Πολλά άρθρα σε περιοδικά και στο διαδίκτυο αναφέρονται στην περιεκτικότητα διαφόρων τροφίμων σε κρυφά σάκχαρα.
Οι δημοσιεύσεις αυτές συχνά βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα και είναι αρκετά περιγραφικές.
Διάφορες σελίδες περιέχουν γραφήματα με την ποσότητα σακχάρου που περιέχει κάθε τρόφιμο (για παράδειγμα πόσα γραμμάρια ή κύβοι ζάχαρης περιέχονται σε αναψυκτικά, συσκευασμένα λαχανικά, δημητριακά, σούπες και σάλτσες), ειδικά σε τρόφιμα τα οποία στην αρχική τους μορφή δεν περιέχουν σάκχαρα.
“Με τον όρο σάκχαρα εννοούμε απλά ή ελεύθερα σάκχαρα (μονοσακχαρίτες και δισακχαρίτες) τα οποία έχουν προστεθεί στα φαγητά ή ποτά από τον παρασκευαστή, το μάγειρα ή τον καταναλωτή, καθώς και σάκχαρα που περιέχονται φυσιολογικά στο μέλι, τα σιρόπια, καθώς και τους φυσικούς και τους συμπυκνωμένους χυμούς φρούτων, σύμφωνα με την ομάδα ειδικών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας“, αναφέρει ο κ. Παναγιώτης Τσαπόγας MD -Ειδικός Παθολόγος – Διαβητολόγος Αναπληρωτής Διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής Υπεύθυνος Κέντρου Μεταβολισμού και Διαβήτη.
Πρέπει να σημειωθεί ότι τα μη λοιμώδη νοσήματα (καρδιοπάθειες, διαβήτης, καρκίνος κ.λ.π.) ενοχοποιούνται για το 68% των θανάτων παγκοσμίως και τα ελεύθερα σάκχαρα σε μεγάλες ποσότητες παίζουν σημαντικό ρόλο στην παθολογία αυτών των νόσων.
Λόγω αυτού, ο WHO έχει δημοσιεύσει οδηγίες σύμφωνα με τις οποίες η κατανάλωση σακχάρων δεν πρέπει να υπερβαίνει το 10% της συνολικής ενεργειακής πρόσληψης.
Ο στόχος, μάλιστα, είναι η κατανάλωση σακχάρων να φτάσει μελλοντικά στο 5%, δηλαδή περίπου 25γρ ημερησίως.
Παρά τις οδηγίες η κατανάλωση σακχάρων είναι σε υψηλά επίπεδα
Παρά τις οδηγίες αυτές, η κατανάλωση ελεύθερων σακχάρων παραμένει σε υψηλά επίπεδα παγκοσμίως.
Συγκεκριμένα, τα σάκχαρα αποτελούν:
-το 7-8% της συνολικής ενεργειακής πρόσληψης στη Νορβηγία και την Ουγγαρία,
-το 12% στη Σουηδία, τη Σλοβενία και τη Δανία,
-το 16-17% στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Ισπανία και,
-το 25% στην Πορτογαλία.
Στις αγροτικές περιοχές της Αφρικής τα αντίστοιχα ποσοστά
-ήταν 7.5% ενώ,
– στις αστικές περιοχές 10%.
-Στις ΗΠΑ η κατανάλωση σακχάρων φτάνει το 18%.
Η μεγάλη απόφαση για μείωση της ζάχαρης, αλλά και πάλι κάπου είναι κρυμμένη
“Η απόφαση να μειώσει κάποιος την κατανάλωση ζάχαρης μοιάζει εύκολη, ωστόσο πόσοι ξέρουν ότι σε διάφορα τρόφιμα μπορεί να περιέχονται κρυφά σάκχαρα;
Πόση είναι η πραγματική ποσότητα ζάχαρης που περιέχει κάθε τρόφιμο και ποια είναι τα φαγητά με την μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε ελεύθερα σάκχαρα;“, επισημαίνει ο κ. Τσαπόγας.
Μια απλή απάντηση στις ερωτήσεις αυτές μπορεί να συνεισφέρει στην πραγματική μείωση της πρόσληψης σακχάρων και κατά συνέπεια να βελτιώσει την ποιότητα της διατροφής.
