Ο καρκίνος του μαστού είναι ο συχνότερος καρκίνος του γυναικείου πληθυσμού στις ανεπτυγμένες χώρες του δυτικού κόσμου. Πλήττει μία στις 10 γυναίκες, στις ΗΠΑ μάλιστα πλήττει μία στις οκτώ γυναίκες. Στην χώρα μας έχουμε σχεδόν 4.000 νέα κρούσματα κάθε χρόνο. Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου από κακόηθες νεόπλασμα και την πρώτη αιτία θανάτου για τις γυναίκες μεταξύ 45 και 60 ετών. Η συχνότητα του καρκίνου του μαστού έχει αυξηθεί δραματικά τα τελευταία 20 χρόνια.
Με τα σημερινά δεδομένα δε μπορούμε να «προλάβουμε» τον καρκίνο του μαστού παρά μόνο σε περιπτώσεις γενετικής προδιάθεσης στις οποίες θα γίνει προφυλακτική μαστεκτομή. Μπορούμε όμως να μειώσουμε τις πιθανότητες να προσβληθούμε από αυτόν.
ΕΓΚΑΙΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Το σημαντικότερο όπλο που διαθέτουμε κατά του καρκίνου του μαστού σήμερα είναι η έγκαιρη διάγνωση. Για την επίτευξη αυτού του στόχου συνιστώνται τα εξής σύμφωνα με τις αναλυτικές οδηγίες του γενικού χειρουργού, Θωμά Διαμαντή.
Μία μαστογραφία αναφοράς στα 35.
Αυτοεξέταση μία φορά το μήνα
Μαστογραφία μία φορά το χρόνο μετά τα 40 (ή υπερηχογράφημα σε περίπτωση πυκνού μαστού)
Κλινική εξέταση από ειδικό που ασχολείται με τη χειρουργική του μαστού μία φορά το χρόνο μετά τα 40 (μετά τη μαστογραφία)
Η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να οδηγήσει στην διατήρηση του μαστού και στην ίαση στις περισσότερες των περιπτώσεων.
ΑΥΤΟΕΞΕΤΑΣΗ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ
Στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού η αυτοεξέταση έχει κεντρικό ρόλο. Στη χώρα μας οι περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του μαστού ανακαλύπτονται από τις ίδιες τις γυναίκες. Υπολογίζεται ότι η τακτική αυτοεξέταση μπορεί να μειώσει τη θνησιμότητα από καρκίνο του μαστού κατά 18-25% στην πενταετία.
Κάθε πότε πρέπει να γίνεται;
Μία φορά το μήνα, και συγκεκριμένα περίπου την 5η με 10η μέρα από την αρχή της εμμήνου ρύσεως, διότι τότε οι μαστοί είναι κατά κανόνα πιο μαλακοί και λιγότερο ευαίσθητοι. Στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες πρέπει να γίνεται σε συγκεκριμένη ημέρα του μήνα π.χ την πρώτη του μηνός.
Πώς πρέπει να γίνεται;
Πρέπει να κάνουμε πρώτα μία οπτική εξέταση και μετά να ακολουθεί η ψηλαφητική.
Οπτική εξέταση
Η γυναίκα στέκεται μπροστά στον καθρέπτη με τα χέρα της κάτω στα πλάγια. Παρατηρεί εάν έχει προκύψει κάτι ασυνήθιστο στην εμφάνιση των μαστών της. Συνήθως ο ένας μαστός είναι λίγο πιο μεγάλος από τον άλλο. Αυτό στο οποίο πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή είναι οποιαδήποτε αλλαγή στο μέγεθος ή στο σχήμα των μαστών. Επίσης πρέπει να προσέξουμε εάν υπάρχει κάποιο εξόγκωμα ή εισολκή (βαθούλωμα- «τράβηγμα» προς τα μέσα) του δέρματος ή της θηλής καθώς και τυχόν πάχυνση του δέρματος ή ερυθρότητα ή σκληρή σύσταση με διατεταμμένους πόρους (δέρμα σαν πορτοκάλι- “peau d’orange”). Η εξέταση αυτή επαναλαμβάνεται με τα χέρια σηκωμένα πίσω από το κεφάλι και με τα χέρια λίγο κάτω από τη μέση και πιέζοντας με δύναμη τη λεκάνη ώστε να σφίγγουν οι μύες του στήθους. Τέλος επαναλαμβάνουμε την εξέταση γυρνώντας στο πλάϊ και από τις δύο πλευρές.
Ψηλαφητική εξέταση
Στο τέλος της οπτικής εξέτασης η γυναίκα μπορεί να πιέσει ελαφρά τις θηλές ενώ ακόμη στέκεται όρθια παρατηρώντας εάν υπάρχει κάποιο σκούρο σαν αίμα έκκριμα ή άλλο έκκριμα από τη θηλή.
Στη συνέχεια η γυναίκα ξαπλώνει και τοποθετεί π.χ το δεξί της χέρι πλάϊ στο σώμα της και στη συνέχεια πίσω από το κεφάλη της ενώ με το αριστερό της εξετάζει το δεξιό μαστό και αντιστρόφως. Η εξέταση γίνεται χρησιμοποιώντας τα 3 μεσαία δάκτυλα με κυκλικές κινήσεις σε ένα νοητό κύκλο διαμέτρου 1-1,5 εκ. και «σαρώνοντας» το μαστό από έξω πρός τα μέσα και από πάνω προς τα κάτω (απεικόνιση..). Εδώ είναι σημαντικό να πούμε ότι ο μαστός εκτείνεται σε πολύ μεγαλύτερη έκταση απ’ότι πιστεύεται (απεικόνιση.. ) και είναι σημαντικό να εξετάζεται όλος.
Επίσης μπορεί η αυτοεξέταση να γίνεται και στο ντούς, όπου η ψηλάφηση είναι ευκολότερη. Καλό θα είναι η γυναίκα να συζητήσει μία φορά με το χειρουργό που την παρακολουθεί ετησίως την τεχνική της αυτοεξέτασης για περισσότερες λεπτομέρειες.