Όλος ο κόσμος μπορεί να ενώσει τις δυνάμεις του για την καταπολέμηση της παγκόσμιας επιδημίας του καρκίνου, επισημαίνει ο ΠΟΥ, με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καρκίνου που καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης κατά του Καρκίνου και εορτάζεται κάθε χρόνο στις 4 Φεβρουαρίου.
Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα έχει θέμα «Μαζί, είναι δυνατόν», διότι μόνον αν κάθε άνθρωπος, πολίτης, οργανισμός ή κυβέρνηση αναλάβουν την ευθύνη που τους αναλογεί τότε θα ελαττωθούν οι πρόωροι θάνατοι από καρκίνο και άλλες μη μεταδοτικές ασθένειες κατά 25% μέχρι το 2025.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εκτιμά ότι 84 εκατομμύρια άνθρωποι θα πεθάνουν από καρκίνο κατά τη δεκαετία 2005- 2015. Κάθε χρόνο, ο καρκίνος σκοτώνει περισσότερους ανθρώπους από ό,τι το AIDS, η ελονοσία και η φυματίωση μαζί.
Κάθε χρόνο περίπου 7,6 εκατομμύρια άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από καρκίνο (13% περίπου του συνόλου των θανάτων το 2008) και οι θάνατοι αναμένεται να φθάσουν τα 11 εκατομμύρια ετησίως έως το 2030.
Οι νέες διαγνώσεις καρκίνου παγκοσμίως ανέρχονται σε περίπου 11 εκατομμύρια ετησίως (το 70% των οποίων σε χώρες μέσου και χαμηλού εισοδήματος) και η νόσος αποτελεί ένα από τα κύρια αίτια θανάτου (το δεύτερο, μετά τις καρδιαγγειακές νόσους, στις αναπτυγμένες χώρες). Αν οι σημερινές τάσεις αύξησης του καρκίνου συνεχιστούν, ο εκτιμώμενος αριθμός νέων διαγνώσεων ανά έτος αναμένεται να αυξηθεί στα 16 εκατομμύρια έως το 2020. Οι πάσχοντες από καρκίνο ανέρχονται σε περίπου 24,6 εκατομμύρια άτομα σε όλο τον κόσμο, αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί στα 30 εκατομμύρια έως το 2020.
Στην Ευρώπη, κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται 3,2 εκατομμύρια νέα περιστατικά καρκίνου, κυρίως του πνεύμονα, του στομάχου, του ήπατος, του μαστού και του ορθού, και πάνω από 1 εκατομμύριο ασθενείς χάνουν τη ζωή τους. Παρά την πρόοδο που σημειώνεται στην έρευνα και τη θεραπεία της ασθένειας αυτής, ο καρκίνος παραμένει σοβαρή μάστιγα για την υγεία, δημιουργώντας τεράστια επιβάρυνση στους ασθενείς, τις οικογένειές τους και τις κοινωνίες.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, η θνησιμότητα από καρκίνο παραμένει γενικά χαμηλότερη απ’ ό,τι στις υπόλοιπες αναπτυγμένες χώρες. Μεταξύ των 34 χωρών μελών του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα κατατασσόταν το 2004 στη 19η θέση ως προς τη θνησιμότητα στους άνδρες και στην 23η στις γυναίκες. Όμως, η ευνοϊκή θέση της χώρας είναι σε κάποιο βαθμό πλασματική λόγω ελλείψεων στη διάγνωση, σφαλμάτων στην ταξινόμηση και κυρίως λόγω της έλλειψης εθνικού αρχείου νεοπλασιών.
Ωστόσο, στη χώρα μας, σε αντίθεση με τις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες, παρατηρείται μεταξύ των ετών 1980- 2004 σταθερή αυξητική τάση στους θανάτους από καρκίνο τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες. Στους άνδρες, πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο είναι ο καρκίνος του πνεύμονα και ακολουθούν του προστάτη και του παχέος εντέρου. Στις γυναίκες, πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο είναι ο καρκίνος του πνεύμονα και ακολουθούν του μαστού και του παχέος εντέρου.
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, ένα ποσοστό που υπερβαίνει το 30% των καρκίνων μπορεί να προληφθεί. Περίπου το 30% των θανάτων από καρκίνο οφείλονται σε: υψηλό δείκτη μάζας σώματος, χαμηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, έλλειψη σωματικής άσκησης, κάπνισμα και χρήση αλκοόλ.
Από αρκετές μελέτες προκύπτει ότι το κοινωνικο- οικονομικό επίπεδο του ατόμου σχετίζεται με την πιθανότητα εμφάνισης κάποιων μορφών καρκίνου. Οι καρκίνοι του πνεύμονα, του στομάχου και του οισοφάγου εμφανίζονται συχνότερα στα κατώτερα οικονομικά και κοινωνικά στρώματα. Ο καρκίνος του μαστού εντοπίζεται συχνότερα στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα, ενώ του τραχήλου της μήτρας στα κατώτερα, για την ακρίβεια, ο καρκίνος του τραχήλου, ο οποίος προκαλείται από τον ιό HPV, είναι η κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο μεταξύ των γυναικών στις χώρες χαμηλού εισοδήματος.