Κύριες πηγές ελεύθερων σακχάρων αποτελούν:
τα αναψυκτικά, τα γλυκά, τα κέικ (και παρόμοια προϊόντα), οι χυμοί φρούτων (όχι φυσικοί), τα γαλακτοκομικά προϊόντα (κυρίως επιδόρπια), οι συσκευασμένες σάλτσες, τα συσκευασμένα λαχανικά, το τσάι και ο καφές, ορισμένα είδη ψωμιού (όπως το ψωμάκι του χάμπουργκερ) και αρκετά αλκοολούχα ποτά.
Τα σακχαρούχα αναψυκτικά είναι η μεγαλύτερη πηγή ελεύθερων σακχάρων και κατά συνέπεια επιπλέον θερμίδων χωρίς καμία διατροφική αξία.
“Οι άνθρωποι που καταναλώνουν τα συγκεκριμένα ποτά δεν λαμβάνουν υπ’ όψη τους τη μεγάλη περιεκτικότητά τους σε θερμίδες με αποτέλεσμα να μην μειώνουν αντίστοιχα την ποσότητα τροφής που καταναλώνουν.
Τα αναψυκτικά αυτά περιέχουν 34-47 γραμμάρια ζάχαρης στο κουτάκι των 330 mL.
Κατά συνέπεια, τα σακχαρούχα ποτά είναι ο κύριος παράγοντας που ενοχοποιείται για την εμφάνιση παχυσαρκίας, διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακών παθήσεων και μεταβολικού συνδρόμου”, επισημαίνει ο κ. Τσαπόγας
Συγκεκριμένα, οι περιεκτικότητες σε ζάχαρη διαφόρων τροφίμων ανά μερίδα έχουν ως εξής:
- Σάλτσες 3-16 γρ
- Χυμοί φρούτων και αναψυκτικά 12-65 γρ
- Σόδες 10-25 γρ
- Σούπες λαχανικών 8-24 γρ
- Γαλακτοκομικά 6-16 γρ
- Επεξεργασμένα τρόφιμα πρωϊνού και smoothies 16-48 γρ
- Τσάι και καφές 12-60 γρ
- Λαχανικά σε κονσέρβα 8-25 γρ
- Ψωμί και αρτοσκευάσματα 8-12 γρ
- Σάλτσες σαλάτας 3-16 γρ
- Ποτά με μικρή ποσότητα αλκοόλ 0.2-35 γρ
- Προμαγειρεμένα τρόφιμα 8-25 γρ
Στις περισσότερες χώρες είναι υποχρεωτικό από το νόμο να αναγράφεται στη συσκευασία των τροφίμων η περιεκτικότητά τους σε θερμίδες, συνολικό λίπος, κορεσμένα λίπη, υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και αλάτι.
Η περιεκτικότητα σε σάκχαρα ορισμένες φορές κρύβεται πίσω από διάφορες ονομασίες (όπως νέκταρ, κρύσταλλοι, γλυκαντικά, σιρόπι, δεξτρόζη, μαλτόζη, σακχαρόζη ή ζάχαρη, ινβερτοσάκχαρο κ.λ.π.).
Επίσης δεν προσδιορίζεται αν πρόκειται για σάκχαρα που υπάρχουν φυσικά ή αν αυτά έχουν προστεθεί τεχνητά.
Μερικές φορές τα αλκοολούχα ποτά εξαιρούνται από την υποχρέωση αναγραφής διατροφικών πληροφοριών στη συσκευασία τους.
Συνοψίζοντας, φαίνεται ότι η ποσότητα των κρυφών σακχάρων αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για αρκετές παθήσεις και πρέπει να αποφεύγεται.
“Χρειάζεται να γίνουν περισσότερες έρευνες πάνω στην περιεκτικότητα των τροφίμων σε σάκχαρα και τα αποτελέσματα να είναι γνωστά στους καταναλωτές.
Ακόμη, τρόφιμα πλούσια σε προστιθέμενα σάκχαρα πρέπει να ελέγχονται από τις υπηρεσίες υγείας και να ενθαρρύνεται η ελάττωση της περιεκτικότητάς τους σε σάκχαρα με σκοπό τη βελτίωση της δημόσιας υγείας”, καταλήγει ο κ. Παναγιώτης Τσαπόγας.