρακοειδή μπορεί να αποτελέσουν ένα υγιές μέρος της διατροφής πολλών ανθρώπων, αφού παρέχουν σημαντικές ποσότητες πρωτεϊνών υψηλής ποιότητας, απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και υγιεινά λιπαρά, υπάρχουν ορισμένοι κίνδυνοι που συνδέονται με την κατανάλωσή τους.
Επειδή τα οστρακοειδή είναι διηθηματοφάγοι οργανισμοί, δηλαδή φιλτράρουν το θαλασσινό νερό για να πάρουν τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται, το νερό και η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος που αναπτύσσονται επηρεάζουν την ποιότητά τους ως τροφή για τον άνθρωπο.
Το να γνωρίζετε τους κινδύνους από την κατανάλωση οστρακοειδών και το πώς να αποφύγετε καλύτερα τις πιθανές επιπλοκές θα σας επιτρέψει να τα απολαμβάνετε με υγεία και ασφάλεια.
Υδράργυρος και μολυσματικές προσμείξεις
Σχεδόν όλα τα είδη οστρακοειδών περιέχουν υδράργυρο σε κάποιο βαθμό. Η κατανάλωση υδραργύρου από οστρακοειδή δεν είναι επιβλαβής για τους περισσότερους ανθρώπους, αλλά υπάρχουν ορισμένοι άνθρωποι που είναι πιο επιρρεπείς.
Τα μικρά παιδιά και οι έγκυες, ή θηλάζουσες γυναίκες θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί ώστε να μην καταναλώνουν πολύ διαιτητικό υδράργυρο, καθώς μπορεί να βλάψει το νευρικό σύστημα ενός μικρού παιδιού, ή το αγέννητο έμβρυο. Εκτός από τον υδράργυρο, ορισμένα οστρακοειδή μπορεί να περιέχουν φυτοφάρμακα, μέταλλα ή άλλους ρύπους από το νερό.
Τα επίπεδα υδραργύρου και άλλες μολυσματικές προσμείξεις στα οστρακοειδή και στα ψάρια ποικίλουν ανάλογα με τη διατροφή, το προσδόκιμο ζωής τους και το θαλάσσιο περιβάλλον τους, αλλά σχεδόν όλα τα είδη οστρακοειδών είναι ασφαλή για κατανάλωση, εάν τα περιορίσετε στα 340 γραμμάρια/εβδομάδα.
Τροφική δηλητηρίαση
Οι διατροφικές ασθένειες είναι πάντα μια πηγή ανησυχίας, όταν τρώτε οστρακοειδή και άλλα είδη θαλασσινών. Υπάρχουν διάφορα νοσήματα που συνδέονται με τα οστρακοειδή, όπως ο ιός Norwalk, η σαλμονέλα, το E. coli και ιός της ηπατίτιδας Α, που προέρχονται από τη μόλυνση των υδάτων από τα θαλάσσια λύματα.
Παρά το γεγονός ότι οι διατροφικές ασθένειες μπορεί να επηρεάσουν οποιονδήποτε καταναλώνει μολυσμένες τροφές, τα άτομα με ορισμένες υποκείμενες ιατρικές παθήσεις, όπως η ηπατική νόσος, ο διαβήτης, ο κακός μεταβολισμός του σιδήρου, τα γαστρεντερικά προβλήματα ή αν έχουν γενικά ένα ασθενές ανοσοποιητικό σύστημα, είναι σε μεγαλύτερο κίνδυνο.
Για να μειώσετε τον κίνδυνο, αποφύγετε την κατανάλωση ωμών οστράκων, προμηθευτείτε τα οστρακοειδή από αξιόπιστες πηγές/πωλητές και να τα αποθηκεύετε μόνο για πολύ λίγο χρόνο και πάντα στο ψυγείο προτού τα μαγειρέψετε σωστά.
Αλλεργία
Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο είναι αλλεργικοί στα οστρακοειδή, ή σε άλλα θαλασσινά. Μια αλλεργία στα οστρακοειδή δεν περνάει ποτέ, αλλά περίπου στο 60% των περιπτώσεων το άτομο δεν έχει καμία αντίδραση ή σύμπτωμα μέχρι την ενηλικίωση. Αν οι αλλεργίες οποιουδήποτε τύπου είναι κοινές στην οικογένειά σας, τότε είστε σε υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξετε μια αλλεργία στα οστρακοειδή.
Οι αλλεργικές αντιδράσεις στα οστρακοειδή συχνά ξεκινούν μέσα σε λίγα λεπτά από την κατανάλωσή τους και μπορεί να περιλαμβάνουν κνησμό, δύσπνοια, ζάλη και πρήξιμο στα χείλη ή το στόμα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτές οι αλλεργικές αντιδράσεις μπορεί να είναι απειλητικές ακόμα και για τη ζωή του ατόμου.
Ο μόνος τρόπος για να διασφαλίσετε ότι θα αποφευχθεί μια τέτοια αντίδραση είναι να αποφύγετε πλήρως την κατανάλωση οστρακοειδών. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι που είναι αλλεργικοί στα οστρακοειδή μπορούν να καταναλώσουν ψάρια άφοβα.
Χοληστερόλη και λίπος
Όπως και άλλα ζωικά προϊόντα, τα οστρακοειδή περιέχουν χοληστερόλη, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τα οστρακοειδή είναι ανθυγιεινά ή αποτελούν κίνδυνο για την υγεία της καρδιάς σας.
Μάλιστα, εκτός από τα καλαμάρια και τις γαρίδες, τα περισσότερα είδη οστρακοειδών είναι κατάλληλα για ανθρώπους που προσπαθούν να περιορίσουν την χοληστερόλη στη διατροφή τους, όταν, φυσικά καταναλώνονται με μέτρο. Επιπλέον, τα φυτοφάγα μαλάκια, όπως τα χτένια και τα κυδώνια, περιέχουν φυτικές στερόλες που μειώνουν την απορρόφηση της χοληστερόλης στο έντερο σας.
Παρά το γεγονός ότι περιέχουν χοληστερόλη, τα οστρακοειδή είναι καλά για την καρδιά σας, επειδή έχουν γενικά χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά και παρέχουν υγιή ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τα οποία μπορεί να σας βοηθήσουν να μειώσετε τον κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις και υψηλή χοληστερίνη στο αίμα.