Κάθε μέρα φτάνουμε όλο και πιο κοντά στο τέλος της πανδημίας της COVID-19.
Ωστόσο, στην πραγματικότητα το τέλος δεν είναι η οριστική εξάλειψη του ιού, αλλά κάτι που διαφαίνεται ως πιθανότερο σενάριο από την αρχή της πανδημίας, χωρίς να θέλουμε να το αποδεχθούμε.
Καθώς ο SARS-CoV-2 κυκλοφορεί στο ζωικό βασίλειο, οι εμβολιασμένοι άνθρωποι δεν είναι απρόσβλητοι από τον ιό, ενώ υπάρχουν ακόμα και δισεκατομμύρια άτομα που δεν έχουν κάνει ούτε 1 δόση εμβολίου, είναι πλέον προφανές ότι ο ιός SARS-CoV-2 θα εξελιχθεί σε ενδημικό ιό.
Την επόμενη δεκαετία κάθε άνθρωπος στη Γη θα έχει έρθει τουλάχιστον μία φορά σε επαφή με τον SARS-CoV-2.
Όλοι θα εκτεθούμε σε αυτόν και, σε ορισμένους από εμάς, ο ιός θα πολλαπλασιαστεί στο αναπνευστικό βλεννογόνο.
Ένα μικρό ποσοστό θα νοσήσει σοβαρά, ενώ οι περισσότεροι θα παρουσιάσουμε ήπια ή καθόλου συμπτώματα.
Ιδανικά, η συνάντησή μας με τον ιό θα πρέπει να γίνει αφού κάνουμε τις 2 δόσεις των εμβολίων της COVID-19.
Όταν πλέον αποδεχτούμε ότι είναι αδύνατο να αποφύγουμε την έκθεση στον ιό σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας, αρκετά πράγματα θα αλλάξουν, όπως για παράδειγμα οι στόχοι που θέτουμε ως κοινωνία, καθώς και τα μέτρα που εφαρμόζονται για τον περιορισμό του ιού.
–Αν είστε ενήλικας και δεν έχετε εμβολιαστεί ή δεν έχετε νοσήσει από τον ιό, τότε θα πρέπει να κλείσετε άμεσα ένα ραντεβού για να εμβολιαστείτε.
–Αν ζείτε σε κάποια χώρα με μειωμένη διαθεσιμότητα εμβολίων και ανήκετε σε ευπαθή ομάδα για τον ιό, θα πρέπει να τηρείτε ευλαβικά τα μέτρα πρόληψης μέχρι να αποκτήσετε πρόσβαση σε κάποιο εμβόλιο.
Τα παιδιά που δεν μπορούν να εμβολιαστούν, καθώς και οι ενήλικες που εργάζονται με νεαρά παιδιά ή ανεμβολίαστες ομάδες, θα πρέπει να είναι επίσης ιδιαίτερα προσεκτικοί.
Αν έχετε ήδη εμβολιαστεί ή έχετε αναπτύξει ανοσία από τον ιό μέσω μίας φυσικής λοίμωξης τότε έχετε δύο επιλογές:
-Είτε θα πρέπει να συνεχίσετε την τήρηση των μέτρων προκειμένου να αποφύγετε την έκθεση στον ιό, ή,
–να χαλαρώσετε την αυστηρότητα των μέτρων αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο έκθεσης.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι είναι αδύνατο να αποφύγετε για πάντα μία έκθεση στον ιό.
Ορισμένοι ασθενείς που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες μπορεί να χρειαστούν και ενισχυτικές δόσεις πριν μπορέσουν να εκτεθούν στον ιό χωρίς κινδύνους.
Ωστόσο, ακόμα και η προστασία από τις ενισχυτικές δόσεις θα αρχίσει κάποια στιγμή να φθίνει, οπότε πιθανώς θα χρειαστεί να τις επαναλάβουμε.
