Καθώς η αναζήτηση μίας αποτελεσματικής θεραπείας για την COVID-19 συνεχίζεται, τα αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών που εξετάζουν συγκεκριμένα φάρμακα αλλάζουν συχνά τις θεραπείες που χορηγούνται στους ασθενείς.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων και το National Institutes of Health των ΗΠΑ υποστήριξαν προσφάτως ότι ένα φάρμακο που είχε δείξει αρχικά θετικά δείγματα, η ιβερμεκτίνη, δεν θα πρέπει να χορηγείται πλέον σε ασθενείς με COVID-19.
Το φάρμακο προβλήθηκε αρκετά στα μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης
“Ωστόσο, το φάρμακο έχει προβληθεί υπερβολικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με αρκετούς να αναφέρουν μάλιστα ότι γίνεται απόκρυψη της υψηλής αποτελεσματικότητάς του λόγω σκοπιμοτήτων“, αναφέρει ο κ. Αντώνιος Δημητρακόπουλος – Διευθυντής Γ΄ Παθολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν Hospital.
Ορισμένοι χαρακτήρισαν μάλιστα το φάρμακο «νέα υδροξυχλωροκίνη».
“Το τελευταίο φάρμακο είχε επίσης προβληθεί στις αρχή της πανδημίας, ωστόσο αργότερα αποδείχθηκε ότι δεν είναι αποτελεσματικό όταν έγιναν κλινικές δοκιμές“, σημειώνει ο κ. Δημητρακόπουλος.
Τι γνωρίζουμε, τελικά, για την ιβερμεκτίνη στην αντιμετώπιση της COVID-19 και γιατί οι ελεγκτικοί φορείς αποφάσισαν ότι δεν είναι αποτελεσματική σε αυτή την ένδειξη;
Τι είναι η Ιβερμεκτίνη;
Η ιβερμεκτίνη αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1970 από ένα βακτήριο το οποίο ανακαλύφθηκε σε ένα Ιαπωνικό γήπεδο γκολφ.
“Έκτοτε, το βακτήριο δεν έχει ανευρεθεί σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου.
Τα επόμενα χρόνια, η αποτελεσματικότητα του φαρμάκου στην αντιμετώπιση των παρασιτικών λοιμώξεων έφερε επανάσταση τόσο στην ιατρική όσο και στην κτηνιατρική”, εξηγεί ο κ. Δημητρακόπουλος.
Ο William C Campbell και ο Satoshi Omura, κέρδισαν μάλιστα το βραβείο Νόμπελ για την ανακάλυψη του φαρμάκου.
Στους ανθρώπους, η ιβερμεκτίνη χορηγείται είτε σε μορφή χαπιού για την αντιμετώπιση ορισμένων παρασιτικών λοιμώξεων είτε ως κρέμα για δερματικές παθήσεις, όπως η ροδόχρους ακμή.
Ωστόσο, η ιβερμεκτίνη χρησιμοποιείται συχνότερα στην αντιμετώπιση των παρασιτικών λοιμώξεων του γαστρεντερικού σωλήνα στα ζώα.
“Καθώς το φάρμακο είναι ιδιαίτερα φτηνό, δεν είναι λίγοι αυτοί που επιχείρησαν να το λάβουν στις αρχές της πανδημίας για την αντιμετώπιση της COVID-19″, αναφέρει ο κ. Δημητρακόπουλος.
Ως αποτέλεσμα, το FDA των ΗΠΑ έβγαλε νέες οδηγίες τον Απρίλιο του 2020, με τις οποίες απαγόρευσε τη χρήση των κτηνιατρικών φαρμάκων σε ασθενείς με COVID-19.
Έχει χρησιμότητα στην αντιμετώπιση της COVID-19;
Πώς αποφάσισαν, όμως, οι γιατροί να εξετάσουν την αποτελεσματικότητα ενός αντιπαρασιτικού φαρμάκου στην αντιμετώπιση της COVID-19;
Στις αρχές του 2020 αναρτήθηκε μία προδημοσίευση η οποία έδειξε ότι η ιβερμεκτίνη μπορεί να περιορίσει τον πολλαπλασιασμό του ιού SARS-CoV-2 στο εργαστήριο.
Τα προηγούμενα 50 χρόνια είχαν δημοσιευτεί αρκετές άλλες μελέτες που έδειξαν ότι το αντιπαρασιτικό φάρμακο μπορεί να έχει και αντιιικές δράσεις.
Ακολούθως αναδείχθηκαν δύο θεωρίες οι οποίες ήταν ικανές να εξηγήσουν σε κάποιο βαθμό τις παραπάνω δράσεις.
Αρχικά, η ιβερμεκτίνη δεν επιτρέπει στον ιό να καταστείλει την αντιιική απόκριση των κυττάρων του ανθρώπου.
Δεύτερον, το φάρμακο μπορεί πιθανώς να αποτρέψει τη σύνδεση της πρωτεΐνης ακίδας με τους υποδοχείς του κυττάρου.
Εκτός από τις αποδεδειγμένες αντιφλεγμονώδεις δράσεις του φαρμάκου οι οποίες είναι εμφανείς στην αντιμετώπιση της ακμής, όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι το φάρμακο πιθανώς έχει χρησιμότητα στη θεραπεία λοιμώξεων που συνδέονται με εκτεταμένη φλεγμονή.
