Ενας και μόνο όγκος μπορεί να αποτελείται από… πολλούς και διαφορετικούς καρκίνους με αποτέλεσμα να απαιτεί πολλές και διαφορετικές θεραπείες, αναφέρουν επιστήμονες του Ινστιτούτου για την Ερευνα στον Καρκίνο του Λονδίνου.
Οι ερευνητές ανέπτυξαν μια νέα μέθοδο μέτρησης της ποικιλομορφίας των καρκινικών κυττάρων ενός όγκου και ανακάλυψαν τεράστιες διαφορές μεταξύ τους, ακόμη και αν ανήκαν στον ίδιο όγκο. Το νέο αυτό εύρημα εξηγεί για ποιον λόγο ακόμη και τα καινούργια, στοχευμένα φάρμακα για τον καρκίνο δεν είναι σε θέση να κατατροπώσουν όλους τους όγκους. Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα αποτελέσματα αυτά αναμένεται να έχουν βαθιά επίδραση στην ανάπτυξη αντικαρκινικών θεραπειών.
Ενας όγκος ξεκινά την «καριέρα» του ως ένα και μόνο κύτταρο το οποίο υφίσταται μεταλλάξεις και τελικώς αρχίζει να διαιρείται ανεξέλεγκτα. Αυτό δεν είναι όμως και το τέλος της διαδικασίας ανάπτυξης του καρκίνου. Τα καρκινικά κύτταρα συνεχίζουν να μεταλλάσσονται και γίνονται ολοένα και πιο επιθετικά, εξαπλώνονται σε άλλα σημεία του σώματος εκτός του πρωτογενούς όγκου και ανθίστανται στα φάρμακα. Η διαδικασία αυτή είναι χαοτική και καταλήγει σε έναν «ποικιλόμορφο» όγκο ο οποίος περιέχει καρκινικά κύτταρα που έχουν μεταλλαχθεί με διαφορετικούς τρόπους.
«Το γεγονός αυτό έχει τεράστιες συνέπειες για την ιατρική» ανέφερε ο επικεφαλής της μελέτης καθηγητής Μελ Γκριβς στο BBC.
Μελέτη στη λευχαιμία
Ο καθηγητής εξήγησε ότι ο ίδιος και η ομάδα του μελέτησαν την ποικιλομορφία του καρκίνου σε πέντε παιδιά με λευχαιμία – συνέκριναν μεταλλάξεις σε μεμονωμένα καρκινικά κύτταρα με μια βάση δεδομένων που περιείχε πλήθος μεταλλάξεων.
Τα αποτελέσματα, τα οποία δημοσιεύθηκαν στην επιθεώρηση «Genome Research», έδειξαν ότι οι ασθενείς είχαν δύο ως δέκα γενετικώς διαφορετικές λευχαιμίες. Όπως εξήγησε ο δρ Γκριβς «κάθε ασθενής έχει ένα εντελώς νέο ‘δέντρο’, δεν έχει ουσιαστικά έναν καρκίνο αλλά πολλούς. Τα ευρήματά μας αποτελούν τεχνικώς μια μεγάλη πρόοδο στο να μπορούμε να κατανοήσουμε αυτήν την πολυπλοκότητα ενώ μας βοηθούν και να εξηγήσουμε για ποιον λόγο έχουμε τόση δυσκολία να θεραπεύσουμε τον προχωρημένο καρκίνο».
Ο «κορμός» και τα «κλαδιά» του καρκίνου
Τι εννοεί όμως ο δρ Γκριβς λέγοντας «δέντρο» του καρκίνου; Οι επιστήμονες συγκρίνουν την ποικιλομορφία που δείχνει ο καρκίνος με ένα δέντρο. Οι αρχικές μεταλλάξεις, ο κορμός, είναι κοινές σε όλες τα καρκινικά κύτταρα. Στη συνέχεια όμως ο όγκος αρχίζει να διακλαδίζεται. Αυτό σημαίνει ότι μια θεραπεία που στοχεύει μόνο ένα «κλαδί» του καρκίνου μπορεί να επιβραδύνει τη νόσο, όχι όμως και να τη σταματήσει για πάντα.
Ο καθηγητής Τσαρλς Σουάντον που μελετά την ποικιλομορφία του καρκίνου στο Ινστιτούτο για τον Καρκίνο του University College του Λονδίνου σχολίασε στο BBC: «Αυτό που πετυχαίνουν σήμερα οι στοχευμένες θεραπείες το ονομάζουμε ‘κλάδεμα’ και όχι κόψιμο του δέντρου. Οι θεραπείες αυτές αφαιρούν κάποιους από τους υποκλώνους του καρκίνου, είναι όμως πολύ δύσκολο να ξεριζώσουν το δέντρο».
Στο πλαίσιο της μελέτης διερευνήθηκε η λευχαιμία καθώς είναι λιγότερο «πολυποίκιλη» σε σχέση με άλλες μορφές καρκίνου. Αλλοι καρκίνοι όπως για παράδειγμα το μελάνωμα (ο πιο επιθετικός καρκίνος του δέρματος) μπορεί να αποτελούνται από εκατοντάδες κλαδιά.
Οι θεραπευτικοί δρόμοι
Σύμφωνα με τον καθηγητή Γκριβς, η μελέτη αυτή δείχνει μεταξύ άλλων ότι πρέπει να αναπτυχθούν ακόμη πιο στοχευμένες θεραπείες για τον καρκίνο. Μαρτυρεί επίσης ότι ίσως θα ήταν καλό στο να επικεντρωθούν οι επιστήμονες στο περιβάλλον των όγκων. «Αν ο καρκίνος διαφοροποιείται όπως τα είδη σε ένα φυσικό περιβάλλον, γιατί να μην στοχεύσουμε το φυσικό περιβάλλον που τα τρέφει – τα αιμοφόρα αγγεία δηλαδή που τροφοδοτούν τους όγκους με οξυγόνο ή τις φλεγμονές;».
Τα νέα αποτελέσματα δίνουν επίσης έμφαση στο πόσο σημαντικό είναι να διαγιγνώσκεται εγκαίρως ο καρκίνος προτού γίνει τόσο πολύπλοκος και ποικιλόμορφος ώστε να αντιμετωπιστεί.
tovima.gr