Το στέλεχος Όμικρον του SARS-CoV-2 εξαπλώνεται σήμερα ταχέως σε όλο τον κόσμο. Πρώιμα δεδομένα έχουν δείξει το στέλεχος αυτό προκαλεί ηπιότερα συμπτώματα σε σχέση με τα προηγούμενα στελέχη του ιού, ωστόσο παραμένει απειλή για το σύστημα υγείας λόγω της αυξημένος μολυσματικότητας που έχει.
Το στέλεχος Όμικρον φαίνεται επίσης ότι μπορεί να αποφύγει την εξουδετέρωση από την ανοσία που έχει αναπτύξει ένα άτομο μέσω του εμβολιασμού ή της προηγούμενης λοίμωξης.
Ωστόσο, η τρίτη δόση των εμβολίων φαίνεται ότι περιορίζει την ικανότητα αυτή του ιού.
Αυτός είναι και ο λόγος που αυτή τη στιγμή αρκετές χώρες έχουν ενισχύσει τις προσπάθειες για τον εμβολιασμό του πληθυσμού με την τρίτη δόση.
-Ποια είναι όμως, τα εμβόλια που χορηγούνται στη δόση αυτή, και πόσο αποτελεσματικά περιμένουμε να είναι στον περιορισμό της εξάπλωσης του στελέχους Όμικρον;
-Ποια εμβόλια χορηγούνται στην τρίτη δόση;Τα εμβόλια που χορηγούνται συνήθως στην τρίτη δόση είναι τα mRNA εμβόλια της Pfizer και της Moderna.
Το μόνο ενδεχόμενο να μην χορηγηθούν τα παραπάνω εμβόλια είναι να υπάρχει ιστορικό σοβαρής αλλεργίας του ασθενούς στα εμβόλια αυτά.
Σε κάθε άλλη περίπτωση θα πρέπει να τα προτιμήσουμε σε σχέση με άλλα εμβόλια.
Αυτό συμβαίνει γιατί σήμερα έχει αποδειχθεί πλέον ότι τα mRNA εμβόλια είναι περισσότερο αποτελεσματικά ως ενισχυτική δόση σε σχέση με άλλα εμβόλια, όπως το εμβόλιο της AstraZeneca και το εμβόλιο της Johnson & Johnson.
Η πρόσφατη μελέτη Cov-Boost, η οποία εξέτασε ποιο είναι το πιο αποτελεσματικό εμβόλιο στην τρίτη δόση διαπίστωσε ότι και τα δύο mRNA εμβόλια οδηγούν σε μεγαλύτερη παραγωγή αντισωμάτων, σε σχέση με τα υπόλοιπα διαθέσιμα εμβόλια.
Αν πάλι στις 2 πρώτες δόσεις του εμβολίου της COVID-19 είχατε κάνει το εμβόλιο της AstraZeneca, τελευταία δεδομένα δείχνουν ότι αν κάνετε ένα mRNA εμβόλιο στην τρίτη δόση, τότε θα έχετε συγκρίσιμα επίπεδα αντισωμάτων με αυτούς που έκαναν mRNA εμβόλια στις δύο πρώτες δόσεις.
-Πόσο βελτιώνει την ανοσία η τρίτη δόση;Ακόμα και πριν την εμφάνιση του στελέχους Όμικρον ήταν σαφές ότι θα χρειαστεί να γίνουν ενισχυτικές δόσεις, καθώς διάφορες μελέτες είχαν δείξει ότι η ανοσία αρχίζει να μειώνεται περίπου 90 ημέρες μετά τη χορήγηση της 2ης δόσης.
Μάλιστα, μία προδημοσίευση έδειξε ότι 20 εβδομάδες μετά τη χορήγηση της 2ης δόσης του εμβολίου της AstraZeneca:
– οι ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών ήταν μόλις 37% προστατευμένοι από τη συμπτωματική COVID-19.
-Σε αυτούς που έκαναν το εμβόλιο της Pfizer το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 55%.
Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα και των δύο εμβολίων για την πρόληψη των νοσηλειών ήταν ιδιαίτερα υψηλή ακόμα και μετά από αυτό το διάστημα (76% για το εμβόλιο της AstraZeneca και 91% για το εμβόλιο της Pfizer).
Προς το παρόν τα δεδομένα για το στέλεχος Όμικρον είναι περιορισμένα, ωστόσο ο μεγάλος αριθμός των μεταλλάξεων του συγκεκριμένου στελέχους αναμένεται να επηρεάσει την ανοσία από τα εμβόλια.
Μία άλλη προδημοσίευση εξέτασε τα αντισώματα στο αίμα εμβολιασμένων ατόμων και διαπίστωσε ότι έχουν μειωμένη αποτελεσματικότητα στην εξουδετέρωση του στελέχους Όμικρον.
Πρώιμα δεδομένα από τη Μεγάλη Βρετανία επιβεβαιώνουν ότι πράγματι η αποτελεσματικότητα των εμβολίων για το στέλεχος Όμικρον είναι χαμηλότερη, μετά την εμφάνιση του στελέχους Όμικρον.
Συγκεκριμένα:
– 25 εβδομάδες μετά τη δεύτερη δόση η προστασία από το εμβόλιο της AstraZeneca για το στέλεχος αυτό ήταν αμελητέα, ενώ,
-στο εμβόλιο της Pfizer ήταν περίπου 35%.
–Μετά τη χορήγηση της τρίτης δόσης των mRNA εμβολίων η αποτελεσματικότητα εκτοξεύθηκε στο 75%.
Τα παραπάνω ποσοστά αναφέρονται στην αποτελεσματικότητα των εμβολίων για την πρόληψη της συμπτωματικής νόσου.
Η αποτελεσματικότητα των εμβολίων για τη σοβαρή νόσηση είναι ακόμα άγνωστη, ωστόσο αν αναλογιστούμε ότι μέχρι σήμερα η αποτελεσματικότητα για την πρόληψη της σοβαρής νόσησης ήταν πάντα υψηλότερη από αυτή της συμπτωματική νόσου, τότε έχουμε κάθε λόγο να είμαστε αισιόδοξοι.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί στο σημείο αυτό ότι, αν και το στέλεχος Όμικρον έχει ένα μεγάλο αριθμό μεταλλάξεων, ελάχιστες από αυτές εντοπίζονται σε περιοχές που στοχεύονται από τα κυτταροτοξικά Τ λεμφοκύτταρα, τα οποία παίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη της σοβαρής νόσου.
Αυτός είναι ένας ακόμα λόγος που δείχνει ότι η αποτελεσματικότητα των εμβολίων για τη σοβαρή νόσο θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα, ακόμα και μετά την εμφάνιση του στελέχους Όμικρον.
Ωστόσο, αυτό θα πρέπει να επιβεβαιωθεί από μελλοντικές μελέτες.
-Πόσες ημέρες μετά την τρίτη δόση αναπτύσσονται επαρκή αντισώματα; Μετά τη χορήγηση της τρίτης δόσης χρειάζονται μερικές ημέρες μέχρι να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή ανοσία.
Μία έρευνα από το Ισραήλ παρατήρησε ότι περίπου 7 ημέρες μετά τη χορήγηση της ενισχυτικής δόσης τα αντισώματα έχουν φτάσει πλέον σε υψηλά επίπεδα και συνεχίζουν να αυξάνονται για άλλες 7 ημέρες.
Κατά συνέπεια, μετά την τρίτη δόση του εμβολίου δεν είστε προστατευμένοι άμεσα, επομένως να είστε όσο το δυνατόν προσεκτικοί για τις επόμενες 10-14 ημέρες.