Οι παραπάνω παρατηρήσεις οδήγησαν σε ευρεία χορήγηση του φαρμάκου για την αντιμετώπιση της COVID-19, ιδιαίτερα στις χώρες της Λατινικής Αμερικής.
Γιατί το φάρμακο αποτελεί αντικείμενο αντιπαραθέσεων;
Έκτοτε, έχουν γίνει αρκετές μελέτες που εξέτασαν την αποτελεσματικότητα της ιβερμεκτίνης ως θεραπεία για την COVID-19.
Στα τέλη του 2020, μία ερευνητική ομάδα από την Ινδία έκανε μία ανάλυση των δεδομένων για την ιβερμεκτίνη ως συμπληρωματική θεραπεία στους ασθενείς με COVID-19.
Όπως διαπίστωσε οι ασθενείς που λαμβάνουν ιβερμεκτίνη σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες έχουν υψηλότερα ποσοστά επιβίωσης.
Οι συγγραφείς τόνισαν, ωστόσο, ότι η ποιότητα των ερευνών που εξετάστηκαν στην ανάλυσή τους ήταν σχετικά χαμηλή και επομένως τα αποτελέσματα της μελέτης θα πρέπει να ερμηνευθούν με προσοχή.
Νέες μελέτες για να αποδειχθεί η αποτελεσματικότητά της
Υποστήριξαν επίσης ότι θα πρέπει να γίνουν νέες μελέτες προκειμένου να αποδειχθεί αν η ιβερμεκτίνη είναι πράγματι αποτελεσματική στην αντιμετώπιση της COVID-19.
Τις επόμενες εβδομάδες ξεκίνησε μία έντονη αντιπαράθεση η οποία πυροδοτήθηκε από ένα άρθρο του Front Line COVID-19 Critical Care Alliance, μία ομάδα γιατρών και ερευνητών που θέλουν να προωθήσουν τη χρήση της ιβερμεκτίνης.
Το άρθρο αυτό, στο οποίο περιλαμβάνονται δεδομένα αρκετών μικρών μελετών σχετικά με την αποτελεσματικότητα της ιβερμεκτίνης στην αντιμετώπιση της COVID-19 δημοσιεύτηκε αρχικά στο επιστημονικό περιοδικό Frontiers in Pharmacology τον Ιανουάριο του 2021, ωστόσο αργότερα κατέβηκε από την ιστοσελίδα καθώς, σύμφωνα με τους υπευθύνους της τελευταίας, «τα δεδομένα του ήταν ελλιπή», ενώ οι συγγραφείς «προωθούσαν απροκάλυπτα δικές τους θεραπείες με βάση την ιβερμεκτίνη».
Τυχοποιημένη μελέτη
Μία τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη μελέτη για το φάρμακο δημοσιεύτηκε το Μάρτιο του 2021.
Η μελέτη αυτή έδειξε ότι το φάρμακο δεν μπορεί να μειώσει τη διάρκεια νόσησης στους ενήλικες με ήπια COVID-19.
Καθώς και αυτή η μελέτη είχε σχετικά μικρό μέγεθος, οι επιστήμονες υποστήριξαν ότι τα αποτελέσματά της θα πρέπει να επιβεβαιωθούν από μεγαλύτερες μελέτες.
“Ωστόσο, προς το παρόν φαίνεται ότι το φάρμακο δεν είναι αποτελεσματικό γι’ αυτή την ένδειξη“, σημειώνει ο κ. Δημητρακόπουλος
Γιατί το φάρμακο δεν θα πρέπει να χορηγείται σε ασθενείς με COVID-19;
Αν και ορισμένες έρευνες παρατήρησαν οφέλη από την ιβερμεκτίνη, αρκετές άλλες δεν διαπίστωσαν κανένα όφελος από τη χορήγηση του συγκεκριμένου φαρμάκου.
Οι έρευνες αυτές αναφέρονται με λεπτομέρεια στην ιστοσελίδα του NIH των ΗΠΑ.
Στην ανάρτηση αυτή αναφέρονται μία σειρά προβλήματα στις μελέτες που παρατήρησαν οφέλη, από το μικρό τους μέγεθος μέχρι το λανθασμένο σχεδιασμό τους.
Τόσο το NIH των ΗΠΑ όσο και ο EMA τόνισαν ότι, με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα, το φάρμακο δεν θα πρέπει να χορηγείται προς το παρόν σε ασθενείς με COVID-19.
Αυτή τη στιγμή διεξάγονται αρκετές άλλες μελέτες που εξετάζουν την αποτελεσματικότητα της ιβερμεκτίνης.
Το Φεβρουάριο ξεκίνησε μία μεγάλη μελέτη σε αρκετά νοσοκομεία η οποία έχε ως στόχο να εξετάσει την αποτελεσματικότητα της ιβερμεκτίνης, της μετφορμίνης (ενός αντιδιαβητικού φαρμάκου) και της φλουβοξαμίνης (ενός αντικαταθλιπτικού) στην πρόληψη και αντιμετώπιση της COVID-19.
“Προς το παρόν δεν είναι ακόμα δυνατό να αποφανθούμε αν η ιβερμεκτίνη έχει χρησιμότητα στην αντιμετώπιση της COVID-19.
Με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα, πάντως, δεν θα πρέπει να χορηγείται στους ασθενείς“, καταλήγει ο κ. Δημητρακόπουλος.