Οι γυναίκες με καρκίνο του μαστού συχνά απολαμβάνουν πολλά χρόνια ύφεσης της νόσου, μέχρι να τους δοθεί από τον θεράπων ιατρό, το καταστροφικό νέο ότι έχουν αναπτύξει εγκεφαλικούς όγκους.
Τώρα, επιτέλους, αρχίζουμε να κατανοούμε πώς καρκινικά κύτταρα από το μαστό είναι σε θέση να περάσουν απαρατήρητα και να εξαπλωθούν στον εγκέφαλο: μεταμφιέζονται σε νευρώνες και «ληστεύουν» τον ενεργειακό εφοδιασμό των.
Για κάθε όγκο στον εγκέφαλο που προέρχεται από κύτταρα του ίδιου τον εγκέφαλο, δέκα φθάνουν εκεί από τα άλλα οργανικά συστήματα του σώματος. Η κατανόηση του πώς οι όγκοι εξαπλώνονται ή προκαλούν μεταστάσεις και μετά επιβιώνουν στον εγκέφαλο είναι σημαντική, διότι το ποσοστό επιβίωσης των ατόμων με εγκεφαλικές μεταστάσεις είναι μικρό – μόνο το ένα πέμπτο είναι ακόμα εν ζωή, ένα χρόνο μετά τη διάγνωση.
Ο Rahul Jandial, συνάδερφος νευροχειρουργός από το City of Hope Cancer Center στο Duarte στην Καλιφόρνια, θέλησε να διερευνήσει πώς τα καρκινικά κύτταρα του μαστού είναι σε θέση να διασχίσουν το αιματο-εγκεφαλικό φραγμό και να ξεφύγουν ώστε να μην καταστραφούν από το ανοσοποιητικό σύστημα. [Ο αιματο-εγκεφαλικός φραγμός είναι ένας κυτταρικός φραγμός που περιορίζει την είσοδο ουσιών στον εγκέφαλο από το αίμα.]
Για να ελέγξουν αν η ιδέα είναι σωστή, πήραν δείγματα από μεταστατικά καρκινικά κύτταρα του μαστού από τους εγκεφάλους πολλών γυναικών και τα καλλιέργησαν στο εργαστήριο. Συνέκριναν την έκφραση των πρωτεϊνών που εμπλέκονται στην ανίχνευση και την απορρόφηση του GABA – ενός κοινού νευροδιαβιβαστή που οι νευρώνες μετατρέπουν σε ενέργεια – σε αυτά τα κύτταρα με το τι συμβαίνει σε μη-μεταστατικά κύτταρα καρκίνου του μαστού.
Τα καρκινικά κύτταρα του μαστού που είχαν παρθεί από τις μεταστάσεις στον εγκέφαλο εξέφρασαν έναν υποδοχέα για τον GABA, συν μία πρωτεΐνη μεταφορέα που φέρνει τον GABA μέσα στο κύτταρο, και ένα πλήθος άλλων ενώσεων που μετατρέπουν τον GABA σε ενέργεια. Με τον τρόπο αυτό, τα μεταστατικά καρκινικά κύτταρα του μαστού είχαν «μεταμφιεστεί» σε νευρώνες. Κανένας τέτοιος μηχανισμός δεν παρατηρήθηκε στα μη-μεταστατικά καρκινικά κύτταρα του μαστού.
Ελπίζουμε, όμως ότι τα αποτελέσματα θα οδηγήσουν σε νέες χημειοθεραπείες με βάση τα υπάρχοντα φάρμακα για τον καρκίνο του εγκεφάλου ή φάρμακα για νευροεκφυλιστικές ασθένειες, ή να μας βοηθήσουν να ανακαλύψουμε νέα φάρμακα για τη θεραπεία όγκων, που απλώνονται στον εγκέφαλο.
Αθανάσιος Μπούκαλης, Νευροχειουργός