Παρά τα παραπάνω μέτρα πρόληψης, κάποια στιγμή αναπόφευκτα θα έρθουμε σε επαφή με τον SARS-CoV-2.
Τα υγιή άτομα, ιδιαίτερα οι νεαροί ενήλικες που έχουν κάνει και τις 2 δόσεις του εμβολίου, ρεαλιστικά δεν μπορούν να κάνουν κάτι άλλο για να ελαχιστοποιήσουν την πιθανότητα σοβαρής νόσησης όταν εκτεθούν στον ιό.
Σε ένα ιδανικό σενάριο, θα καθυστερήσουν την έκθεση στον ιό μερικά χρόνια, οπότε και θα έχουμε ίσως καλύτερες θεραπείες ή πιο αποτελεσματικά εμβόλια γι’ αυτόν.
Πλέον θα πρέπει να σκεφτόμαστε πότε και όχι αν θα εκτεθούμε στον SARS-CoV-2, γεγονός που σίγουρα θα επηρεάσει τη συμπεριφορά μας:
-Αρχικά, είναι σημαντικό να εμβολιαστούμε.
Δεν έχει σημασία αν τα εμβόλια είναι τέλεια ή όχι, καθώς γνωρίζουμε σήμερα ότι μπορεί να περιορίσουν σε μεγάλο βαθμό τον κίνδυνο σοβαρής νόσησης και θανάτου, επομένως είναι προφανές ότι θα πρέπει να τα κάνουμε.
–Δεύτερον, τα μέτρα που εφαρμόζουμε για τον περιορισμό του ιού θα πρέπει να τροποποιηθούν.
Για παράδειγμα, αρκετά πανεπιστήμια ανά τον κόσμο απαιτούν από τους φοιτητές να κάνουν εξετάσεις για την COVID-19 κάθε εβδομάδα.
Όταν τα περιστατικά αυξάνονται, τα πανεπιστήμια αυτά απαγορεύουν τις συναθροίσεις με πολλά άτομα και επιβάλλουν τη χρήση μάσκας σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους.
Τα μέτρα αυτά, αν και αποτελεσματικά, στην πραγματικότητα καθυστερούν το αναπόφευκτο, δηλαδή την έκθεση στον ιό.
Σε μία περίοδο όπου δεν υπάρχει (ακόμα) σημαντική επιβάρυνση στο σύστημα υγείας, καθώς τα περιστατικά είναι σε χαμηλά επίπεδα, αν περιορίσουμε σε μεγάλο βαθμό τα κρούσματα, αυτά ενδέχεται να εμφανιστούν αργότερα, δηλαδή το χειμώνα, όταν θα υπάρχουν αναγκαστικά συναθροίσεις σε κλειστούς χώρους.
Αντίστοιχα είναι και αυτά που ισχύουν για τις περισσότερες χώρες που εφαρμόζουν πολύ αυστηρά μέτρα, όπως για παράδειγμα η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία.
Αν αποδεχτούμε ότι ο SARS-CoV-2 θα εξελιχθεί σε ενδημικό ιό και επομένως όλοι θα εκτεθούμε σε αυτόν κάποια στιγμή, τότε καταλαβαίνουμε ότι δεν έχει νόημα να προσπαθούμε να επιτύχουμε τον ουτοπικό στόχο του “COVID zero”, δηλαδή της οριστικής εξάλειψης των περιστατικών, καθώς ο ιός αργά ή γρήγορα θα καταφέρει να εισέλθει στην κοινότητά μας από χώρες με χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού.
Το πραγματικό τέλος της πανδημίας είναι η αποδοχή ότι ο ιός δεν πρόκειται να μας αποχωριστεί ποτέ.
Αν και ορισμένα δεδομένα από την αρχή της πανδημίας είχαν δείξει ότι ίσως είναι δυνατό να εξαλειφθεί εντελώς ο ιός, αυτό το σενάριο φαίνεται μη ρεαλιστικό σήμερα.
Αντώνιος Δημητρακόπουλος – Διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center